Gelibolu tarihine ışık tutan yeni fotoğraflar! Rus arşivinden çıktı

Rusya Bilim ve Kültür Merkezi Başkanı, Rusya Federasyonu Büyükelçiliği Müsteşarı Doç. Dr. Aleksandr Sotniçenko, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Türkiye-Rusya İşbirliği Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Vedat Çalışkan ile Çanakkale Valisi İlhami Aktaş, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sedat Murat ve Gelibolu Belediye Başkanı Mustafa Özacar'ı ziyaret etti. Doç. Dr. Aleksandr Sotniçenko, beraberinde getirdiği Rus arşivlerinden çıkan, Beyaz Ruslar'ın 100 yıl önce Gelibolu'daki yaşamlarını anlatan yeni fotoğrafları Prof. Dr. Vedat Çalışkan'a hediye etti. Gelibolu ilçesinde hayatını kaybeden 381 Beyaz Rus'tan 342'sinin defnedildiği mezarlık alana yaptırılan Rus Anıtı'nı ilk kez ziyaret eden Sotniçenko, bir demet gelincik bıraktı. "YENİ BİNALAR, YÜZLER VE TARİH GETİRDİK" Rus Anıtı'nda fotoğraf çeken Doç. Dr. Sotniçenko, şunları söyledi: "Bu anıta ilk kez geldim. Daha önce sadece kitaplarda okudum. Ruslar çok büyük bir ordu ile buraya 1920'de geldi ve 3 sene yaşadı. Türk nüfusu burada çok azmış. Ruslar buradaki halkın kültürünü çok etkiledi. Gelibolu'da hayatını kaybedenler buraya defnedildi. Biz 2008 yılında bu mezarlığı yeniledik. Bu anıtı yaptık. Burayı onarımdan geçirmek, bir müze yapmak istiyoruz. Bir hayalim var. Anıta Türkçe yazmamız lazım. Çünkü Osmanlıca, Rusça, Fransızca ve Rumca yazılmış ama Türkçe yok. Bunu bu sene yapacağız." "Ruslar, Gelibolu'yu çok az biliyor, çünkü bu biraz ordu tarihi. Buraya geldiler, daha sonra buradan Fransa, Avrupa, Amerika'ya gittiler. Tarihçiler çok iyi biliyor. Biz de buraya gelirken arşivlerde birkaç yeni fotoğraf bulduk. Fotoğrafları buraya getirdik. Yeni fotoğraflarda yeni binalar, daha önce bilinmeyen yeni yüzler ve yeni tarih getirdik" dedi. "3 YIL KALDILAR" Rusların, Gelibolu'ya 22 Kasım 1920'de geldiklerini ifade eden Prof. Dr. Vedat Çalışkan ise şunları söyledi: "Bolşevik Devrimi'nden sonra yüz binlerce Rus ülkesini terk ederek, başka ülkelerde sığınmacı oldu. 2 milyon Beyaz Rus'un ülkesinin dışına çıktığı tahmin ediliyor. 200 bin Beyaz Rus da Türkiye'ye sığındı. Buraya geldiklerinde Gelibolu savaştan çıkmış, depremlerle yıkılmış, onlar için çeşitli imkânsızlıklar anlamına geliyordu. Fakat onlar kültürleriyle, yaşamı yeniden renklendirip hayata tutunmanın yollarını aradı. Burada çeşitli kurslar açtılar. Özellikle her yaştan öğrencinin eğitimine büyük önem veriyorlardı." "3 yıl kaldılar. Geldikten 1 yıl sonra 22 Kasım 1921'de bir dernek kurdular. Adı Gelibolulular Derneği'dir. Gelibolu'dan ayrıldıktan sonra Beyaz Ruslar, Gelibolu Derneği'ni yurt dışında yaşatmaya çalıştı. Bugün bu derneğin merkezi Paris'tedir. Parist'eki derneğin Gelibolu yaşamına dair çok büyük bir arşivi bulunuyor. Biz Gelibolulu Ruslar ile ilgili ilk bilgileri 1923 yılında Berlin'de yayınlanan 'Rus Ordusunun Gelibolu Kaderi' adlı kitapta yer alan 44 makaleden öğreniyoruz. Bu kitabın içerisinde pek çok fotoğraf yer alıyor." "ELİMİZE YENİ ULAŞTI" "Beyaz Ruslar Gelibolu'da kaldıkları 3 yıl boyunca yüzlerce fotoğraf kaydetmişlerdir. Bu fotoğraflar son derece önemlidir. Bunların bir kısmı 1923 tarihli kitapta yer aldığı için biliniyordu. Fakat bir kısmı elimize yeni ulaştı. Doç. Dr. Aleksandr Sotniçenko Gelibolu'ya yapmış olduğu bu ziyarette bize Gelibolu fotoğraflarının arşivini dijital olarak hediye etti." "Şimdi biz 22 Kasım'da burada büyük bir sergi açmayı planlıyoruz. Bu fotoğraflar Paris'teki Gelibolular Torunları Derneği'nin arşivinden alındı. Bu yeni fotoğraflar Gelibolu'nun tarihine yeniden ışık tutuyor." (DHA)