Küp şeklinde dışkılayan hayvanın sırrı çözüldü
Avustralya’nın en sıra dışı canlılarından biri olan vombatların dünyada eşi benzeri olmayan küp şeklindeki dışkıları, sanılandan çok daha karmaşık bir amaca hizmet ediyor. Journal of Zoology adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanan yeni bir araştırma, bu küplerin vombatlar arasında bir iletişim ve mesajlaşma aracı olarak kullanıldığını ortaya koydu.
Araştırmaya göre vombatlar, küp şeklindeki dışkılarını kaya ve kütüklerin üzerine özenle dizerek küçük kuleler oluşturuyor. Bilim insanları uzun süredir bu şeklin, dışkıların yuvarlanmasını engellediğini biliyordu. Ancak Georgia Üniversitesi’nden Profesör Scott Carver liderliğindeki ekip, bu yapıların aynı zamanda koku temelli bir iletişim sistemi olduğunu tespit etti.
Bilim insanları, vombatların koku alma sistemini incelediklerinde, kedilerde de bulunan ve kimyasal sinyalleri algılayan vomeronazal organa (Jacobson organı) sahip olduklarını belirledi. Laboratuvarda yapılan gaz kromatografisi ve kütle spektrometrisi analizleri ise dışkılarda feromon görevi gören 44 farklı kimyasal bileşik bulunduğunu ortaya koydu.
IFL Science’a konuşan Prof. Carver, vombat dışkılarının her bireye özgü kimyasal imzalar taşıdığını vurguladı. Bu sayede vombatlar, dışkı kulelerini koklayarak hangi komşularının bölgede olduğunu, yeni bir bireyin gelip gelmediğini ve çevredeki sosyal hareketliliği anlayabiliyor.
Doğaları gereği yalnız yaşayan vombatlar için bu alanlar, bir anlamda telefon veya internet olmadan işleyen bir sosyal ağ gibi çalışıyor. Bir vombat, bu “tuvaletleri” ziyaret ederek çevresindeki diğer bireylerin yaşını, cinsiyetini ve çiftleşmeye uygun olup olmadığını tespit edebiliyor. Araştırmacılar bu sistemi, insanların anlamakta zorlandığı karmaşık bir koku dünyası olarak tanımlıyor.
Bilim insanları bu durumu, köpeklerin veya kedilerin bir çalıyı dakikalarca koklamasına benzetiyor. İnsan gözüne sıradan bir atık yığını gibi görünen bu küp kuleler, vombatlar için bölgedeki tüm sosyal bilgilerin depolandığı etkileşimli bir veri merkezi niteliği taşıyor.
Araştırma, küp şeklindeki dışkıların nasıl oluştuğu sorusuna da yanıt veriyor. Georgia Üniversitesi’nde yürütülen önceki çalışmalara göre, dışkı kolon bölümünde kurutuluyor ve bağırsak kasılmaları sayesinde küçük küpler halinde şekilleniyor. Ayrıca vombatların günde yaklaşık 100 küp dışkı üretebildiği de daha önce tespit edilmişti.