HABER / MUSTAFA SARIİPEK Muğla’nın Gökova Körfezi’nden Antalya Yedi Adalara kadar olan kıyı şeridi, Avrupa’daki sekiz alanda farklı sivil toplum kuruluşlarının eşzamanlı yürüteceği Tehdit Altındaki Coğrafyalar Programı’nın uygulama alanlarından oldu. Akdeniz Koruma Derneği’nin yürüteceği proje ile Türkiye’de 500 kilometreden fazla kıyı şeridinde iyileştirme ve iklim değişikliğine karşı koruma önlemleri alınacak. Türkiye açısından çok önemli ve prestijli bir proje olduğunu söyleyen Akdeniz Koruma Derneği Başkanı Zafer Kızılkaya, “Bu program Lisbet Rausing ve Peter Baldwin’ın sahip olduğu Arcadia Fonu ve Cambridge Üniversitesi bünyesindeki Cambridge Koruma Girişimi’nin desteği ile kuruldu. Bu proje ile Akdeniz keşiş foku, kum köpek balığı, orfoz gibi nesli tehlike altındaki türlerin yaşam alanlarına yönelik koruma çalışmaları hayata geçirilip korunan alanlar ağı kurulması sağlanacak” diyerek şöyle devam etti: akdeniz-koruma-dernegi “Ayrıca tüm bu çalışmalarla denizel türlerin azalması, habitat tahribatı ve iklim değişikliğinin etkilerinden olumsuz etkilenen kıyı balıkçılığı da desteklenmiş olacak. Tarım ve Ormancılık Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Ege Üniversitesi ile koordineli olarak yürütülecek olan proje, 5 yıl sürecek. Avrupa tarihinin yüzyıllardır uyguladığı, yanlış tarım ve ormancılık politikaları, aşırı şehirleşme ve yoğun arazi kullanımı nedeniyle doğal yaşam alanının parçalanmasına yol açtı. Bu durum tür ve habitatların yok olmasına neden oldu. Geride kalan habitatların ise doğal yapılarının azaldığı ve iklim değişikliğine uyum sağlama kapasitelerinin sınırlı olduğu biliniyor. Bu coğrafyaların, doğal varlığını süründürülebilmesi için iyileştirme önlemlerinin acilen hayata geçirilmesi gerekiyor. Tehdit Altındaki Coğrafyalar Programı (Endengered Landscape Programme) da Avrupa'nın önemli coğrafyalarında biyolojik çeşitliliğinin korunarak zenginleşmesi ve hem doğaya hem de insanlara fayda sağlayan, daha fazla kendi kendine yetebilen ekosistemlerin yaratma vizyonuyla yola çıkıyor. akdeniz-koruma-dernegi-2 Program, Lisbet Rausing ve Peter Baldwin’ın sahip olduğu Arcadia Fonu ve Cambridge Üniversitesi bünyesindeki Cambridge Koruma Girişimi’nin desteği ile kuruldu.” Tehdit Altındaki Coğrafyalar Programının Alanlar: • Rewilding Europe’ın yürüteceği Romanya, Moldova ve Ukrayna'daki en az 40 bin hektarlık Tuna Deltası Biyosfer Rezervi boyunca doğal alanların, ekolojik süreçlerin iyileştirilmesi ve ilgili yaban hayatının kurtarılması. • Royal Society for the Protection of Birds (RSPB) Cairngorms Connect ortaklığıyla, İskoçya Dağlık Bölgesi'nde, antik Kaledonya çam ormanları dâhil İngiltere'nin en nadir habitat ve türlerini barındıran İskoçya yaylalarındaki 60 bin hektarlık alanı iyileştirecek. • Rewilding Britain ve Woodland Trust Galler ortasında, İngiltere'nin ilk tepelerden denize doğru bir dinamik ekosistem oluşturmak için “Zirveden Denize” projesini uygulayacak. • Akdeniz Koruma Derneği ve Fauna & Flora International, 500 kilometreden fazla Türkiye’nin hassas Akdeniz kıyı şeridinin iyileştirilmesini ve iklim değişikliğine karşı dayanımını artırılmasını kapsayan korunan alanlar ağı oluşturarak Akdeniz Foku ve orfoz gibi tehdit altındaki önemli türlerin geri kazanımı için yaşam alanları sağlayacak. • Frankfurt Zoological Society, Belarus ve Ukrayna'daki sınır aşan “Prypiat Polesia” bölgesinde 1,2 milyon hektar korunan ve birbirine bağlı bir çekirdek alan yaratmak için yeni koruma alanlarının belirlenmesini destekleyecektir. Kurt, geyik, Avrupa bizonu ve büyük benekli kartal gibi anahtar türler için ekolojik bağlantının sağlanmasına yardımcı olacaktır. • Romanya'da, Fundatia Conservation Carpathia bir Milli Park yaratma amacı ile 800 ila 2500 m arasında yüksekliğe sahip Avrupa'nın en büyük yaban alanlarından birini kuruyor. Ormanların ve alpin otlakların korunması, türlerin dikey olarak kayabilmesine ve iklim değişikliğine uyum sağlama becerilerinin geliştirilmesine olanak sağlayacaktır. • Portekiz'de, Rewilding Europe, Büyük Côa Vadisi - Güneydeki Malcata dağ silsilesini Kuzeydeki daha büyük Douro vadisi ile birleştiren 120.000 hektarlık büyük bir vahşi yaşam koridoru geliştirecek ve dağ keçisi, kurt ve İber vaşağının alana geri gelebilmesi için bir yaban alan yaratacaktır. • Gürcistan'da, BirdLife International, Iori Nehri vadisinin oluşturduğu coğrafyada Sovyet dönemi baraj ve sulama kanalları tarafından bozulan yaşam alanlarını ve tür topluluklarını (Şah Kartalı, İran Ceylanı, Mısır Akbabası, kurt, çakal ve vaşak gibi) iyileştirmeye çalışacaktır. akdeniz-koruma-dernegi-1 akdeniz-koruma-dernegi-3 Yeşil Oskar ödüllü Akdeniz Koruma Derneği 2012 yılında, Akdeniz ekosistemindeki doğal alanların korunması ve tahrip edilen alanların iyileştirilmesi amacıyla kuruldu. Kurulduğu günden itibaren Gökova Körfezi başta olmak üzere Ege’de kadınların da dahil olduğu küçük ölçekli balıkçılığın araştırılıp desteklenmesi ve nesli tehlike altındaki türler ve habitatların araştırılıp korunmasına yönelik birçok çalışma gerçekleştirildi. Gökova Körfez’inin, Akdeniz’in en büyük deniz koruma alanı ilan edilmesi ve geliştirdiği “korucu sistemi” ile 2017 yılında yeşil Oscar olarak bilinen “Whitley Gold Award” ödülüne layık görüldü.