Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği, her yıl olduğu gibi bu yıl da Cemal Süreya'yı, 9 Ocak Çarşamba akşamı 20.00'de Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi'nde yapılacak etkinlikle anacak. Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği Başkanı Seyyit Nezir ve Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu'nun konuşmaları ile başlayacak gecede, Beyazıt Kahraman ‘Cemal Süreya şiiri ve çağdaş Türkçe', Selahattin Bağdatlı ise ‘Cemal Süreya şiirinde düşünsel vurgular' konularında konuşma yapacak. Zühal Tekkanat, Mehmet Aydın, Yaşar Gündem, Gülsen Tuncer, Şenay Saçbüker, Hüseyin Köroğlu gibi önemli isimler Cemal Süreya'nın ‘Ülke', ‘Cigarayı Attım Denize', ‘Nehirler Boyunca Kadınlar Gördüm', ‘Üvercinka' gibi şiirlerinden mısralar okuyacak. Gece piyano dinletisi ile son bulacak. İşte Cemal Süreyya'ya dair merak edilenler... CEMAL SÜREYA'NIN HAYATI Cemalettin Seber veya tanınan adıyla Cemal Süreya (1931, Erzincan - 10 Ocak 1990, İstanbul); Türk şair, yazar ve çevirmendir. Türk şiirinde modernist bir hareket olan İkinci Yeni şiirinin öncü şairlerinden biridir. İlk şiir deneyimlerini ortaokulda eskizlerle, lisede aruzla yapsa da onun şiir çalışmaları asıl üniversite yıllarında başlamıştır. Üvercinka (1958), Göçebe (1965), Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973), Uçurumda Açan (1984), Sıcak Nal (1988), Güz Bitigi (1988) ve Sevda Sözleri (1990) adlarındaki şiir kitaplarının yanı sıra deneme, eleştiri, günlük, antoloji de yazmıştır. Eserlerinde en sık işlediği temalar; aşk, kadın, yalnızlık, sosyal ve siyasal eleştiriler, ölüm, tanrı düşüncesi, portreler ve manzum poetikadır. Ayrıca Fransızcadan kırka yakın kitabı Türkçeye çevirmiştir. Onüç Günün Mektupları (1990) dışında hiçbir yazısı veya şiiri, dergi ve gazetede yayımlanmadan kitaba dönüşmemiştir. Sosyalist bir dünya görüşüne sahip olan Süreya, Papirüs dergisini çıkarmış ve bu dergide edebî görüşlerini açıklamasının yanı sıra dergiyi bir aydın olarak da fikirlerini ortaya koymak için bir araç olarak kullanmıştır. Dersim İsyanı sebebiyle Erzincan'dan Bilecik'e göç etmek zorunda kalan Kürt ve Alevi bir ailede dünyaya gelen Süreya, devlet memurluğu yapmıştır. Dört defa evlenen Süreya, bunların dışında "Üvercinka" adını verdiği kişi ve Tomris Uyar dâhil olmak üzere çeşitli ilişkiler yaşamıştır. Sanat hayatı boyunca çeşitli mahlaslar kullanmış ve çocukken kendine verdiği "Cemal Süreyya" adını kullanırken girdiği bir iddia sonucu adındaki "y" harflerinden birini atmıştır. 9 Ocak 1990'da, girdiği şeker koması sonucu vefat etmiş ve 10 Ocak'ta Şişli Camii'nde kılınan öğle namazından sonra Kulaksız Mezarlığı'nda toprağa verilmiştir. Yazdığı kitaplarla 1959'da Yeditepe Şiir Armağanı (Üvercinka), 1966'da Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü (Göçebe) ve 1988'de Necatigil Şiir Ödülü (Sıcak Nal ile Güz Bitigi) kazanmıştır. Kitap-lık dergisinin Türkiye'nin kuruluşunun 75. yıldönümü sebebiyle 1998'de hazırladığı "75 Yılda 75 Kitap listesi"nde iki kitabıyla (Üvercinka ve Sevda Sözleri) yer almıştır. Ayrıca çocuklar için ele aldığı yazılardan oluşan ve daha sonradan kitaplaştırılan Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi, Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan 100 temel eser listesinde 30. sırada yer almıştır. 1991'den itibaren Cemal Süreya Kültür ve Sanat Derneği tarafından Cemal Süreya Şiir Ödülü verilmektedir. cemalsureya
EN SEVİLEN ŞİİRLERİNDEN BAZILARI Sizin Hiç Babanız Öldü mü? Sizin hiç babanız öldü mü? Benim bir kere öldü kör oldum Yıkadılar aldılar götürdüler Babamdan ummazdım bunu kör oldum Siz hiç hamama gittiniz mi? Ben gittim lambanın biri söndü Gözümün biri söndü kör oldum Tepede bir gökyüzü vardı yuvarlak Şöylelemesine maviydi kör oldum Taşlara gelince hamam taşlarına Taşlar pırıl pırıldı ayna gibiydi Taşlarda yüzümün yarısını gördüm Bir şey gibiydi bir şey gibi kötü Yüzümden ummazdım bunu kör oldum Siz hiç sabunluyken ağladınız mı? Beni Öp Sonra Doğur Beni şimdi utançtır tanelenen sarışın çocukların başaklarında. ovadan gözü bağlı bir leylak kokusu ovadan çeviriyor o küçücük güneşimizi. taşarak evlerden taraçalardan gelip sesime yerleşiyor. sesimin esnek baldıranı sesimin alaca baldıranı. ve kuşlara doğru fildişi rüzgarın tavrı. dağ güneş iskeleti. tahta heykeller arasında denizin yavrusu kocaman. kan görüyorum taş görüyorum bütün heykeller arasında karabasan ılık acemi – uykusuzluğun sütlü inciri – kovanlara sızmıyor. annem çok küçükken öldü beni öp, sonra doğur beni. CEMAL SÜREYA'NIN ESERLERİ Üvercinka (1958) Göçebe (1965) Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973) Sevda Sözleri (1984, Üvercinka, Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Uçurumda Açan-1984- ile birlikte) Güz Bitigi (1988) Sıcak Nal (1988) Sevda Sözleri (1990, 1995, tüm şiirleri) Korkarak Vinç Uzaktan Seviyorum Seni DENEME VE ELEŞTİRİLERİ Şapkam Dolu Çiçekle (1976) Günübirlik (1982) 99 Yüz (1992) Uzat Saçlarını Frigya (1992) Folklor Şiire Düşman (1992) Aydınlık Yazıları/ Paçal (1992) Oluşum'da Cemal Süreya (1992) Papirüs'ten Başyazılar (1992) Toplu Yazılar I (2000, Şapkam Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar) Toplu Yazılar II (2005, Günübirlikler) Günler (993 günden oluşan günlük) GÜNCE 999 Gün(Günler)/ Üstü Kalsın (1981) Mektup Onüç Günün Mektupları (1990) Çocuk Kitabı Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi (1993) Söyleşi Güvercin Curnatası (1997) DERLEMELERİ Mülkiyeli Şairler (1966) Yüz Aşk Şiiri (1967) Şiir Çevirileri Yürek ki Paramparça (1995) DİĞER ÇEVİRİLERİ Gelinlik Kız (E. Ionescu- 1964) Küçük Prens (A. De Exupery- 1965) Bir Aşk Kırgınının Şarkısı (Apollionaire- 1965) Günümüz Sağcı Fikirleri (S. De Beauvoir- 1966) Sade'ı Yakmalı mı? (S. De Bauvoir-1966) İhtilalin Özü (Mao Zedung-1967) Amerika Birleşmemiş Devletleri (V. Pozner- 1967) Aşkın Suçları (M. De Sade-1967) Palto (Gogol-1968) Yeşil Papa (Asturias-1967) Gök Cephesi (N. Dinh- 1968) Küçük Prens (A. De S. Exupery- 1975) 32 Saat Özgürlük (G. Hernadi- 1968) Milli Kurtuluş Cephesi (D. Bravo- 1969) Emperyalizm, Kapitalizmin En Yüksek Aşaması (Lenin- 1974) Dine Karşı Düşünce Tarihi (A. Bayet- 1970) Bir Aşk Kırgınının Şarkısı (Apollinaire-1970) Büyük Ahlak Doktrinleri (F. Gregoire-1971) Vadideki Zambak (Balzac-1985) Nekrassov (Sartre-1971) Gönül ki Yetişmekte (Flaubert- 1971) Goriot Baba (Balzac- 1974) Meyhane (E. Zola- 1974) Çin Uyanınca (A. Peyrefitte- 1975) Venezuela Makiliklerinde Douglas Bravo Konuşuyor ( 1976) Mutluluk Getiren Seks (1976) Emeğin ve Emekçinin Tarihi (P. Brizon- 1977) Faşizmin Analizi (Macciocchi-1977) Kırmızı Balon (Lamorisse- 1980) Yarını Bilen Adam Nostradamus (Fontbrune- 1982) Bir Tanem (Marceau- 1991)