Anlaşmaya varıldı: Marketler zincirleri Avrupa ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'de de pazar günü kapalı

TPF'den yapılan açıklamaya göre Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) işbirliğiyle "Aileyle Pazar: Birlikte Tatil, Güçlü Toplum" başlıklı çalıştay düzenlendi. Çalıştaya kamu, akademi, medya ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri katıldı.

TPF Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Düzgün buradaki konuşmasında, sektörün tarihi bir gelişmenin arifesinde olduğunu belirtti.

Düzgün, sektör temsilcilerinin, Avrupa ülkelerinin çoğunda uygulanan pazar günü market zincirlerinin kapalı olması yönünde ortak bir mutabakata vardığını bildirdi.

Güçlü aile ve nitelikli istihdam için pazar günü tatil yapmanın şart olduğuna işaret eden Düzgün, şu ifadeleri kullandı:

"Bu mesele, aileyi koruma, çalışanı elde tutma, mesleği yeniden cazip hale getirme ve sürdürülebilir, nitelikli istihdamı inşa etme meselesidir. Bu düzenlemenin önünde hiçbir engel yoktur, artık son sözü Ticaret Bakanlığımızın söylemesini, nihai adımın atılmasını bekliyoruz. Bu karar, yalnızca sektörün değil, toplumun ortak beklentisidir."

"KONUNUN ÇOK BOYUTLU OLDUĞUNU UNUTMAMAK GEREK"

Programa katılan ATO Başkanı Gürsel Baran ise özellikle zincir marketlerdeki çalışma düzeni ve pazar mesailerinin, çalışanların aileleriyle aynı gün dinlenme ve birlikte vakit geçirme olanağını ortadan kaldırdığını belirtti.

Baran, geniş bir ekosistemde faaliyet gösteren perakende sektörünün stratejik olduğuna dikkati çekerek, "Çalışanların ailesiyle vakit geçirebildiği, sosyal hayatın korunabildiği bir çalışma düzeni, uzun vadede hem verimliliği artıracak hem de aileyi, toplumu ve ekonomiyi daha sağlam temeller üzerine oturtacaktır. Bu konunun çok boyutlu olduğunu unutmamak gerekir, sektörün rekabet gücü, ekonomik dengeler, tüketici beklentileri ve işletmelerin sürdürülebilirliği birlikte ele alınmalıdır." değerlendirmesinde bulundu.

TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken de düzenlemenin küçük esnafı koruyacağını, çalışanların iş gücüne katılımını güçlendireceğini ve toplumsal huzuru artıracağını kaydetti.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı Zafer Tarıkdaroğlu'nun da katıldığı program kapsamında "Aile Kurumu ve Hukuki Perspektif", "Çalışan Psikolojisi ve İstihdam Sürekliliği", "Ekonomik Sürdürülebilirlik ve Sosyal Denge" ile "Pazar Tatilinin Ekonomik Rasyoneli" başlıklı oturumlar da gerçekleştirildi.

"İSTİHDAMI VE EKONOMİYİ VURUR"

Gıda Perakendeciler Derneği'nden yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı;

"Ülkemizde gıda perakendesinde faaliyet gösteren ulusal zincirlere ait 47 bin satış noktasını ve sektörde istihdam edilen 465 bin çalışanı temsil eden Gıda Perakendecileri Derneği olarak; bugün çeşitli basın yayın organlarında çıkan sektörün, zincir marketlerin pazar günü kapalı olmasıyla ilgili anlaşmaya vardıkları haberine dair bu doğrultuda bir görüşümüz olmadığını kamuoyuna önemle arz ederiz.

Üyesi olduğumuz, organize perakendenin %90’ının üzerinde bir temsiliyete sahip Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu’nun da yapmış olduğu açıklama bağlamında, teknik verilerin tamamı göstermektedir ki haftanın bir günü gerçekleşecek bir kapanma hem istihdamda hem kayıtlı ekonomide oldukça büyük ve onarılması güç yaralara neden olacaktır.

5 binin üzerinde satış noktası ile tüm sektörü temsil etmekten uzak olan Türkiye Perakendeciler Federasyonu’nun, sektörü, ülke ekonomisini ve en önemlisi tüketicileri olumsuz etkileyecek bir konuda, tüm sektörün değerlendirmesi sonucunda varılmış ortak mutabakatmış şeklinde açıklama yapması şık olmamıştır.

Ekonomimizin daha da güçlenmesi gereken bir dönemde, daha çok çalışmak yerine çalışma gününü azaltıcı bir tavsiyede bulunulması ve bunun etkilerinin kapsamlı bir şekilde değerlendirilmemesi kabul edilebilir değildir.

Mevcut durumda işletmeler, haftanın 7 günü faaliyet göstermek üzerine kurulu bir sistem yürütmekte, çalışan sayılarını da buna göre ayarlamaktadırlar. Haftanın bir günü kapatma hali, dolayısı ile daha az istihdam ya da küçülme anlamına gelecektir.

Çalışma günlerine getirilecek kısıtlama hem kısa hem de uzun vadede istihdamı son derece olumsuz etkileyecek, işletmeler işe alımlarını da doğal olarak sınırlandıracaktır. Ayrıca sadece perakendede değil doğrudan ve dolaylı olarak perakende sektörü ile etkileşim içerisinde olan başta üretim ve lojistik sektörleri olmak üzere birçok sektörde de istihdamın azalmasına neden olacaktır. Haftada bir gün kapalı kalmak, sadece mağaza istihdamında %14 seviyesinde bir azalmayı getirecektir. Tedarik zinciri ve tüm paydaşlar düşünüldüğünde olası istihdam kayıpları çok daha yüksek olacaktır.

Çalışma günlerine gelecek bir kısıtlama, tedarik zincirinde de önemli bir aksamaya sebebiyet verecektir. Özellikle hızlı tüketim ürünlerinde zincirin bozulması, ürün kayıpları noktasında dünya ortalamalarının çok üzerinde zarar ettiğimiz göz önüne alındığında üreticiler, tüketiciler ve enflasyon bağlantılı olarak ekonomiyi olumsuz etkileme potansiyeli taşımaktadır.

Alışveriş günlerinin kısıtlanması tüketici mağduriyetine sebep olacaktır. Bu şekilde tüketicinin, ürünlere daha uygun fiyatlarla ulaşma, farklı alternatif ve çeşitlilik içinde seçme hakları elinden alınacaktır. Bu durumda da özellikle ekonomik yönden alım gücü düşük olan tüketicinin son derece aleyhine bir durum ortaya çıkarılmış olacaktır. Ayrıca, kısıtlama önerilirken; günümüzde dijitalleşmenin geldiği noktada, haftanın 7 günü, günün 24 saati alışveriş yapılabildiği gerçeği gözönünde bulundurulmalıdır."

"ORGANİZE PERAKENDE PAZAR GÜNÜ KAPATMA ÖNERİSİNE KATILMIYOR!"

Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu ise yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı;

"Bugün çeşitli basın ve yayın organlarında, esnafın ve perakendecinin pazar günü kapalı olması yönünde bir anlaşmaya varıldığına dair haberler yer almıştır. Söz konusu haberler üzerine kamuoyunu doğru bilgilendirme ihtiyacı doğmuştur.

Türkiye genelinde organize perakendenin gıda ve gıda dışı alanlarda %90’ının üzerinde bir bölümünü temsil eden; sektörün çatı kuruluşu olan ve yedi dernekten oluşan Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) olarak, zincir marketlerin Pazar günü kapatılmasına yönelik hernagi bir kararımız ya da görüş birliğimiz bulunmadığını kamuoyuna önemle bildiririz.

Tam aksine, sektörümüze ilişkin mevcut tüm teknik ve ekonomik veriler; haftanın bir günü zorunlu bir kapanmanın tüketici tercihlerini olumsuz yönde etkileyeceğini, fiyat istikrarı üzerinde olumsuz baskı oluşturacağını ve kayıtlı ekonomi açısından ciddi riskler doğuracağını açıkça ortaya koymaktadır.

Bunun yanı sıra, söz konusu uygulamanın tedarik zincirinde kırılmalara yol açması, özellikle gıda tarafında sürekliliğin aksaması, zayiatların artması ve verimlilik kayıplarının derinleşmesine neden olacaktır.Bu durum, üretimden lojistiğe kadar uzanan tüm değer zincirini olumsuz etkileyecektir.

Haftalık zorunlu kapanma uygulamasının istihdamda ciddi kayıplara yol açacağı ve ekonomik faaliyetleri daraltacağı çok açıktır.

Bu çerçevede, Pazar günü kapatma önerisinin sektörün tamamını temsil eden ortak bir görüş olmadığı ve görüşümüzün tam aksi yönde olduğunu bir kez daha belirtmek isteriz.Kamuoyuna saygıyla duyurulur."