Cerrahinin genel kurallarına göre yeni doğmuş bir bebeğe mecburi olmayan bir işlem uygulanmaz. Bu dönemde nadir de olsa istenmeyen bir durum, bir komplikasyon görüldüğünde baş etmesi daha zor ve risklidir. Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Levend Özkan, bebeklerini doğum sonrası hemen sünnet ettirmeyi düşünen ailelere önemli uyarılarda bulundu… İşte sorularımız ve Özkan’ın yanıtları…
Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Levend ÖZKAN
- Önerdiğiniz sünnet yaşı nedir?
Sünnet işlemi sağlık, gelenek ve dini inanış yönleri ile bir bütün olarak ele alınmalıdır. Sağlık nedeniyle mecburiyet olmadığı sürece – ki bu durum aslında çok sık değildir- zamanlaması aile ile görüşülerek planlanabilir. Burada önemli olan ne zaman yapılması gerektiğinden ziyade ne zaman yapılmaması gerektiğidir. 1-6 yaş arası gerek psikolojik nedenlerle, gerekse sünnet sonrası bakımın daha güç olması nedeniyle sünnet dahil olmak üzere hiçbir genital operasyonun önerilmediği dönemdir. Bu yaş döneminde çocukta sünnet sonrasında (genel anestezi altında yapılmış olsa bile) bezi açıldığında ağlama, çiş yapmayı erteleme gibi huy ve davranış değişiklikleri görülebilir. Altı yaşından büyük ve buluğ çağına gelmemiş çocuklar bu konuda deneyimi olan kişiler/merkezler tarafından, uygun bir hazırlıkla herhangi bir olumsuzluk veya travma yaşanmadan güvenle sünnet edilebilir. Sonuç olarak benim önerdiğim sünnet zamanı yenidoğan harici bebeklik veya 7-8 yaş dönemidir.
- Bebeklerde sünnet ne zaman yapılabilir?
Sünnet ne kadar basit görünse de bir cerrahi operasyondur. Cerrahinin genel kurallarına göre mecburi olmayan bir işlem yeni doğan bebekte uygulanmaz. Bu dönemde nadir de olsa istenmeyen bir durum, bir komplikasyon görüldüğünde baş etmesi daha zor ve risklidir. Ben bebek sünnetini sıklıkla uygulamama rağmen doğar doğmaz sünnet yapmıyorum. Bebek doğduktan sonra sağlık durumunun, kilo alımının gözlemlenmesini ve her şey yolundaysa aile ile konuşup planlanarak yapılmasını öneriyorum. Risklerin azaldığı ve henüz bebeğin fazla hareketlenmediği dönemde hem sünnet işleminin hem de sünnet sonrası evde bakımın daha rahat olduğunu düşünüyorum. Geçen yıl İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi tarafından düzenlenen üst düzey bir toplantıda ülkenin ileri gelen çocuk ürologları tüm gün boyunca sünneti tartıştı. Bu toplantıda meslektaşlarımın da doğar doğmaz sünnet konusunda benzer düşüncede olduğunu görmek beni sevindirdi.
- Doğar doğmaz sünnet olmayan çocuklar için mutlaka genel anestezi gerekir mi?
Hayır… Bazı özel durumlar haricinde (uygunsuz yaşta mecburen sünnet, eşlik eden anatomik bozukluk, kişisel tercihler, çocuğun diğer özel durumları vb.) sünnet işlemi rahatlıkla lokal anestezi altında uygulanabilir. Lokal anestezi ile yapılan sünnette aile sünnet sırasında çocuğun yanında olabilir. Özellikle okul çağında sünnet olan çocuklar aileden birisi yanında bulunduğunda daha rahat ve huzurlu olmaktadır.
Mutlaka ameliyathane şartlarında mı yapılmalı?
Sünnet ülkemizde sadece tıbbi gereklilik halinde değil, dini ve geleneksel nedenlerle her erkek çocuğa uygulanan bir işlemdir. Tüm sünnetlerin genel anestezi altında, ameliyathanede yapılması gerekli olmadığı gibi, ülke şartları düşünüldüğünde pratik olarak da mümkün değildir. Tabii ki burada eski usul evde sünnet yapılsın demek istemiyorum. Sünnet işlemi cerrahi bir işlemdir ve işlem yapılırken mutlaka asepsi-antisepsi kurallarına uyulmalıdır. Birçok cerrahi işlem gibi sünnet de bu prensiplere uyularak ameliyathane dışında yapılabilir. Aslında bazı minör cerrahi işlemlerin ameliyathane dışında, aseptik oda adı verilen özel alanlarda yapılması daha da uygundur, zira özellikle her türlü hastanın ve hastalığın tedavi edildiği hastaneler ve bu hastanelerin ameliyathaneleri normalde toplumda ve çevrede bulunması beklenmeyen bakterileri ve virüsleri barındırır. ‘Hastane kaynaklı enfeksiyonlar’ adı verilen ciddi enfeksiyonlarla başa çıkmak için her hastanenin hastane enfeksiyonları komitesi bulunmaktadır. Sünnet işlemi sağlıkla ilgili önlemlerin ve yasaklamaların en üst düzeyde olduğu Amerika Birleşik Devletleri’nde muayenehanede yapılabilecek işlemler sınıfındadır.
- Sünnetin faydaları ve zararları konusunda çelişkili açıklamalar yapılıyor. Bu konuda ne söyleyeceksiniz?
Bir yerde sünnetin faydası veya zararı konusunda aşırıya kaçan tek taraflı ifadeler varsa bilin ki orada bolca abartı ve yanlış bilgi mevcuttur. Sünnet dünya üzerindeki her erkeğe mutlaka yapılması gereken bir işlem değildir, ancak sünnet karşıtı grupların kanıta dayanmayan ifadelerinde belirtiği gibi zararları da yoktur (örneğin kısırlığa veya penis kısalmasına yol açmaz). Özellikle sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren, doğumsal ürolojik sorunları olan çocuklarda ve bazı bulaşıcı hastalıkların sık görüldüğü, kişisel hijyen konusunda yetersiz olan toplumlarda sünnetin faydası kanıtlanmıştır ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından sünnet önerilmektedir. Bunun yanında her cerrahi işlem gibi sünnetin de basitten ciddiye potansiyel komplikasyonları bulunmaktadır. Bu komplikasyonlardan kaçınmak için sünnetin tecrübeli kişiler tarafından, uygun tıbbi ve psikolojik şartlar gözetilerek, daha önce üzerinde durduğumuz uygun yaşlarda yapılması çok önemlidir.
