Geçen yılki Meclis açılışında, Özgür Özel talimat verdi, CHP milletvekilleri Tayyip Erdoğan’ı ayağa kalkarak karşıladı, niye böyle bir şey yaptınız diye soruldu, Özgür Özel cevap verdi, “ayakta karşılamamıza şaşıranlara şaşıyorum” dedi, “cumhurbaşkanlığı makamına asla saygısızlık yapmayacağımızı defalarca söyledik” dedi, “bundan sonra da bu şekilde davranmaya devam edeceğiz” dedi.
★
Bu yılki Meclis açılışında, aynı Özgür Özel talimat verdi, aynı CHP milletvekilleri aynı Tayyip Erdoğan’ı protesto etmek için genel kurula gelmedi, niye böyle bir şey yaptınız diye soruldu, Özgür Özel cevap verdi, “makamına niye saygı gösterelim” dedi.
★
CHP’nin ayakta karşılaması kesinlikle yanlıştı ama, aynı CHP’nin, kurucusu olduğu Meclis’e gelmemesi de yanlış olmadı mı?
★
İfrattan tefrite savruldu.
★
Çünkü...
★
Hindistan’ın henüz İngiliz sömürgesi olduğu dönemlerdi, Delhi, Mumbai, Kalküta gibi şehirler kobra yılanı kaynıyordu, yerel halk elbette alışıktı ama, İngiliz askerleri hayatlarında ilk kez yüz yüze geldikleri bu sinsi tehdide karşı kendilerini koruyamıyorlardı, yılan sokmasından şakır şakır ölüyorlardı.
İngiliz yönetimi çare aramaya başladı, düşündüler, taşındılar, dahiyane bir fikir buldular, dediler ki, kobralarla mücadele etmek için kendimizi tehlikeye atmayalım, biz tehlikeden uzak duralım, bu işi yerel halkın üstüne yıkalım, kobraları öldürsünler, öldürüp getirdikleri her kobra için para verelim dediler.
Tam düşündükleri gibi oldu.
Yerel halk para lafını duyunca, şakır şakır kobra ölüsü getirmeye başladı.
İngilizler böylesine isabetli karar verdikleri için kendi kendilerini tebrik ettiler, zekalarıyla gurur duydular.
Kısa süre içinde Hindistan şehirlerinde kobra kalmadı, neredeyse doğada bile kalmadı, artık hastanelere kobra sokmasından kimse gelmiyordu.
Ama bir tuhaflık vardı... Ortada kobra mobra filan kalmamasına rağmen, her gün biraz daha fazla sayıda ölü kobra getiriliyordu, bu nasıl olabilirdi?
İngiliz yönetimi araştırdı, vaziyet kısa sürede anlaşıldı, doğada artık yakalayacak kobra kalmayınca, kurnaz Hintliler dahiyane bir fikir bulmuştu, evlerinin bahçelerinde kobra çiftlikleri kurmuşlardı!
Evet, artık yakalayıp öldürmek yerine, öldürmek için besliyorlardı. Kobra peşinde koşmaktansa, kobra yetiştirmek, hem çok daha zahmetsizdi, hem çok daha fazla gelir getiriyordu, kobra avcısı zannedilenler, aslında kobra üreticisiydi.
Kendilerini çok zeki zannederken, alenen şapşal yerine konulduklarını anlayan İngilizler, kobra ölüsü satın almaktan derhal vazgeçtiler.
Ama, iş işten geçmişti.
Durumu tee en başından daha kötü hale getirmiş oldular.
Ölü kobralar artık para etmeyince, çiftliklerde çoğaltılan kobralar, doğaya bırakıldı. Yani, hem para kaybedilmişti, hem zaman kaybedilmişti, hem de kökünü kuruttuk zannedilen kobra nüfusunda patlama meydana gelmişti.
★
Bu yaşanmış ibret öyküsü, Alman iktisat profesörü Horst Siebert tarafından 2001 yılında yazılan bir kitapla kavramlaştırıldı, “kobra etkisi” adıyla literatüre girdi. Ekonomide ve siyasette, düzeltmeye çalışırken daha da bozulmasına sebep olan kararlara, kobra etkisi denildi.
★
Türkçe meali, kaş yapayım derken göz çıkarmak’tı.
Sorunu çözmek için yaptığın teşhis ve müdahale yanlışsa, o sorun, içinden çıkılmaz hale geliyordu.
Öngörüsüz iyi niyet, kötüleşmeyi teşvik ediyordu.
★
(Kobra etkisini kanıtlayan örneklerden bir başkası, Vietnam’ın Fransız sömürgesi olduğu dönemde yaşandı, Hanoi şehri fare kaynıyordu, Fransız yönetimi dahiyane bir fikir buldu, fare öldürüp kuyruğunu getirene para ödenecekti, e tabii, fare yetiştirip kuyruğunu getirmeye başladılar, üstelik, kuyruğunu kestikleri fareleri üremeye devam etsinler diye kanalizasyonlara bırakıyorlardı, kurutmaya çalıştıkları fare nüfusunda patlama oldu.
ABD’de vahşi batı dönemlerinde, tren hattında çalışan ray döşeyen işçilere “kilometre başına ücret” ödeniyordu, işçilerle mühendisler şebeke kurdu, olması gereken rotadan saparak, çoook daha uzun raylar döşediler.
Güney Amerika ülkelerinde trafik sıkışıklığını azaltmak için tek/çift plaka uygulaması başlatıldı, bir gün tek plakalar, bir gün çift plakalar trafiğe çıkacaktı, ikinci el otomobil satışı patladı, taşra şehirlerindeki otomobiller büyük şehirlere getirildi, imkanı olan herkes kendine bir tek, bir çift plakalı otomobil aldı, trafik sıkışıklığı daha da arttı.
ABD’de Wells Fargo bankası, müşterilere daha fazla hesap açılması, daha fazla kredi kartı satılması için çalışanlarını teşvik etti, çalışanlar prim almak için müşterilerin bilgisi ve onayı dışında sahte hesaplar açtı, müşterilerin haberi bile olmayan kredi kartları tanımlandı, neticede milyar dolarlık finansal skandala dönüştü, banka devasa cezalar ödemek zorunda kaldı.
Bulgaristan’da güya hastane giderlerini azaltmak için ameliyat başına prim sistemi getirildi, şakır şakır yatırıp sağlıklı insanların kalbine stent taktılar.)
★
CHP’nin başına gelen tipik kobra etkisidir.
★
İyileşme adımı zannedilen, aslında kötüleşmeyi teşvik etti.
Normalleşme denilen, durumu iyice anormal hale getirdi.
★
(Uğruna mücadele ettiğimiz insanlar tarafından taşlanmayı göze alarak, ısrarla anlatmıştım, pespaye tetikçilerin linç girişimine rağmen ısrarla anlatmaya devam ediyorum, normalleşme denilen, sarayın projesiydi.
Son yerel seçimde fiilen iktidarı kaybeden AKP’nin kendini toparlaması için, CHP seçmenlerini oyalamak için sahneye konulmuş bir senaryoydu.)
★
CHP’ye gönül verenlerin, ağız tadıyla mesir macunu yiyoruz zannederken, şimdi maalesef, kobra tarafından sokulmuş gibi hissetmeleri ondan!