Merkez Bankası mevduat ve kredi sınırlamalarında ince ayar yapmaya başladı. KKM’den TL’ye geçişi hızlandıran karar, zorunlu olarak yumuşatıldı. İhracata dönük kredileri artış sınırı dışında tutan Merkez Bankası, KOBİ’lere verilecek yeni nefes kredilerini, kredi artış sınırının dışında tuttu.
Merkez Bankası bankalara gönderdiği zorunlu karşılık düzenlemesiyle, mevduat bankalarının “KKM Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı” yüzde 60’tan 40’a indirdi. Katılım bankaları için oran yüzde 45’ten 25’e düşürüldü. Bu hedef oranların altına düşen bankalara yüzde 8 komisyon uygulanmaya devam edecek. Bankacılarla görüştüğümüzde KKM birikiminin azaldığını, artık sona kalan hesap sahiplerinin de, TL’ye dönmek yerine dövizde kalmayı tercih ettiklerini söylediler. Bu hesapların çözülmeye devam ettiğini kaydeden bankacılar, “Nasıl olsa yeni bir şeyler yapıp, bu hesabı tutarlar” diyen az sayıdaki tasarruf sahibinin ise hala KKM’de kaldığını söylediler.
NEFES KREDİSİ ARTIŞ SAYILMAYACAK
KKM’den dönüşte en sona kalan tasarruf sahiplerinin çok büyük ölçüde döviz tasarrufçusu olduğunu kaydeden bir bankacı, “Merkez Bankası demek ki, bu kadar yüksek oranda KKM’den TL’ye geçiş olamayacağını, nihayet gördü” dedi. Bu baskıyı devam ettirmenin “tasarruf sahibinin KKM’den çıkarken dövizini alıp banka hesabı yerine yastık altına koymayı tercih ettirebileceğini” söyledi.
TL’ye dönüş baskısının, “tasarrufun zorlama nedeniyle sistemden çıkması noktasına yavaş yavaş getirdiği, bunu gören Merkez Bankası’nın, zorunlu olarak baskıyı yumuşatma yolunu seçtiği” tahmininde bulunuluyor. TL’de kalmak cazip olmaktan çıktıkça, döviz tercihinin doğal olduğu hatırlatılıyor.
Merkez Bankası aynı düzenleme kapsamında ayrıca, kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık uygulamasında da değişikliğe gitti. İhracat ve döviz kazandırıcı hizmetler için kullandırılan reeskont kredileri, kredi büyümesi hedefi kapsamından çıkarıldı. Bu kredilerin bilanço içi büyüme sınırına dahil edilmeyeceği belirtildi.
Reeskont kredilerinin banka bilançolarında zaten gayri nakdi kredi gibi takip edildiğini hatırlatan bankacılar, bu kredilerin artış sınırı dışına çıkarılmasının, uygulamada çok önemli bir etkisi olmasını beklemiyorlar.
Ancak bununla birlikte TOBB’un son açıkladığı “KOBİ’lere dönük nefes kredilerinin, kredi artış sınırına dahil edilmeyeceği” düzenlemesi, bankalar ve KOBİ’ler açısından önemli bir karar oldu. Bankacılar böyle bir kararın beklendiğini, nefes kredilerinin artış sınırı içinde kalması halinde, acil finansman için öneminin azalacağını kaydettiler.
Özet olarak; bu düzenlemelerin bankalar üzerindeki KKM’den TL’ye dönüş baskısını azaltırken, KOBİ’lerin finansmanında rahatlık sağlaması bekleniyor. TOBB yaptığı açıklamada, nefes kredisine işletmelerin başvurularının 8-9 Temmuz’da yapılmasını istemişti. Bunun ardından ise acil finansman ihtiyacı olan KOBİ’lerden başlayarak kredilerin dağıtılmaya başlayacağı tahmin ediliyor.
Merkez Bankası’nın yaşanan kriz nedeniyle faizleri yüksek tutmak zorunda kalması, reel sektörden, özellikle de finansman ihtiyacı büyük KOBİ’lerden gelen şikayetleri çok artırdı. Hükümet KGF kredilerini devreye sokarken, KOBİ’lere dönük uygulanan TOBB’un nefes kredisi de tekrar uygulamaya sokulacak.
Merkez Bankası’nın gelişmelere göre yaptığı bu ince ayarların, yaşanan sıkıntıyı tümüyle ortadan kaldırması ise beklenmiyor. Yaşanan siyasi çatışmalar, faiz indirimini zora soktukça, vatandaşın ve özel sektörün durumu düzelemez.