Sinüsler, burun çevresindeki yüzün kemikleri içindeki nemli hava boşluklarıdır. Enfekte olduklarında ve şiştiklerinde veya tahriş olduklarında buna sinüzit (veya sinüs enfeksiyonu) denir ve şiddetli ağrılara yol açabilir. Peki, çocuklarda sinüzit neden olur? Bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik. SİNÜSLER HAKKINDA Sinüsler burnun etrafında, toplam sayısı yaklaşık 8-10 olan, dört tarafı kemikle çevrili boşluklardır. Bu boşlukları kaplayan mukoza örtüsünde meydana gelen iltihaplanma, şiddetli ağrılara yol açabiliyor. Dört farklı sinüs türü vardır: - Etmoid sinüs: Yüzün içinde, burun köprüsünün çevresinde bulunur. Bu sinüs doğumda bulunur ve büyümeye devam eder. - Maksiller sinüs: Yüzün içinde, yanakların çevresinde bulunur. Bu sinüs de doğumda bulunur ve büyümeye devam eder. - Ön sinüs: Yüzün içinde, alın bölgesinde bulunur. Bu sinüs yaklaşık 7 yaşına kadar gelişmez. - Sfenoid sinüs: Yüzün derinlerinde, burnun arkasında bulunur. Bu sinüs ergenliğe kadar gelişmez. Burun ve sinüsler üst solunum yolunun bir parçasıdır. Bu alanın üç boyutlu anatomisi karmaşıktır. Burnun kokuya ek olarak işlevi, içinden geçen havayı ısıtmak, nemlendirmek ve filtrelemektir. Dış burun kemikli ve kıkırdaklı bir çerçeveden oluşur. Burun delikleri veya ön burunlar, burnun dış açıklığını oluşturur. Nazal septum, sol ve sağ burun boşluklarını ayıran orta hatlı bir iç yapıdır. Kıkırdak ve kemikten oluşur. Sapmış bir burun septumu burun tıkanıklığına neden olabilir. SİNÜZİT NEDİR? Sinüzit, burun yakınındaki sinüslerin bir enfeksiyonudur. Bu enfeksiyonlar genellikle soğuk algınlığı veya alerjik inflamasyondan sonra ortaya çıkar. Dört tip sinüzit vardır: Akut: Bu tip enfeksiyon belirtileri dört haftadan az sürer ve uygun tedavi ile iyileşir. Subakut: Bu tür enfeksiyonların semptomlar 4 ila 8 hafta sürer ve ilk etapta tedaviye yanıt vermeyebilir. Sinüzitin seyri akut ile kronik arasında değişkenlik göstermektedir. Kronik: Bu tip enfeksiyonlar tekrarlayan akut enfeksiyonlarla veya tedavisi tamamlanmamış önceki enfeksiyonlarla ortaya çıkar. Bu belirtiler 12 hafta veya daha uzun sürer. Tekrarlayan akut: Yılda dört veya daha fazla akut sinüzit ataklarıdır.
Foto: shutterstock
ÇOCUKLARDA SİNÜZİT NEDEN OLUR? Sinüzit oluşumunu etkileyen en önemli faktörler; çok sık üst solunum yolu enfeksiyonları, burun kemiği veya kıkırdağın eğri olması, burun eti, burun bölgesindeki tümörler, sinüs kanallarının tıkalı olması, bağışıklık sisteminin düşük olması, alerji, geniz eti, sigara içmek veya içilen ortamlara maruz kalmak ve hava kirliliğidir. Çocuklarda sinüzite neden olan en önemli etken sigaradır. Çocukların sigara içilen ortamlardan uzak tutulması çok önemlidir. Ayrıca hava kirliliği, alerjiler ve geniz etinin büyümesi çocuklarda sinüzite yol açan diğer nedenler. Geniz eti büyümesi her yaşta görülüyor. Geniz eti, çocuklukta sinüzite yol açan sebeplerin başında geliyor. Burnun havalanmasını bozduğu için içeride mikrop üremesini kolaylaştırıyor. Bu nedenle geniz eti ve bademcikler sık sık iltihaplanıyor. Ayrıca bağışıklık istemi zayıf çocuklarda sinüzite daha sık rastlanıyor. Çevresel etkenler de sinüzite neden oluyor. Soğuk ve nem, rahatsızlığı doğrudan etkiliyor. Islak saçla yatılması ya da dışarı çıkılması, aşırı miktarda jöle kullanımı gibi etkenler sinüzit oluşumunu kolaylaştırıyor. Çocuklarda ise yaşadıkları ortamda sigara içilmesi, fazla miktarda parfüm kullanılması ve havanın çok kuru olması da bu etkenler arasında yer alıyor. Sinüslerin normal salgı akışını engelleyebilen ve aşağıdakileri içeren sinüzite yol açabilecek başka olası durumlar vardır. Bunlar: - Burun yapısında anormallikler - Büyümüş adenoidler - Dalış ve yüzme - Diş enfeksiyonları - Burun travması - Burunda sıkışmış yabancı cisimler - Yarık dudak - Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) Sinüslerden salgı akışı engellendiğinde bakteriler büyümeye başlayabilir. Bu sinüs enfeksiyonuna veya sinüzite yol açar. Sinüzite neden olan en yaygın bakteriler şunlardır: - Streptococcus pnömonisi - Haemophilus influenzae - Moraxella catarrhalis SİNÜZİT BELİRTİLERİ Sinüzit belirtileri büyük ölçüde çocuğun yaşına bağlıdır. Aşağıdakiler sinüzitin en yaygın belirtileridir. Bununla birlikte, her çocuk semptomları farklı şekilde yaşayabilir. Belirtiler şunları içerebilir: Küçük çocuklar - Burun akması - Yedi ila 10 günden uzun sürer - Burundan ve genizden kalın yeşil veya sarı akıntı. - Berrak da olabilir. - Gece öksürüğü - Nadiren gündüz öksürüğü - Göz çevresinde şişme - Genellikle 5 yaşından küçük baş ağrısı yoktur Daha büyük çocuklar ve yetişkinler - Yedi ila 10 günden daha uzun süren burun akıntısı veya soğuk algınlığı semptomları - Boğazdan burundan damla - Baş ağrısı - Yüz rahatsızlığı - Ağız kokusu - Öksürük - Ateş - Boğaz ağrısı - Göz çevresinde genellikle sabahları kötüleşen şişme