Anoreksiya nervoza yemek yememe, daha zayıf olmayı isteme, kilo almaktan korkma ile karakteridir, bulimiya nervoza ise "binge" tarzında yeme epizodlarıyla birlikte kontrolünü kaybetme hissi, kusma veya laksatif kullanarak kilosunu kontrol etme davranışlarıyla karakterize bir bozukluktur. Her iki hastalık kızlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Özgün olarak nedeni bilinemeyen yeme bozuklukları, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerlerin etkilerinden kaynaklanabilmektedir. Peki, ergenlikte anoreksiya ve bulimiya belirtileri nelerdir? İşte bilinmesi gerekenler... ANOREKSİYA NEVROZA NEDİR? Anoreksiya Nervoza; düşük vücut ağırlığı ile birlikte kilo almaktan aşırı derecede korkma, zayıf kalmaya çalışma ve bozulmuş eden algısını içerir. Belirtiler genellikle ergenlik döneminde, 12-13 yaşlarında (kızlarda genellikle menstruasyon/adet görme ile birlikte) ortaya çıkmaya başlar, bazı durumlarda ergenliğin ileri yaşlarında da gözlenebilir. Hastaların yaklaşık yarısı bütün yiyecek alımını önemli ölçüde azaltarak kilo kaybeder. Bazıları yoğun egzersiz yapar. Hastaların diğer yarısı ise sıkı bir diyet uygular, ara sıra kontrol kaybederek tıkınırcasına yemek yer ve ardından bu yediklerini kusarak çıkarır. Hastalar aldıkları besinlerin kilo yapıcı etkisini azaltmak için laksatif (ishal yapıcı), diüretik (su atıcı) gibi ilaçlara da başvurabilirler. Bu davranışlar hastanın sağlığını tehdit edecek düzeyde zayıflamasına neden olur.
Foto: shutterstock
ANOREKSİYA NEVROZA BELİRTİLERİ - Aşırı derecede kilo kaybı - Yoğun egzersiz - Yerinde duramama - Yorgunluk - Uyuyamama (insomnia) - Baygınlık hissi - Deride renk değişimi (parmaklarda morarma, deride sarıya çalan bir renk) - Amenore (adet görememe) - Gastrointestinal sorunlar (kabızlık, ishal) - Vücutta kıllanma - Saç dökülmesi - Eklemlerde nasır - Ağız ve diş sorunları - Cinsel istekte azalma/isteksizlik Bu belirtilere ek olarak katı bir diyet ve aşırı kilo alma korkusu eşlik eder, sürekli olarak besinlerin kalorilerini hesaplama, bazı durumlarda aşırı derecede yemek yedikten sonra kendini kusturma, laksatif kullanımı gözlenebilir. Başkaları için yemek hazırlayabilir ancak kendisi yemez, öğünleri atlar, yemek yemeyi reddeder, kalabalık yerlerde yemek yemez. Depresyon, kaygı gibi duygu durum bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk, kişilik bozuklukları, madde kötüye kullanımı, kendine zarar verme ve intihar düşünceleri eşlik edebilir. BULUMİYA NERVOZA NEDİR? Belirli aralıklarla gelen aşırı yemek yeme isteği, tıkınırcasına yeme (binge eating), yemek yeme davranışı üzerindeki kontrolü kaybetme, kendini durduramama, yemek ardından bağırsakları/mideyi boşatma girişiminde bulunma (kendini kusturma, laksatif kullanımı gibi) ile karakterize bir yeme bozukluğudur. Kişi, kilo vermek için çeşitli diyet ürünleri kullanabilir, kendini aç bırakabilir, yoğun diyetler yapabilir. Ancak bu tabloda farklı olarak hasta hafif kilolu ya da normal beden ağırlığındadır. BULUMİYA NERVOZA BELİRTİLERİ - Zihinde sürekli yemek yeme ile ilgili düşünceler - Kilo ve beden algısında bozulma - Kilo almaktan korkma ancak yemek yemeyi durduramama - Kendini kusturma - Kilo alımını engellemek için diyet yapma - Diyet ürünleri kullanma - Sürekli kilo aldığından yakınma - İnsanların içinde yemek yememe - Yemekten hemen sonra yediklerini çıkarmak için banyo/tuvalete girme - Deride yaralar, şişlikler, yüzde bezeler Olumsuz beden algısı, kendinden memnun olmama, kalp-dolaşım sorunları, gastrointestinal sorunlar, ayrıca alkol/madde kötüye kullanımı, kişilik bozuklukları, duygulanım ile ilgili sorunlar (kaygı, depresyon), kendine zarar verme, intihar düşüncesi ve davranışları eşlik eden diğer sorunlardır.