TÜPRAŞ kimin, TÜPRAŞ'ın sahibi Koç mu?
TÜPRAŞ rafinesinde meydana gelen patlama, çevrede yaşayan vatandaşlar arasında paniğe yol açtı. Patlamanın etkisi, 7 ilçede de hissedildi ve birçok kişi durumu bir deprem olarak algıladı.
İzmit'teki Türkiye Petrol Rafinerileri (TÜPRAŞ) tesislerinde bir patlama meydana geldiği duyuruldu.
Olay sonrası bölgede sirenler çalmaya başladı ve çok sayıda ambulans ile itfaiye ekibi sevk edildi. İkinci bir patlama riskine karşılık, bölgedeki çalışanlar ve çevredeki evler güvenlik nedeniyle boşaltıldı. TÜPRAŞ'taki tüm işçiler güvenli alanlara yönlendirildi.
TÜPRAŞ kimin, hangi şirketin?
Türkiye Petrol Rafinerileri, kısaca TÜPRAŞ, 1983 yılında Batman, İzmir, İzmit ve Kırıkkale'deki dört devlet rafinerisinin bir araya gelmesiyle kurulan bir çatı şirketidir. 2006 yılında özelleştirilerek Koç Holding’e devredilmiştir. Şirket, akaryakıt ürünleri, bitüm, fuel oil, jet yakıtı, gaz yağı, LPG ve motor yağı gibi petrol türevlerinin üretimini gerçekleştirmektedir.
TÜPRAŞ'ın ana ortağı Enerji Yatırımları A.Ş. olup, kontrolü Koç Holding A.Ş. ve Koç Ailesi ile bunların sahip olduğu diğer şirketler tarafından sağlanmaktadır.
Türkiye Petrol Rafinerileri (TÜPRAŞ), 20 Mayıs 1983 tarihinde yayımlanan 60 sayılı KHK ile kurulan Türkiye Petrol Kurumu (PETKUR) çatısı altında faaliyete geçti. Bu düzenleme ile TÜPRAŞ, PETKUR'un bağlı ortaklığı olarak kamu iktisadi teşebbüsü olarak çalışmaya başladı.
18 Haziran 1984 tarihinde yayımlanan 233 sayılı KHK ile PETKUR'un varlığına son verilmiş ve Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) bağlı ortaklık statüsüne yükseltilerek PETKUR'un yerini almıştır. Böylece TÜPRAŞ, TPAO'nun bağlı ortaklığında bir kamu iktisadi teşebbüsü olarak faaliyetini sürdürmüştür.
TÜPRAŞ, 5 Temmuz 1990'da Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı'na bağlanarak özelleştirme sürecinde ilk adımı atmıştır. 28 Ekim 1983'te yayımlanan kanun ile Batman Rafinerisi, İzmir Rafinerisi ve yapımı süren Kırıkkale Rafinerisi'nin TÜPRAŞ’a bağlanması kararlaştırılmıştır. 16 Kasım 1983'te TÜPRAŞ, TPAO'dan ayrılarak Enerji Bakanlığı'na bağlı yarı özel bir şirket olarak faaliyet göstermeye başlamıştır.
28 Mayıs 1991'de TÜPRAŞ, ilk halka arzını gerçekleştirmiş ve %2,5 oranında hissesi ile İMKB'de işlem görmeye başlamıştır. 1999 yılına gelindiğinde, halka açıklık oranı %3,58'e yükselmiştir.
13 Ocak 2004'te yapılan özelleştirme ihalesini Tatneft - Zorlu Grubu 1,3 milyar dolarla kazanmış, ancak Petrol-İş Sendikası'nın açtığı iptal davası sonucunda Danıştay tarafından satış iptal edilmiştir. 12 Eylül 2005'te gerçekleştirilen ikinci ihalede ise 4,14 milyar dolar teklif veren Koç-Shell Grubu ihaleyi kazanmıştır. 26 Ocak 2006'da TÜPRAŞ yönetimi Koç-Shell ortaklığına devredilmiştir. Kasım 2005'te özelleştirme süreci tamamlanmadan önce Shell'in payının %10'dan %2'ye düşeceği açıklanmıştır. Koç Holding, Aralık 2013'te Shell'in geri kalan %2 hissesini satın alarak şirketin halka kapalı kısmının tek sahibi olmuştur. TÜPRAŞ’ın genel merkezi, 2021 yılında Kocaeli'den İstanbul'a taşınmıştır.