Her alışverişten sonra dokunuyoruz, 10 saniye elde tutmak yetiyor... Uzmanlarda 'kimyasal' uyarısı
Alışveriş sonrası uzatılan kağıt fişi cüzdanınıza koymadan önce bir kez daha düşünün. Çevresel Sağlık Merkezi (Center for Environmental Health – CEH) tarafından yapılan yeni bir araştırma, Amerika’daki onlarca büyük perakende zincirinin fişlerinde yüksek düzeyde bisfenol S (BPS) bulunduğunu ortaya çıkardı. Bu da fişlerin, çoğu zaman fark edilmeyen ciddi bir sağlık riski taşıdığı anlamına geliyor.
BPS, ısıya duyarlı fiş kağıtlarında mürekkebin belirmesini sağlayan bir kimyasal. Daha önce Avrupa Birliği’nde yasaklanan BPA'nın yerine kullanılmaya başlandı. Ancak CEH araştırmacılarına göre BPS de en az BPA kadar zararlı olabilir.
Araştırmaya göre BPS kaplı fişe sadece 10 saniye boyunca temas etmek bile, Kaliforniya’nın 'Proposition 65' düzenlemesine göre kanserojen sınırların üzerinde kimyasal maruziyetine yol açabiliyor. Bu durum, özellikle her gün yüzlerce fişle çalışan perakende sektörü çalışanları için büyük bir risk teşkil ediyor. Ancak günlük tüketiciler için de tehlike söz konusu.
CEH Bilim Direktörü Mihir Vohra, “Bulgularımızda tespit ettiğimiz konsantrasyon seviyeleri son derece yüksek ve hepimizin düşünmeden dokunduğu fişlerde yer alıyor.” dedi.
CEH, aralarında Dollar General, Burger King, AMC Theatres, Subway ve Chanel gibi markaların da bulunduğu yaklaşık 50 ulusal firmanın fişlerini test etti. Şimdiden 32 şirkete yasal ihlal bildirimi gönderildi ve 60 gün içinde ya uyarı eklemeleri ya da daha güvenli kağıt alternatiflerine geçmeleri gerektiği duyuruldu.
BPS’nin hormon bozuklukları, meme kanseri, sperm sayısında azalma ve bilişsel gelişim sorunlarıyla ilişkilendirildiği biliniyor. Diğer birçok kimyasaldan farklı olarak BPS, cilt yoluyla hızla emiliyor ve tekrar eden temaslarla vücutta birikiyor.
Washington eyaleti, ABD’de bu konuda adım atan ilk yer oldu ve 2026’dan itibaren fiş kağıtlarında bisfenol kullanımını yasaklayacağını açıkladı.
Uzmanlar ise şimdiden bazı küçük ama etkili önlemler alınmasını öneriyor: Dijital veya e-posta ile gönderilen fişleri tercih etmek, kağıt fişleri buruşturmamak, el yıkamayı ihmal etmemek ve perakende çalışanlarının eldiven kullanması gibi basit yöntemlerle maruziyet azaltılabilir.