Pittsburgh Üniversitesi’nde nöroloji profesörü olan Joanna Fong-Isariyawongse'ye göre, uyku yoksunluğu yalnızca ruh halini değil, açlık sinyallerini, kan şekeri kontrolünü, ödül mekanizmalarını ve metabolik dengeyi de etkiliyor. Bu etkiler, yalnızca tek bir gece uykusuzlukla bile baş gösterebiliyor.
AÇLIK HORMONLARI DENGESİZLEŞİYOR
Vücudumuz açlık ve tokluk sinyallerini ghrelin ve leptin hormonlarıyla yönetir. Ghrelin açlık hissini artırırken, leptin doyduğumuzu beyne iletir. Ancak sadece bir gece yetersiz uyku almak, ghrelin seviyesini artırıp leptin’i baskılayarak daha fazla yeme isteği yaratıyor.
Ayrıca, stres hormonlarındaki artış da bu dengesizliği büyütüyor. Beyin, tokluk sinyallerine daha az yanıt verirken, iştah ve istekleri artıran ödül merkezleri daha aktif hâle geliyor.
BEYİN 'ÖDÜL MODU'NA GEÇİYOR
Uyku yoksunluğu, beynin karar verme ve kendini kontrol etme işlevlerinden sorumlu olan prefrontal korteksin etkinliğini azaltıyor. Buna karşın, amigdala ve nucleus accumbens gibi ödül merkezleri daha fazla aktive oluyor. Sonuç: Abur cubura karşı direnciniz azalıyor, iştahınız artıyor.
Deneylerde, sadece birkaç saat uyuyan katılımcılar, yüksek kalorili yiyecekleri daha cazip bulmuş ve onları tercih etme eğiliminde olmuşlardır.
Yetersiz uyku, insülin duyarlılığını yüzde 25’e kadar azaltabiliyor. Bu durum, kan şekerinin hücrelere taşınmak yerine kanda birikmesine neden oluyor. Artan kan şekeri, daha fazla yağ depolanmasına yol açıyor.
Özellikle karın bölgesinde yağlanma artarken, bu durum uzun vadede tip 2 diyabet ve metabolik sendrom gibi ciddi hastalıkların önünü açıyor.
Aynı zamanda, kortizol (stres hormonu) seviyeleri de yükseliyor. Bu hormon, karın bölgesinde yağ depolanmasını teşvik ederek tabloyu daha da ağırlaştırıyor.
SADECE 2 GECE DÜZENLİ UYKU BİLE YETİYOR
Uykunun "boş zaman" olmadığını vurgulayan Prof. Fong-Isariyawongse, uykunun aktif bir onarım süreci olduğunu söylüyor. Bu süreçte beyin, açlık ve ödül sinyallerini dengeliyor, hormonlar yeniden kalibre ediliyor ve metabolik sistem stabilize ediliyor.
Sadece bir iki gece kaliteli uyku bile, daha önceki uykusuzlukların yol açtığı zararları telafi etmeye başlayabiliyor.
