12 Mart günleri

12 Mart Türkiye için önemli bir tarih… 1921’den itibaren İstiklal Marşı’nın kabulünün yıl dönümü olarak kutlanırken, 1971’de askerlerin verdiği muhtıra, 12 Mart’ın ‘’Darbe günü’’ olarak anılmasına yol açtı. 1985’te ise Kanada’nın başkenti Ottawa’daki Türk Büyükelçilik binası kanlı Ermeni baskınına sahne oldu. 10 yıl sonra bu kez 1995’de İstanbul Gazi Mahallesi’nde acı olaylar yaşandı, 22 kişi hayatını kaybetti. Fırtınalı yıllar arasında 12 Mart tarihi, kabinenin üç bakanı Hulusi Akar, Abdülhamit Gül ve Lütfü Elvan’ın da doğum günü... İşte Türkiye tarihine damga vuran 12 Mart günleri...

İstiklal Marşı ilk kez Meclis’te okundu

Kurtuluş Savaşı yıllarında Türkiye’nin Milli Marşı’nı belirlemek için 500 lira ödüllü bir yarışma düzenlendi. Yarışmaya 724 şair eserleri ile katıldı. Ancak Milli Eğitim Bakanlığı’ndaki jüri, hiçbirini beğenmedi. Kendisi de bir yazar olan dönemin Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi Tanrıöver, ünlü şair Mehmet Akif Ersoy’dan yarışmaya katılmasını istedi. Akif’in yazdığı şiir, TBMM kürsüsünde Bakan Tanrıöver tarafından 12 Mart 1921 günü okunduğunda tartışmasız birinciliği elde etti. Akif, “Türk milletinin başarısı, para ile ölçülemez’’ diyerek 500 lirayı almadı ve bir yardım cemiyetine bağışladı. İstiklal Marşı Osman Zeki Üngör tarafından bestelendi.

Asker muhtıra verdi, Başbakan görevini bıraktı

12 Mart, 1921 yılından itibaren İstiklal Marşımızın kabulü olarak hafızlara kazınmıştı. Ancak tam 50 yıl sonra aynı tarihte ülkede darbenin ayak sesleri duyuldu. Kanlı Pazar, 15-16 Haziran olayları, İsrail Başkonsolosu’nun kaçırılıp öldürülmesi gibi olaylar sonrası Türkiye’de sıkıyönetim ilan edildi. 12 Mart 1971 günü askerlerin verdiği muhtıra ise 12 Mart’ın ‘Darbe günü’ olarak anılmasına yol açtı. Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, Kara Kuvvetleri Komutanı Faruk Gürler, Deniz Kuvvetleri Komutanı Celal Eyiceoğlu ve Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur imzalı muhtırada, hükümetin istifa etmesi, aksi takdirde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yönetime el koyacağı vurgulanıyordu. Dönemin Başbakanı ve AP Genel Başkanı Süleyman Demirel görevini bıraktı. CHP’den ayrılan Nihat Erim başkanlığında yeni bir hükümet kuruldu. Sancılı yıllar 1973 seçimlerine kadar devam etti. Seçimden galip çıkan CHP’li Bülent Ecevit Türkiye’nin yeni Başbakanı oldu.

Ermeni teröristler Ottawa Büyükelçiliği’ni bastı

Muhtıradan 14 yıl sonra bu kez 12 Mart 1985’te Türkiye’nin Ottawa Büyükelçiliği’ne baskın düzenlendi. Kevork Maraşlıyan, Rafi Panos Titizyan ve Ohannes Nubaryan adlı 3 Ermeni terörist, Kanadalı koruma görevlisi Claude Brunelle’i öldürüp aralarında Büyükelçi Coşkun Kırca’nın eşi Bige ve kızı Gülcan’ın da bulunduğu 12 Türk’ü rehin aldı. Büyükelçi Coşkun Kırca balkondan atlayıp kaçarken, teröristler 5 saat sonra teslim oldular ve 15 yıl cezaevinde kaldılar. Düşmenin etkisiyle yaralanan ve sağ kalça kemiği, sağ topuk, sağ kol dirseği ve leğen kemiği kırılan Büyükelçi Coşkun Kırca hastaneye kaldırıldı ve burada kaldığı 1.5 ay boyunca tedavi edildi. Saldırı sırasında yaşamını yitiren Brunelle Star of Courage nişanıyla ödüllendirildi. Bu baskın son üç yılda Ottawa’daki Türk diplomatik personeline yönelik gerçekleştirilen üçüncü saldırıydı. Büyükelçilik baskınından 3 yıl önce Askeri Ataşe Albay Atilla Altıkat Ermeni teröristlerce öldürülmüş, Ticaret Müşaviri Kani Güngör de silahlı saldırıda ağır yaralanmıştı.

12 Mart yaş günleri

12 Mart tarihi aynı zamanda Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ile Hazine Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın da doğum günü. Akar 69, Elvan 59, Gül de 45 yaşına girdi. Ünlü şovmen Beyazıt Öztürk de 12 Mart doğumlu ve o da 52 yaşına basıyor. 12 Mart, Türk pop müziğinin Elvis Presley’i Erol Büyükburç’u sevenler için ise hüzünlü bir tarih… Büyükburç 79 yaşında ve doğum gününe 10 gün kala, 12 Mart 2015’te hayata veda etmişti.

Gazi olaylarında 22 kişi öldü

Ottawa’dan 10 yıl sonra 1995’in 12 Mart günü... İstanbul Gazi Mahallesi’nde kimliği belirsiz kişilerce bir taksiden otomatik silahlarla açılan ateşle dört kahvehane ve bir pastane aynı anda tarandı. Saldırıda Halil Kaya adlı vatandaş hayatını kaybetti, 5’i ağır olmak üzere 25 kişi yaralandı. Alevi vatandaşların olduğu kahvehanelere yönelik provokatif saldırı fitili ateşledi, olaylar yayıldı, polis ile halk arasında çatışmalar yaşandı. Bilanço 22 ölü yüzlerce yaralı oldu. Ölenlerden 7’sinin polis kurşunu ile hayatını kaybettiği belirlendi. 5 yıl süren yargılama sonucu üç polis 3-6 yıl arasında hapis cezasına çarptırıldı, 18 polis beraat etti. Türkiye bu olaylar nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde ‘’Yaşam hakkını ihlal’’ gerekçesiyle 510 bin Euro tazminata mahkum oldu. Kıraathaneleri tarayan saldırganlar ise bulunamadı.