Dünya, corona virüsünün etkisi altına girmeden önce, moda dünyası adeta altın çağını yaşıyordu. Tüketim yoğun, üretim oldukça fazlaydı. Hatta Gucci, Versace, Dolce&Gabbana, Burberry, Dior gibi dünyaca ünlü lüks giyim markaları bile, H&M, Zara, Gap, Marks&Spencer gibi hazır giyim markalarıyla yarışır hale gelmiş, yılda dört, hatta altı koleksiyon hazırlamaya başlamıştı. Ne var ki pandemi her şeyi alt üst etti. Kepenkleri indirmeyi göze alamayan markalar devlet kredisine başvurdu, küçük esnaf ve dünyaca ünlü markalar da dahil olmak üzere pek çok giyim markası çalışanlarının yüzde 50'sini işten çıkardı. Kimi koleksiyon çıkarmaktan vazgeçti, kimi üretimini durdurdu, kimi de moda takvimlerinden ayrılma kararı aldı... Öyle ki her yıl iki kez düzenlenen moda haftaları dahi iptal edildi ve dijital olarak yayınlama kararı aldı. Victoria Beckham çalışanlarını ücretsiz izne çıkardı. Büyük zarara uğrayan Gucci, açığını kapatabilmek için ürünlerine yüzde 10 zam yaptı. Michael Kors yılda iki kez koleksiyon hazırlayacağını duyurdu. Diane von Fürstenberg, DVF markasını küçültme kararı aldı ve çalışanlarının yüzde 75'ini işten çıkardı. Guess yüzde 51,5 düşüşe geçerek 157.7 milyon dolar zarar etti. Marc Jacobs 60 personelinin işine son verdi. Şu sıralar kan kaybeden moda dünyasının geleceğini ünlü Türk tasarımcılara sorduk. Genel olarak aldığımız cevaplar ise iç karartıcıydı...
Bora Aksu
BORA AKSU: ENDÜSTRİNİN İŞLEYİŞİ TAMAMEN DEĞİŞECEK Ülkemizi İngiltere'de başarıyla temsil eden Bora Aksu, moda dünyasının ani bir felç dönemine girdiğini söylüyor. 16 Mart itibariyle, tüm mağazaların, galerilerin, showroom'ların kapatıldığını belirten Aksu, ekonomik anlamda son 12 yılın en büyük krizi ile karşı karşıya kaldıklarının altını çiziyor: "İlk aylarda hem lüks markalardan hem de zincir markaların kapanış haberini aldık. Artık yeni dönemde pek çok marka aramızda olmayacak. Her şeyin bilinmez olduğu dönemde, corona virüsü hala hayatımızdayken modanın geleceğini tahmin etmek çok güç. Her şeyin değiştiği pandemi döneminde endüstrinin işleyişi tamamen değişecek. "Pandemiden bir tasarımcı olarak çok etkilendiğini de sözlerine ekleyen Bora Aksu, virüs öncesi çok fazla üretilip çok fazla tüketilen moda dünyasının daha bilinçli ve duyarlı olacağını söylüyor.
Arzu Kaprol
ARZU KAPROL: MODA DÜNYASININ TÜKETİM ALIŞKANLIKLARI DEĞİŞECEK Yavaş ve güvenli adımlarla geride bırakmaya çalıştığımız pandemi dönemini takiben üretim süreçleri gibi, tüketim süreçlerinin de parametrelerinin yeniden yazılacağına inandığını belirten Arzu Kaprol, "Elimizdeki hiçbir şeyin sonsuz bir kaynak olmadığını zor bir yoldan, tüm insanlık beraberce öğrendik" diyor. Bu sürecin moda dünyasının tüketim alışkanlıklarını değiştireceğini belirten Kaprol şöyle devam ediyor: "Öğrendiğimiz bir çok geri dönüşüm kapasitesi hayatımızda hızlıca yerini bulacak. İnanıyorum ki yeni dönemde ana konu tüketmek değil, bilinçli kullanım, upcycling ve recycling olacak."
Mehtap Elaidi
MEHTAP ELAİDİ: HİÇBİR ŞEY ESKİSİ GİBİ OLMAYACAK Ünlü moda tasarımcısı Mehtap Elaidi ise hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını düşünüyor. "Pandemiden en çok etkilenen sektörlerin başında moda dünyası geliyor" diyen Elaidi aslında moda endüstrisinin COVID-19'dan önce SOS vermeye başladığının altını çiziyor: "Özellikle bağımsız tasarımcılar için son derece yıpratıcı ve acımasız olan bu kuralların değişebileceği, modanın demokratikleşebileceği aslında pandemi süreci ile anlaşıldı. Yılda 4 koleksiyon çıkarılması, moda haftası takvimleri, indirim dayatmaları gibi konular bugün tekrar masaya yatırılıyor, alternatifleri tartışılıyor. O yüzden cevabım hayır, hiçbir şey eskisi gibi olmayacak ve iyi ki de olmayacak."
Özlem Kaya
ÖZLEM KAYA: EN KARLI ÇIKAN ONLİNE ALIŞVERİŞ PLATFORMLARI OLDU "Türk moda endüstrisi de çoğu sektörde olduğu gibi ciddi bir sarsıntı geçirdi" diyen Moda Tasarımcıları Derneği Eş Başkanı Özlem Kaya, pandeminin hem üretim hem de perakende sektörünü etkilediğini belirtiyor. Kaya, her markanın yeni bir yol haritası çıkarmaya çalıştığı şu dönemde kimilerinin koleksiyon adedini düşürdüğünü, kimilerinin nitelikli ürünlere yöneldiğini, kimilerinin de hızlı üretim-tüketim sistemini tekrar güncellediğini söylüyor. Ünlü tasarımcı şöyle devam ediyor: "Aslında bu süreçle birlikte güçlenen en büyük pazarlama şekli online alışveriş platformları oldu ve büyük küçük tüm markalar kendi sanal mağazalarını kurarak veya var olan platformlarda yer alarak ürünlerini müşterileriyle buluşturmak için hızlı ve önemli adımlar attılar."