Metabolizmayı canlandırmak için günde sadece birkaç dakika yeterli
Yeni bir çalışma, günlük kısa süreli ve hafif fiziksel aktivitelerin metabolizmayı gözle görülür şekilde olumlu etkileyebileceğini ortaya koydu. Finlandiya’daki Turku Üniversitesi’nden fizyolog Taru Garthwaite’in başında bulunduğu araştırma, uzun süre oturarak zaman geçiren bireylerde bile küçük hareketlerin sağlık açısından büyük fark yaratabileceğini gösteriyor.
Çalışmada, yaşları 40 ile 65 arasında değişen ve diyabet ya da kalp-damar hastalıkları teşhisi bulunmayan ancak çeşitli risk faktörlerine sahip 64 yetişkin incelendi. Katılımcıların çoğu, günlük yaşamlarında 10 saatten fazla oturarak zaman geçirdiklerini bildirdi.
Katılımcıların yaklaşık yarısına, ayakta çalışma masası kullanmak, asansör yerine merdiven tercih etmek veya hafif yürüyüşler yapmak gibi oturma sürelerini azaltacak basit öneriler verildi.
Diğer yarısı ise herhangi bir müdahaleye maruz kalmadan yaşamlarına devam etti. Tüm katılımcıların hareketlilikleri kalça bölgesine takılan cihazlarla takip edildi. İlginç bir şekilde, bu cihazlar kontrol grubundaki bazı kişilerin de hareket düzeyini artırmasına neden oldu.
Sonuç olarak, gruplar fark etmeksizin katılımcıların yaklaşık yarısı günlük oturma sürelerini en az 30 dakika azalttı. Bu da metabolizma üzerinde olumlu etkiler yarattı. Araştırmacılar, bu küçük değişimlerin yağ ve karbonhidratların enerjiye dönüşümünü kolaylaştırdığını ve metabolik sağlığı desteklediğini belirtti.
Garthwaite, “Sonuçlarımız, telefon görüşmeleri sırasında ayağa kalkmak ya da kısa yürüyüşler yapmak gibi hafif günlük aktivitelerin bile metabolik sağlığı destekleyebileceğini ve yaşam tarzına bağlı hastalıkların önlenmesine katkı sağlayabileceğini gösteriyor” dedi.
Araştırma ekibi, daha önce 2023 yılında yaptıkları bir çalışmada da benzer şekilde altı ay boyunca oturma süresini azaltan bireylerde insülin hassasiyetinin arttığını tespit etmişti. Yeni bulgular, metabolizmanın diğer yönlerinde de benzer iyileşmelerin mümkün olduğunu ortaya koyuyor.
Garthwaite’e göre, bu faydalar özellikle fiziksel olarak hareketsiz ve fazla kilolu bireylerde daha belirgin. “Daha büyük kazanımlar, haftada 2,5 saat orta yoğunluklu aktivite ile elde edilebilir. Ancak hiç hareket etmeyenler için günlük küçük artışlar bile faydalıdır” diye ekledi.
Son yıllarda yapılan çeşitli araştırmalar, günde yalnızca beş dakikalık egzersizin bile kan basıncını düşürmeye, zihinsel sağlığı iyileştirmeye ve beyin fonksiyonlarını desteklemeye yardımcı olabileceğini gösteriyor. Oturarak geçirilen saatleri tamamen telafi etmese de, her küçük adım sağlık açısından önem taşıyor.
Çalışma, Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports dergisinde yayımlandı.