Ölen general, ‘Mavi Vatan’ destekçisiydi
Ankara’daki kazada ölen Libya Genelkurmay Başkanı Ali Haddad, Türkiye’nin Akdeniz’deki haklarını koruyan anlaşmada başrol oynamıştı.
Uçak kazası Türkiye ve Libya arasındaki ilişkilerin kritik olduğu bir dönemde yaşandı.
Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Ali Ahmed El Haddad, 2020’de göreve başladığı dönemden itibaren Türkiye ile yoğun askeri temaslarda bulundu. Ankara’yı birçok kez ziyaret eden El Haddad, Libya’nın Türkiye’yle ilişkilerini geliştirmesinde önemli rol oynadı.
El Haddad beş yıldır, Libya’nın batısını kontrol eden Türkiye destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti ile doğusunu kontrol eden Libya Ulusal Ordusu’nun güçlerini birleştirmesi için yapılan ve Birleşmiş Milletler’in de desteklediği görüşmelerde aktif rol almıştı.
Türkiye zamanla Libya Ulusal Ordusu’yla da, özellikle Mısır’la normalleşme sürecine paralel olarak yakınlaşmıştı.
GRİBEL ONA BAĞLIYDI
El Haddad ise üç yıldır Libya’nın Türkiye ile savunma alanında işbirliği yapması ve iki ülke arasında üst düzey koordinasyonun sürmesi için çaba harcıyordu.
Libya Kara Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Futuri Gribel, doğrudan El Haddad’a bağlı çalışıyordu.
Libya ve Türkiye 27 Kasım 2019’da Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması imzaladı.
Libya’nın doğusunu kontrol eden Halife Hafter’e bağlı Temsilciler Meclisi’nin de 2019 tarihli deniz yetki alanları anlaşmasını onaylaması gündemde.
MİT Başkanı İbrahim Kalın, Bingazi yakınlarındaki Recme’de Halife Hafter ile bir araya gelmişti. Bu görüşme Türkiye’nin Hafter ile kurduğu ilk üst düzey temas olmuştu.
Libya’daki hem doğu hem batı bloklarının aynı çizgide buluşması, Türkiye’ye bölgesel enerji ve deniz güvenliği denkleminde daha güçlü bir manevra alanı kazandırması için kritik önemde.
Libya’yla ilişkilerin gelişmesinde önemli rol oynamıştı
Türkiye ve Libya 2019’da imzalamıştı
Akdeniz’deki oyunu bozan anlaşma
Türkiye’yi Antalya Körfezi’ne hapseden Sevilla Haritası’na karşı, Trablus’la kıyı ortaklığı sağlayan anlaşmayı imzaladık.
Türkiye’nin deniz yetki alanları konusunda attığı adımlardaki yol haritası Mavi Vatan, 462 bin kilometrelik bir alanı tarif ediyor.
Türkiye ile Libya arasında 2019’da imzalanan deniz yetki alanlarının belirlenmesi anlaşması, Mavi Vatan doktrininin somut adımlarından biri olarak görülüyor.
SEVİLLA HARITASI
2007 yılında İspanya’nın Sevilla Üniversitesi tarafından hazırlanan harita, Ege’yi ve Akdeniz’in büyük kısmını Yunanistan’ın saydı, Türkiye’nin yetki alanını karasuları ve Antalya Körfezi’yle sınırladı. Harita Yunanistan’a yakın olmayan adaları bile Yunanistan’a ait olarak gösterdi. Harita, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs arasındaki Doğu Akdeniz’deki münhasır ekonomik bölge anlaşmazlığının çözümü olarak ortaya atıldı.
KARŞI ATAK
Libya ve Türkiye 27 Kasım 2019’da Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması imzaladı. 2019 tarihli mutabakat metni “Mavi Vatan” doktrini kapsamında Libya’daki Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’yle Türkiye arasında kıyı şeridi ortaklığı kuruyor.
Mutabakat, iki ülke arasında Akdeniz’de bir “ortay hat” çizerek deniz yetki alanı sınırlarını belirledi.
Hat, Türkiye’nin güney kıyıları ile Libya’nın kuzey kıyıları arasındaki 6 coğrafi koordinat noktasına dayandırıldı. Mutabakatın Türkiye açısından stratejik önemi, Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığını batıya doğru Libya kıyılarıyla bitiştirerek “denizden komşuluk” tesis etmesindeydi.
Türk askeri iki yıl daha Libya’da
TSK’nın iki yıl daha Libya’da görev yapmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. TBMM Genel Kurulu’nda 22 Aralık’ta görüşülerek kabul edilen tezkereyle, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Libya’daki görev süresi 2 Ocak 2026’dan itibaren iki yıl daha uzatıldı. Böylece Türkiye’nin Libya’daki askeri varlığı, 2028 yılına kadar uzatılmış oldu.