B12 vitamin eksikliği kimlerde görülür?

Vücutta üretilemeyen, mutlaka dışarıdan (besinlerle) alınması gereken B12, kırmızı kan hücresi oluşumunda, beyin ve sinir fonksiyonlarında ve DNA üretiminde etkili olan önemli bir vitamindir.
Vücutta azaldığında kansızlıktan demansa kadar birçok ciddi sağlık sorunuyla karşı karşıya kalınabilir…
Dolayısıyla bu vitamininin ‘hayati’ bir vitamin olduğuna dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, özellikle yaşlıları uyararak, şu bilgileri paylaştı:

Emilim için mide sağlığı önemlidir

Hayvansal ürünlerde olup, bitkisel ürünlerde olmayan neredeyse tek besin unsuru B12 vitaminidir.
B12 vitamininin vücuda yeterli miktarlarda alınabilmesi için mide sağlığı iyi olmalıdır.
B12 vitamininin yeterli miktarlarda emilmesi için hayvansal ürünlerde bol miktarda B12 vitamini bulunması ve midede intrensek faktör (İF) denen bir glikoproteinin var olması gerekir.

Hangi yiyeceklerde bulunur?

B12 vitamini en çok kırmızı ette, karaciğer, böbrek, dalak gibi sakatatlarda bulunur. Diğer kaynakları ise şöyle sıralanabilir:
- Tavuk-hindi eti, somon, ton balığı, uskumru, sardalya ve alabalık gibi yağlı balıklar.
- Yumurta sarısı ve süt, yoğurt, peynir ve peynir altı suyu gibi süt ürünleri B12 vitamini içeren zengin kaynaklardır.
- Süt ve süt ürünleri.
- Ispanak, pancar, kabak, patates,mantar gibi sebzeler.
- Fasulye, bezelye ve mercimek gibi bakliyatlar.

Vücutta neden azalır?

- Midede intrensek faktör (İF) eksikliğine yol açan kanser ve ülser gibi mide hastalıkları, proton pompa inhibitörleri denilen ve çok sık kullanılan ülser ilaçları B12 vitaminin emilimini engelleyerek B12 vitamini eksikliğine yol açar.

DİYABETİNİZ VARSA DİKKAT!

- Yine şeker hastalığı tedavisinde ve insülin direnci olan obezlerde sık kullanılan metformin gibi ilaçlar kontrolsüz alındıklarında vücuttaki B12 vitaminini azaltır.
- Pernisiyöz anemi (mide asidi eksikliği), Crohn hastalığı, Çölyak hastalığı da bu soruna yol açar.
- İnce bağırsağı cerrahi olarak kısaltılmış bireylerde eksiklik görülür.

YAŞLILARDA YAYGIN BİR SORUNDUR

- Yaşlılar da risk altındadır. Çünkü vücutta B12 vitamini emilimi 60 yaş üzerinde azalır. Bu yüzden ileri yaşlarda B12 eksikliği yaygın görülür.
- Fazla alkol kullanan kişilerde de B12 eksikliği sık görülür.
- Yetersiz beslenme, sık diyet yapmak, vegan ve vejetaryen beslenme de önemli nedenlerdir.

Sorun birden bire ortaya çıkmaz

B12 vitamini vücutta başlıca karaciğerde depolanmaktadır ve bu depolar 4 mg kadardır. Bu yüzden B12 vitamini eksikliği birden bire değil yavaş yavaş, 2-4 yılda ortaya çıkmaktadır. Bu yüzden başlangıçta anlaşılamayabilir. Zamanla azaldığı ise şu belirtilere neden olur:
- Sürekli yorgunluk ve hâlsizlik hissi.
- Kaslarda zayıflama ve yürüme güçlüğü,
- İştahsızlık ve kilo kaybı.
- Anemi.
- Göğüs ağrısı ve nefes darlığı.
- Baş dönmesi ve baş ağrısı.
- El ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük.
- Ciltte solukluk, limoni sarılık.
- Uyku sorunları.
- Zamanla unutkanlık, depresyon problemleri.

TEDAVİ YOLLARI

Tanı kanda basit olarak B12 vitamini düzeyinin ölçülmesi ile konur. Vücut, B12 vitaminini kendi üretemez ve gıdalarla dışardan alır.

- Dengeli beslenme ile eksikliği giderilir. Ancak ileri derecede eksikliğinde doktor önerisiyle hap şeklinde veya enjeksiyon (kas içi) şeklinde alınabilir.
- Mide problemleri olanlarda bazen B12 vitamini eksikliği, demir eksikliğiyle birlikte görülebilir. B12 vitamini ile birlikte demir tedavisi de bu tür vakalarda gereklidir.
- Enjeksiyon şeklinde tedavi özellikle yaşlı hastalarda çok etkilidir. Hastalar enjeksiyon sonrası kendilerini çok iyi hissederler. Bu tedavinin belirli periyotlarla devam ettirilmesi gerekir.

‘Beyni güçlendiriyor’ diye gereksiz yere kullanılmamalı

B12 vitamini preparatları gelişigüzel kullanılan, kullanımı suistimal edilen ilaçlardandır. “Beyni güçlendiriyor”, “bunamaya iyi geliyor”, “felçleri önlüyor” gibi söylemler yüzünden, bu preparatları B12 vitamini düzeyleri normal kişiler de kullanmaktadır. Bu durum gereksiz ve sakıncalıdır. Kesinlikle doktor tavsiyesiyle alınmalıdır.