Kadınların sahneye çıkmasının engellendiği şu günlerde Şaziye Moral'ın ölüm yıl dönümü vesilesiyle 1921'li yılların tiyatro yasaklarına gidiyoruz. İşte Aife Jale'den sonra sahneye çıkan ikinci Müslüman kadın olan Şaziye Moral ile ilgili bilinmeyenler... ŞAZİYE MORAL KİMDİR? 1903 yılında Bulgaristan’da doğan Şaziye Moral, Balkan Savaşından sonra Rumeli Göçmenleri arasına katılarak İstanbul’a gelir. Doğduğu zaman annesini, birkaç yıl sonra ise babasını kaybeden Moral, akrabalarının yanına sığındı. İlk ve orta öğrenimini Kocamustafapaşa’da okuduktan sonra lisenin son senesinde akrabalarına yük olmamak için çalışmaya karar vererek okulu bıraktı. Beyazıt’ta Hizmet-i Umumiye Acentası’nda memur olarak çalışmaya başladı. Sahne hayatına da bu acentanın oluşturduğu Yeni Hayat Tiyatrosu ile başladı. Uzun zaman sonra Yeni Hayat Tiyatrosu dağıldı. Tiyatroyu yeniden lurmak isteyen ve eleman takviyesi yapmak isteyen İsmail Faik, Şaziye Moral’a teklif götürdü. Türk kadınının sahneye çıkmasının yasak olduğu bir dönemde oldukları için Şaziye Moral ilk başta tereddüt etse de, teklifi kabul etti. 1919 yılında Cemal Yakup’un Kırık Kalp adlı oyunu ile ilk kez sahneye çıktı. Ancak bu oyundan sonra “Müslüman kadın sahneye çıkamaz” diyen bir grup tarafından karakola götürüldü. Fakat Şaziye Moral’ın içindeki tiyatro aşkına kimse dur diyemedi. Moral, mahkemeden beraat ettikten sonra Anadolu turnesine çıktı, döndüğünde ise İstanbul Şehir Tiyatrosuna girdi. Şaziye Moral, 1963 yılında Ses Dergisine verdiği bir röportajda o dönem yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Kadıköy’de otururdum. O kadar az para alırdık ki, param yetmediği için, iskleye yayan giderdim. Köprüde vapurdan iner Şehzadebaşı Ferah Tiyatrosu’na, oradan da Tepebaşı’na, İstanbul Şehir Tiyatrosu’na ve provalar itince, Tepebaşı’ndan köprüye yine hep yürürdün. Piyesler 3-4 gün oynardı. Gayet sıkı çalışırdık. Ama aldığımız maaş, bir yol masrafını dahi problem haline getirirdi. Şimdi o günler geçti. Yeni başlayanlar aynı sıkıntıları çekmiyorlar. Bizim devrimiz idealizm devriydi. Şimdi realizm çağındayız”... saziyemoral2 1977 yılında emekli olana kadar iki yüze yakın oyunda ve seksenden fazla filmde oynadı. 9 Nisan 1985 yılunda İstanbul’da vefat etti. Şaziye Moral Filmleri Sevgili Dayım (1977), Günah Bende mi? (1969), Aşka Tövbe (1968), Kadın Severse (1968), Ölümsüz Kadın (1967), Zehirli Hayat (1967), Çalıkuşu (1966), Allah Seviniz Dedi (1962), Billur Köşk (1962), Gönülden Gönüle (1961), Melekler Şahidimdir (1961)