Uydudan görüntülenen tsunami bildiğimiz her şeyi değiştirdi: Dev dalgaların sırrı ortaya çıktı

NASA’nın SWOT uydusu, Pasifik’te meydana gelen büyük bir deprem sonrası oluşan tsunamiyi uzaydan bugüne kadar kaydedilen en ayrıntılı görüntülerle analiz etti. Kuril–Kamçatka açıklarında gerçekleşen 8.8 büyüklüğündeki deprem, dev dalgaların oluşumunu yeniden tartışmaya açtı.

2022’de NASA ve Fransa Ulusal Uzay Araştırmaları Merkezi tarafından fırlatılan SWOT (Surface Water and Ocean Topography) uydusu, normalde okyanuslardaki küçük su hareketlerini incelemek için tasarlanmıştı. Ancak uydu, bu kez büyük bir depremin hemen sonrasında bölgenin üzerinden geçerek bilim dünyasının uzun yıllardır kabul ettiği bir modele meydan okudu.

TSUNAMİLER TEK BİR DEV DALGADAN OLUŞMUYOR

SWOT’un yüksek çözünürlüklü verileri, tsunami dalgalarının tek ve dev bir duvar gibi ilerlemediğini, aksine birbirini takip eden karmaşık bir dalga zinciri şeklinde hareket ettiğini ortaya koydu. Bu tespit, yıllardır kullanılan tahmin modellerindeki birçok varsayımı geçersiz kıldı. Uzmanlar, dalgaların hızını, yönünü ve yayılma biçimini bu kadar ayrıntılı bir şekilde gözlemlemenin ilk kez mümkün olduğunu belirtiyor. Uydu, okyanus yüzeyindeki santimetre seviyesindeki değişimleri bile algılayarak dev dalgaların gerçek davranışını net şekilde ortaya çıkardı.

ERKEN UYARI SİSTEMLERİNDE YENİ DÖNEM

Bu keşif afet yönetimi ve tsunami erken uyarı sistemleri için önemli sonuçlar doğurabilir. Bilim insanlarına göre, tsunami tahmin modelleri güncellenmeli, risk haritaları yeniden hazırlanmalı, uyarı sistemlerinde yapay zeka ve uydu verilerinin birlikte kullanıldığı yeni yöntemler geliştirilmelidir. SWOT’un sağladığı veriler, gelecekte tsunamilerin hangi kıyılara ne hızla ulaşacağını daha doğru öngörme imkanı sunabilir.