İn vitro fertilizasyon ya da halk arasındaki adıyla tüp bebek; kadın üreme hücresi yumurtanın erkek üreme hücresi sperm tarafından, vücut dışında döllenmesi sürecidir. İki veya üç tedavi denemesinin başarısız olması “başarısız tüp bebek tedavisi” olarak adlandırılıyor.

Kişiye özel bir tedavi planının hazırlanmaması tüp bebek tedavisinde başarısızlığı tetikleyen en temel faktör olarak öne çıkıyor. Doğal gebeliğe engel teşkil eden sorunların öncelikle belirlenmesi ve çiftlerin yaşlarını da dikkate alarak bir tedavi planı hazırlanması başarılı bir tüp bebek tedavisi için olmazsa olmaz şart.

40 yılı aşkın Avrupa tecrübesi sonrasında İstanbul’da kurduğu tüp bebek merkezinde çocuk sahibi olmakta güçlük yaşayan çiftlere çözüm sunmaya devam eden Brüksel Tüp Bebek ve Kadın Sağlığı Merkezi Medikal Direktörü Prof. Dr. Yücel Karaman, teknolojik gelişmelere paralel olarak geliştirilen yeni uygulamalar ile kişiye özel bir tedavi planı hazırlayıp başarıyı artırmanın mümkün olduğunu belirtiyor.

Daha önce başarısızlıkla sonuçlanan tüp bebek uygulamalarında çift tekrar tedaviye alınırken detaylı olarak incelenir ve hangi nedenlerle gebe kalamadığı araştırılır. Özellikle iki ya da daha çok tüp bebek uygulamasında iyi embriyolar elde edilmesine rağmen gebelik sağlanamıyorsa çeşitli testler uygulayıp kadın ve erkek faktörü ayrı ayrı incelenir.

Kadınlarda embriyo gelişimini ve tutunmasını engelleyen rahim içi yapışıklıklar, rahim içinde miyom veya polip gibi anormalliklerin varolup olmadığını inceliyoruz. Ultrasonografi eşliğinde rahim içerisine sıvı vererek rahim boşluğunun normal olup olmadığının kontrolunu öncelikli tanı yöntemi olarak kullanıyoruz. Ayrıca, rahim filmi (HSG) de bu tür bozuklukları görmek için başvurulan ve gerektiğinde detaylı inceleme için kullandığımız bir diğer yöntem. Bazı durumlarda HSG ve ultrasonda görünmeyen problemler rahim içinin kamera ile incelenmesi (histeroskopi) ile belirlenmektedir. Histeroskopi rahim içine yerleştirilen ufak bir kamera sistemi aracılığı ile detaylı inceleme şansı veren kolay bir yöntem ve yalnızca gözlem değil, aynı zamanda rahim içindeki bozuklukları düzeltme imkanı da tanıyor. Histeroskopi tüp bebekte başarısız olmuş vakalarda çok sık kullandığımız bir yöntem olmakla birlikte işlemin hassasiyeti nedeniyle ancak bu konuda tecrübeli cerrahlar tarafından başarı ile uygulanabiliyor.

Prof. Dr. Yücel Karaman’ın Türkiye’de laparoskopik lazer cerrahisini tek kullanan cerrah olduğunun altını çizmekte de fayda var. Oldukça hassas bir operasyon olan lazer destekli laparoskopik cerrahi uygulaması ancak bu konuda tecrübeye sahip cerrahlar tarafından kullanılabiliyor.

Embriyo gelişimini ve rahimde tutunması engelleyen faktörlerden biri de hormonal bozukluklar.

Tiroid bezi hastalıkları, beyinde hipofizden salgılanan süt hormonu (prolaktin) artışı önemlidir. Kanda bakılan hormon seviyeleri ile bu bozuklukları tanımlayabiliyoruz. İnsülin hormonu artışına neden olabilen polikistik over sendromu gebe kalmayı zorlaştırdığı gibi düşüklere de yol açabilmektedir. Bu nedenle insülin direncini azaltan şeker hastalığı ilaçları verilerek gebelik şansı arttırılabilir.

Başarılı bir tedavi için erkek faktörünün de göz ardı edilmemesi gerekiyor. Uygulanan spermiogram testi ile sperm kalitesi ölçümlenerek tedavide sperm kalitesine yönelik yöntemler uygulanabilir. Türkiye'de ilk kez Brüksel Tüp Bebek ve Kadın Sağlığı Merkezi’nde uygulanan ve bugün bir çok merkezde uygulanan IMSI tekniği kullanılarak yapılan işlemde 6000-8000 kat büyütme kullanılarak canlı spermlerin hücre içi yapıları ve hücre çekirdeği morfolojisi detaylı bir şekilde incelenmektedir. Böylelikle normal ya da normale en yakın spermlerin ayrıntılı seçimleri sonrasında yapılan mikroenjeksiyon işlemi ile %25 ile %40 arasında daha yüksek döllenme sağlanabilmektedir. Sperm kaynaklı kısırlık tedavisinde artık hiç spermi olmayan hastalara dahi uygulanabilecek yöntemler mevcut. ROSİ adı verilen yöntem hiç olgun spermi bulunmayan hastalara yönelik bir tedavi yöntemi. Bu yöntem normalde hiç şansı olmayan azospermi tanısı konmuş hastalara olgun olmayan, öncü sperm hücreleriyle baba olma olma şansı tanıyor.

Brüksel Tüp Bebek ve Kadın Sağlığı Merkezi olarak, başarısız tüp bebek uygulamalarına yaklaşımımız kişinin özel durumuna göre planlanıyor. Çiftlerde yapılan tüm araştırmalar normal bulunduğunda rahim içinden doku örneği alıyor ve bu örneği laboratuvar ortamında kültüre edip çoğaltarak embriyoları bu kültür ortamında geliştiriyoruz. Halk arasında “Yapay Rahim” olarak bilinen ve endometrial ko-kültür olarak adlandırılan bu teknik ile adetin 21. günü rahim içinden alınan küçük bir doku örneği laboratuvar koşullarında üretilerek yapay bir rahim içi dokusu oluşturuluyor ve embriyolar bu doku içinde geliştiriliyor. Embriyo gelişimi için gerekli olan ortam bu sayede oluşturulmuş oluyor. Rahim içi doku kültürü proteinler ve besleyici maddeler bakımından embriyo gelişimi için ideal ortamı sağlıyor. Bu teknik daha önce başarısız olmuş tüp bebek vakalarında yapay kültür ortamlarına alternatif olarak kullanılmaktadır.