Hadi merakla beklenen ipucu sorusunu İnstagram sayfasında yayınladı. "Osmanlı döneminde esnaf ve zanaatkarların kurdukları dayanışma ve yardımlaşma örgütlerine ne denildiğini hiç merak etmişmiydiniz?" şeklinde verilen Hadi ipucu sorusu yarışmacıların merak konusu oldu. Peki, Osmanlı'da esnaf ve zanaatkarların kurdukları dayanışma ve yardımlaşma örgütlerinin adı nedir? İşte, 28 Eylül Hadi ipucu sorusunun cevabı... HADİ İPUCU SORUSU (28 EYLÜL) Osmanlı döneminde esnafların kurduğu kurdukları dayanışma yardımlaşma örgütlerine ne denirdi sorusu soruldu. Cevap: Lonca. Lonca, Osmanlı Devleti'nde de kent esnafının ve küçük çaplı üretim yapan zanaatkarların örgütlenme biçimiydi. Temelini Ahilik'ten alan Osmanlı lonca düzeni 15. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmış, 18. yüzyılın ortalarına doğru "gedik" biçimini alarak 20. yüzyıl başlarına kadar varlığını sürdürmüştür. Osmanlı loncaları manevi kurucuları saydıkları ahi teşkilatına Ahi Evran bağlılıklarını sürdürürken, bir yandan da lonca Ahilik'ın kabul etmediği esnaf türlerini ve gayrimüslimleri de içlerine almışlardı. Ama çırak, kalfa, usta biçimindeki yükselme aşamaları ile üretimde ve ticarette uymak zorunda oldukları ahlakî kurallar Ahilik'le büyük benzerlik göstermekteydi. Osmanlı loncaları yöneticilerini kendileri seçmekte ve iç işleyiş kurallarını da kendileri saptamaktaydı. Bununla birlikte devletin koyduğu kalite standartlarına (ihtisab) ve fiyatlara (narh) da uymak zorundaydılar. ahilik LONCA NEDEN KURULDU? Osmanlı’nın Ahilikten lonca teşkilatına geçişin başlıca nedeni, artık esnaflar arasında Müslümanlar olduğu gibi çok sayıda Müslüman olmayan esnafın da bulunmasıdır. Ahilik sisteminin aksine lonca teşkilatı dini ya da ruhani törenlerden çok daha uzak olduğu için işinde son derece becerikli gayrimüslim ustaların da bu teşkilatlara katılmasını kolaylaştırmıştır. Önceleri Hıristiyanlar daha çok Hıristiyan esnaftan, Müslümanlar da Müslüman’dan alışveriş etmek âdetinde iken, bu alışkanlık zamanla sönmüştür. Hatta bazı meslek kollarında Hıristiyanlar çoğunluğu oluşturduğu zaman Hıristiyan kethüda seçilmiştir. Osmanlı’daki esnaflara ilişkin ilk bilgiye XVI. yüzyılın başında II. Bayezid Kanunnamesi’nde rastlanır. Bu dönem öncesi Osmanlı’da lonca teşkilatına ilişkin yazılı bir bilgi bulunmamaktadır. İstanbul’un fethi öncesi var olan Bizans esnaf loncaları fethin ardından dağılmış ve yerlerini dini karakteristikleriyle öne çıkan Türk loncaları almıştır. Bizans loncalarının temelinde ise Büyük Roma dönemindeki collegia adı verilen tarihin ilk loncaları bulunmaktadır.