Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ diyerek başlattığı para politikası deneyi ile hem enflasyon hem de faiz harcaması katlandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ekim ayına ilişkin bütçe verilerine göre bu yılın 10 aylık döneminde bütçeden 1 trilyon 48 milyar 904 milyon TL’lik faiz harcaması yapıldı. 10 ayda 8.1 trilyon lira harcama yapılan bütçenin yüzde 12.9’u faiz ödemelerinde kullanıldı.
YÜZDE 95 ARTTI
Faiz giderinin tarihi seviyeye ulaşmasıyla bütçe açığı aynı dönemde 1 trilyon 260 milyar lirayı geçti. Bu tabloyu değerlendiren CHP Meclis grubunun hazırladığı ekonomi raporunda “Türkiye tarihinde ilk kez bütçeden yapılan faiz ödemesi trilyon sınırını aştı. Bu rakamın yıl sonunda 1 trilyon 300 milyar lirayı bulması bekleniyor” denildi. Raporda faiz ödemelerinin ekimde yıllık bazda yüzde 95.1 arttığı vurgulandıktan sonra “Bu dönemde faiz dışı bütçe açığı da yüzde 200 artarak 211.4 trilyon liraya kadar yükseldi. Bu rakam 2024 yılının ilk 10 ayında Hazine’nin, ödediği borcun anaparası ve faizinin yanı sıra 211.4 milyar lira daha fazladan borçlanmak zorunda kaldığını gösteriyor” değerlendirmesi yapıldı.
CHP’nin raporunda “Hazine bir bakıma alacaklılarına, ‘Sana borcumun anaparasını ve faizini ödeyemiyorum, bu ikisini topla bana yeniden borç ver. Ayrıca bundan ayrı olarak diğer harcamalarım için de 211 milyar liraya ihtiyacım var bana o kadar da yeni borç ver’ diyor” analizine yer verildi. Hükümet gibi vatandaş da borç sarmalına yakalandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu verilerine göre vatandaşların bireysel kredi ve kredi kartı borçları, 1-8 Kasım arasındaki haftada 3.6 milyar lira artarak 3 trilyon 677 milyar liraya yükseldi.
Enflasyonla mücadeleye destek vermiyor
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) ‘Bütçe İzleme Bülteni’ raporunda merkezi hükümetin artan vergi gelirine rağmen bütçe açığını istenilen ölçüde düşüremediği belirtilerek “Yıl sonunda bütçe açığının sadece 300 milyar TL civarında azalma gösteriyor olması, maliye politikasının enflasyonla mücadeleye yeterince destek sağlamadığına işaret etmektedir” denildi. Raporda, ekim ayında merkezi yönetim bütçesi açığının yıllık bazda yüzde 109.5 oranında artış gösterdiğine dikkat çekilirken, aynı dönemde faiz dışı açığın da neredeyse 3 kat arttığına vurgu yapıldı.
