'Yılın zehirli sebzesi' seçildi ama her gün bilinçsizce tüketiyoruz! Pişirilse bile zehirliyor
Sofraların vazgeçilmezi patates, 2022 yılında "Yılın Zehirli sebzesi" seçilmişti. Yanlış tüketildiğinde sinir sistemini vuran ve "pişirilse bile" yok olmayan o tehlikeye dikkat. İşte yeşillenmiş ve filizlenmiş patatesleri yerken bilmeniz gereken hayati kurallar...
Doyurucu ve her yemeğe yakışmasısı nedeniyle sofralarımızın vazgeçilmezi olan patates, yanlış tüketildiğinde ciddi bir sağlık tehdidine dönüşüyor.
Hamburg Botanik Bahçeleri tarafından 2022 yılında "Yılın Zehirli Bitkisi" seçilen patates, lif, potasyum ve C vitamini açısından zengin, besleyici bir kaynak olsa da belirli koşullar altında vücutta zehir etkisi yaratabiliyor.
Özellikle olgunlaşmamış veya filizlenmiş patateslerde ortaya çıkan riskler, uzmanları uyarı yapmaya itiyor.
Hamburg Botanik Bahçeleri'nin 2022 yılında patatesi "Yılın Zehirli Bitkisi" ilan etmesi şaşkınlık yaratsa da, bunun bilimsel bir nedeni var: 'Solanin'
Patatesin yeşillenmesi veya filizlenmesiyle artış gösteren solanin ve chaconine maddeleri (glikoalkaloidler), insan sağlığı için ciddi riskler taşıyor. Bu maddelerin yutulması; karın ağrısı, kusma, ishal gibi sindirim sorunlarına yol açarken, daha ciddi vakalarda ateş, baş ağrısı, düşük tansiyon, hızlı nabız ve oryantasyon bozukluğuna neden olabiliyor. Uzun vadede ise sinir sistemi üzerinde birikerek kalıcı hasarlar bırakabiliyor.
Doğru bilinen yanlış: 'Pişirince geçer'
Halk arasında yaygın olan "İyice pişirirsem zehri gider" inanışı maalesef yanlış. Uzmanlar, yüksek sıcaklığın solanini tamamen yok etmediğini vurguluyor. Haşlama, kızartma veya fırınlama işlemleri, yeşillenmiş patatesteki zehri nötrlemek için yeterli değil.
Peki, patates tüketirken nelere dikkat etmeliyiz?
1. Yeşil renk alarmı: Hem olgunlaşmamış hem de filizlenmeye başlamış patateslerde görülen yeşil renk tonu, zehirli madde seviyesinin arttığına işarettir. Üzerinde yeşil lekeler olan patateslerin tüketilmemesi ve derhal atılması en güvenli yoldur.
2. Filizlenme sorunu: Patatesin filizlenmesi (çimlenmesi) tartışmalı bir konudur. Toksik maddeler genelde filizlerin (sürgünlerin) ve "göz" denilen kısımların çevresinde birikir. Eğer patatesi kullanmak zorundaysanız, bu bölgeleri en az 1 cm derinliğinde oyarak atmanız önerilir. Ancak içi yumuşamış ve büzüşmüşse risk almayın.
3. Kabuk meselesi: Patates kabuğu lif ve vitamin deposudur ancak aynı zamanda böcek ilaçlarının ve solaninin biriktiği yerdir. Eğer patatesin organik olduğundan veya saklama koşullarından emin değilseniz, kabuğunu tamamen soymak daha sağlıklı bir tercihtir.