Meğer yıllardır 'günde 8 saat uyuyun' sözü doğru değilmiş: Bilim insanları açıkladı, ezber bozuldu
Yıllardır ideal uyku süresi olarak kabul edilen “günde 8 saat” kuralı, yeni bilimsel araştırmalarla tartışmaya açıldı. Harvard Üniversitesi’nden Prof. Daniel Lieberman, sekiz saat kuralının biyolojik bir zorunluluk değil, sanayi çağından kalma bir alışkanlık olduğunu belirtti.
Evrimsel biyoloji ve modern tıp verilerine göre, sağlıklı yetişkinler için ideal uyku süresi sekiz değil, yaklaşık yedi saat. Yapılan geniş kapsamlı araştırmalar, ölüm riskinin en düşük olduğu sürenin ortalama yedi saatlik uyku olduğunu ortaya koydu. Bu sınırın altında veya üzerinde uyuyan kişilerde kalp-damar hastalıkları, diyabet ve obezite gibi sağlık risklerinin arttığı tespit edildi.
8 SAAT KURALI SANAYİ DEVRİMİNDEN MİRAS
Harvard’lı bilim insanlarına göre “8 saat uyku” anlayışı, Sanayi Devrimi döneminde ortaya çıktı. O dönemde toplumlar “8 saat çalışma, 8 saat dinlenme, 8 saat uyku” formülünü benimsedi. Ancak elektrik öncesi topluluklar üzerinde yapılan saha araştırmaları, insanların doğal uyku süresinin ortalama 6-7 saat arasında değiştiğini gösteriyor. Bu da sekiz saatlik kuralın evrimsel bir temeli olmadığını ortaya koyuyor.
UZUN VE KISA UYKU SAĞLIĞI RİSKE ATIYOR
Modern araştırmalar, uyku süresi ile sağlık riski arasında “U şeklinde” bir ilişki bulunduğunu gösteriyor. Yani hem kısa uyku (7 saatin altı) hem de uzun uyku (9 saatin üzeri) vücut sağlığını olumsuz etkiliyor. İngiltere Biyobankası verilerine göre, bu iki uçtaki uyku alışkanlıkları bilişsel fonksiyonların zayıflamasına ve biyolojik yaşlanmanın hızlanmasına yol açabiliyor.
UYGUN UYKU SÜRESİ KİŞİYE GÖRE DEĞİŞİYOR
Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi, yetişkinlerin gecede “en az yedi saat” uyumasını öneriyor ancak sekiz saatlik kesin bir zorunluluk bulunmadığını vurguluyor. Uzmanlar, önemli olanın süreden çok uykunun kalitesi olduğunu belirtiyor. Düzenli uyku saatleri, sabah güneş ışığı almak, akşamları mavi ışığı azaltmak, yatak odasını serin tutmak ve kafein tüketimini sınırlamak, kaliteli uykunun temel koşulları arasında gösteriliyor.
HERKES İÇİN TEK BİR KURAL YOK
Araştırmacılar, uykuda “tek doğru sürenin” olmadığını, kişinin yaşam tarzı, sağlık durumu ve stres düzeyine göre ihtiyaçların değişebileceğini ifade ediyor. Uzmanlar, “Kendinizi dinlenmiş hissediyorsanız, yedi saatlik uyku sizin için yeterlidir. Ancak hastalık, hamilelik veya yoğun stres dönemlerinde bu süre dokuz saate kadar çıkabilir,” değerlendirmesinde bulundu.
Yeni bulgular, “8 saat uyku” anlayışının evrensel bir kural olmadığını ortaya koyarken, düzenli ve kaliteli uykunun sağlık için süreden çok daha önemli olduğunu bir kez daha gösterdi.