Uzmanından kritik uyarı: Soğuk kış günlerinde sessiz tehlike kapınızda
Dondurucu kış günlerinde karbonmonoksit gazı zehirlenmeleri artış gösteriyor. Uzmanlar, özellikle soba ve kombi kullanımında dikkat edilmesi gereken hayati uyarılarda bulundu.
Prof. Dr. Zeynep Gökcan Çakır yaptığı açıklamada, şehir merkezlerinde doğal gaza geçilmesiyle 10-15 sene öncesi gibi yoğun karbonmoksit zehirlenmesi görmediklerini söyledi.
Köylerde, kırsalda yanan sobaların, yatak odalarına alınan ya da kapalı ortamda yakılan mangalların ve nargile kafelerin karbonmonoksit kaynağı olduğunu ifade eden Çakır, "Yurt dışında daha çok kapalı ortamlardaki garajlarda ya da araç içinde mahsur kalmalar sonucu bu zehirlenmeler görülüyor. Türkiye'de ise karbonmonoksit zehirlenmesi kış aylarının rutinidir. Soba, kalorifer ya da doğal gazla ısıtılan evlerde baca sistemlerinde en önemli husus karbonlu yakıtların gazının ortamdan güzel olarak uzaklaştırılmasıdır" dedi.
Çakır, özellikle havaların soğumasıyla ocak, şubat ve mart döneminde zehirlenme vakalarını daha sık gördüklerini belirterek, klinik olarak bu konuda çok deneyimli olduklarını anlattı.
"Karbonmoksit, öldürücü zehirlenmedir"
Karbonmonoksit zehirlenmesinin bazen ağır bazen de baş ağrısı ve nezle gibi hafif seyrettiğine işaret eden Çakır, şöyle devam etti:
"Düzgün yanmamış yakıtlardan çıkan karbonmonoksit gazı, vücuttaki oksijenle yarışan gazdır. Oksijen dokulara gidemediği için oksijensizlikten en çok etkilenen organ kalp ve beyindir, böbrek fonksiyonlarını da bozar, genel vücut kırgınlığı da yapar. Kalp damar sistemlerini etkileyip bazen hasta taburcu olduktan sonra nörolojik sistemlerde kalıcı hasar da bırakır. Karbonmoksit öldürücü zehirlenmedir, 'sessiz ölüm' diye isimler takılmış. Banyodayken ya da uykudayken odadaki karbonmonoksit zehirlenmeleri, ölümle sonuçlanabiliyor."
Çakır, kapalı otoparklardaki oto yıkamacılar, nargile kafelerde hizmet alan ya da hizmet veren kişiler, sobalı kahvelerde sürekli çalışan insanların risk altında olduğuna dikkati çekti.
"Kalorifer çalıştığında aracı havalandırmak da çok önemli"
Karbonmonoksit zehirlenmelerinde önleyici tedbirlerin çok önemli olduğunu vurgulayan Çakır, "Doğal gazla ilgili tesisatın ilk günkü gibi muhafaza edilmesi yani evlerde yapılan tadilatın, değişiklik ve tamirat işlerinin doğal gaz sistemine yansımaması gerekiyor. Kırsalda yaşayanların soba, baca temizliğini düzgün yapması ve yatak odasına mangal götürme alışkanlığından vazgeçmesi gerekiyor. Araçta mahsur kalma durumunda kalorifer çalıştığında aracı havalandırmak da çok önemli." ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Çakır, "Erzurum, Ardahan, Ağrı ve Kars gibi doğu illerinde geçen sene baktığımız karbonomoksit zehirlenmesinden yüzlerce vakayı iyileştirip taburcu ettik. Eskisi kadar şofbenlerin öldürücü etkisine rastlamıyoruz ama özellikle evlerde soba yakıp uyuyan kişiler arasında ölmek üzereyken ya da ölenlere rastlıyoruz" dedi.