Kekemelik, çocukluk çağında sık görülen bir sorundur. Ancak bazı insanlar için ömür boyu sürebilir. Bir kişinin yaşam kalitesini etkileyen diğer insanlarla iletişim kurmasını zorlaştıran kekemelik neden olur? Çocuklarda kekemelik tedavisi ile ilgili bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik. KEKEMELİK NEDİR? Kekemelik, seslerin, hecelerin veya sözcüklerin tekrarlandığı veya uzatıldığı, normal konuşma akışını bozan bir konuşma bozukluğudur. Bu konuşma kesintilerine, hızlı göz kırpmaları veya dudakların titremeleri gibi davranışlar eşlik edebilir. Üç tür kekemelik vardır: - Gelişimsel 5 yaşından küçük çocuklarda, özellikle erkeklerde en yaygın olanı, bu tip konuşma ve dil yeteneklerini geliştirdikçe ortaya çıkar. Genellikle tedavi olmadan düzelir. - Nörojenik Beyin ve sinirler veya kaslar arasındaki sinyal anormallikleri bu tipe neden olur. - Psikojenik Bu tip beynin düşünmeyi ve akıl yürütmeyi yöneten bölümünden kaynaklanır. Çocukluk döneminde kekelemenin geçici olarak ortaya çıkma nedeni çocuklardaki düşünme hızının konuşma hızından daha fazla olmasıdır. Kekeleyen çocuklar genelde düşünülenin tersine zekidir. Çocuklar hızlı düşündüğü için düşünme hızı önde konuşma hızı arkada kalır. Aile tarafından çocuğun konuşmasının düzeltilmesi için baskı yapılmaz ise kekemelik kendiliğinden de geçebilir. Kekemeliğe sebep olan faktörler korku ve strestir.
Foto: shutterstock
KEKEMELİK BELİRTİLERİ Kekemelik, normal konuşma hızında tekrarlanan kelimeler, sesler veya heceler ve aksaklıklar ile karakterizedir. Örneğin, bir kişi “K”, “G” veya “T” gibi aynı ünsüzü tekrar edebilir. Belirli sesleri duymakta veya cümle başlatmakta zorluk çekebilirler. Kekelemenin neden olduğu stres, aşağıdaki semptomlarda ortaya çıkabilir: – Yüz tikleri, dudak titremeleri, aşırı göz kırpması, yüz ve üst vücutta gerginlik gibi fiziksel değişiklikler – İletişim kurmaya çalışırken hayal kırıklığı – Konuşmaya başlamadan önce tereddüt veya duraklama – Konuşmayı reddetme – “uh” veya “um” gibi ekstra seslerin veya sözcüklerin cümle haline getirilmesi – Kelimelerin veya cümlelerin tekrarı – Seste gerginlik – Bir cümlede kelimelerin yeniden düzenlenmesi – “Benim adım Nalaaaaaaan” gibi kelimelerle uzun sesler çıkarmak – Bazı çocuklar kekelediklerinin farkında olmayabilirler. – Sosyal ve yüksek stresli ortamlar, bir kişinin kekemeliğini artırabilir. İnsanlar arasındaki konuşma, kekeleyenler için zor olabilir.
Foto: shutterstock
KEKEMELİK NEDEN OLUR? Bir çocuğun neden kekelemeye başladığını kesin olarak söylemek mümkün değildir. Kekemelikle ilgili nedenlere ilişkin ileri sürülen pek çok farklı kuram vardır. Bunların hiç birisi kesin nedeni ortaya koyabilmiş değildir. Kekemelik herhangi bir fiziksel yetersizlikten kaynaklanmdığı gibi, herhangi bir kaza, korku, şok gibi duygusal durumlardan dolayı ortaya çıkmaz. Aşağıdaki faktörler kekelemeye neden olabilir: – Nörolojik faktörler ve ilaçlar (yetişkin dönemde başlayan kekemeliklerde/ edinilmiş kekemeliklerde). – Psikolojik zorlanmalar, migren, yüksek anksiyete ve depresyon. – Denetimci, düzenli, kuralcı ve aşırı titiz aile tutumları. – Stres ve kaygı. – Birdenbire yaşanan korku ve korkutmalar. – Bireyin fiziksel yapısı ile çevresinden kaynaklanan unsurlar arasında var olan ilişkinin karmaşıklığı. – Bir inmeden kaynaklanan beyin yaralanmaları nörojenik kekelemeye neden olabilir. – Şiddetli duygusal travma, psikojenik kekelemeye neden olabilir. ÇOCUKLARDA KEKEMELİK TEDAVİSİ KEKEMELİK TEDAVİSİ Öncelikle bireyin kekemeliğinin hangi kategoride olduğu yapılan testlerle tespit edilmektedir. Kekeme olan insanların daha kolay konuşmasına yardımcı olabilecek farklı konuşma ve dil terapisi yaklaşımları vardır. Kekemelik tedavisi özel eğitimler eşliğinde, sıklıkla nefes egzersizleri, konuşma eğitimi şeklinde yapılmaktadır. Ancak kişinin içinde bulunduğu duruma bağlı olarak ek olarak ilaç tedavisi de uygulanmaktadır.