Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Ediz Altınlı
Nedir?
Makat çıkışında üç adet hemoroit bulunur. Bu hemoroitler damarsal yastıkçıklar olup büyük abdesti ve gazı tutmanıza yardımcıdır. Bir üzüm salkımı gibi makat çıkışının üst kısmında asılı duran hemoroitlerin asılı olduğu bağların gevşemesiyle meydana gelen dışarıya doğru sarkmalar sonucu hemoroidal hastalık oluşur. Hemoroidal hastalık; kronik kabızlığı olanlarda, oturarak çalışanlarda, seleli (bisiklet, motorsiklet) ve ağırlık kaldırarak spor yapanlarda, şişmanlarda, hamilelerde ve erkeklerde daha fazla görülür.
Sizinki kaçıncı evre?
Hemoroidal hastalık dört evrede incelenir. Birinci evrede sadece makattan kanama olurken, ikinci evrede kanama, kaşıntı ve büyük abdest yaparken dışarı çıkıp kendiliğinden giren şişlik fark edilir. Üçüncü evrede bunlara ek olarak çıkan kitle kendiliğinden içeri giremez, hastalar taharet alırken parmakla içeri yerleştirme cihetine giderler. Dördüncü evrede hemoroidler tamamen makatın dışında durur, iç çamaşırında akıntı, makatta kaşıntı ve çok fazla ağrı olur.
Nasıl teşhis edilir?
Hemoroidal hastalık, genel cerrahi ya da kolon rektum cerrahisi uzmanınca yapılan muayene sonucu anlaşılabileceği gibi, erken evre hemoroidal hastalıklar rektosigmoidoskopi ile (kolonoskopiden daha basit, anestezi ve bağırsak temizliği gerektirmeyen bir işlem) hızlı bir şekilde 15-20 dakika içerisinde tespit edilebilir. İki adet hemoroidal damarlanma yapısı mevcuttur. İç hemoroitler makat bölgesinin içinden çıkan yapıların hastalığıdır. Dış hemoroitler ise farklı bir damarlanma ağından meydana gelir; makatın dış kenarlarında bulunur ve daha az sıklıkla bir hastalık olarak karşımıza çıkar.
Tedavi yolları nelerdir?
Birinci evre tanısı konulan hastalar, pomat, merhem ve hap gibi ilaçlar, doğal gıda takviyeleri ya da ürünlerle ve de hayat tarzı değişiklikleriyle tedavi edilir. İkinci evre hastalarda basit işlemler olarak özel cihazlarla yakma, doppler veya bölgesel damar daraltıcı ve hemoroiti söndürücü ilaç enjeksiyonuyla tedavi edilir. Üçüncü evre hastalarda makineyle hemoroiti yerine yerleştirme ameliyatları uygulanır. Buna ‘stapler hemoroidopeksi’ denir. Dördüncü evre hastalarda doppler yardımlı hemoroidopeksiler ya da klasik hemoroidin alındığı ameliyatlar da yapılmaktadır. Ancak günümüzde hemoroitleri koruyucu işlemler daha çok tercih edilir.
İlaçların faydası olur mu?
Arıdan üretilen propolis içerikli, bazlı pomatlar doğal ürünlerden biri olup birinci ve ikinci evre hemoroidal hastalıklarda uzun dönem kullanımda (ortalama 8 hafta) büyük oranda tedavi etme özelliğine sahiptir. Propolis içerikli pomatlar üçüncü ve dördüncü evre hemoroidal hastalığın ameliyata hazırlanma evresinde 1-2 hafta kullanılmasıyla hastayı daha konforlu bir ortamda ameliyata hazırlamakta ve ameliyat sonrası dönemi daha rahat geçirmesine yardımcı olmaktadır. Rektal mukoza tahrişini azaltan ve iyileşmeyi hızlandıran bu pomatlar tüm yaş gruplarınca rahatlıkla kullanılabilir.
Korunmak için nelere dikkat edilmeli?
Su içmek hastalıktan korunmada en önemli unsurdur. Günde en az 2-3 litre su içmek gerekir. Bol su tüketmenin en büyük avantajı dışkının yumuşak çıkmasını sağlamasıdır. Kırmızı etten ve baharattan kaçınmak gerekir. Baharatlı gıdalar açığa çıkan hemoroit yarasını travmatize etmekte ve yaranın daha çok yanmasına sebebiyet vermektedir. Lifli gıdalara ağırlık vermek, zeytinyağı tüketimini artırmak, sebze meyve tüketimini artırarak kırmızı et tüketimini azaltmak önemli koruyucu faktörlerdir. Günlük 20-30 dakikalık yürüyüşler yapmak bağırsak hareketlenmesini artırmakta, bu dönemde yer çekiminden daha fazla yararlandığımız için dışkılamaya yardımcı olmaktadır.
