Çiftçiye, tarıma arkasını dönen Ziraat Bankası’nın açtığı kredilerde ortaya çıkan kamu zararı bir bir ortaya çıkıyor

Bundan 157 yıl önce kurulan Ziraat Bankası, ismiyle müsemma (karakteri ile örtüşmek) bir banka değil.

Kullandırdığı 550 milyar TL kredinin yalnızca 75 milyar TL’si, 685 bin çiftçiye gitti.

Geri ödeyebilecekler mi; o da zor.

Ziraat Bankası’nın tarıma şaşı baktığının bir başka göstergesi de, icradan satılık tarla portföyü...

Ziraat’in son 10 yıldır kullandırdığı kredilerde ne kadarlık kamu zararı ortaya çıktı?

Bir kerede bu tutarı söyleyebilecek bir kamu otoritesi arıyorum.

★★★

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulan Sayıştay raporundan, Ziraat Bankası’nın “AK kredileri” döküldü.

Sayıştay denetim raporunda yer alan “şimdilik” basına yansıyan 2 dosyanın kapağını aralıyorum...

★★★

 

1- Turkcell Dosyası-  Ziraat Bankası’nın, İstanbul’da bir kurumsal müşterisine 2014 yılında açtığı 1.6 milyar dolar kredi, vergi cenneti British Virgin Adaları’na nakledildi.

Ziraat Bankası, kredinin Turkcell’in Türkiye’de kalması için kurucu ortağı Çukurova’ya açıldığını ve böylelikle şirketin Rus şirketi LetterOne’ya  (Alfa) geçmesinin önlendiğini açıkladı.

★★★

Geçtiğimiz eylül 2020’de Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) devri tamamlanan Turkcell’in aynı durumla ilgili yaptığı “karşı açıklama” ilginç oldu:

“Turkcell’i dolaylı ve doğrudan ilgilendirmiyor.”

Birbirini desteklemeyen bu iki açıklamanın altında, aynı kişinin;  Ziraat Bankası Genel Müdürü ve TVF Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Aydın’ın imzası yer alıyor.



Çukurova kaynaklarımdan gelen bilgilere göre “Virgin Adaları’na giden bir para yok.”

Türkiye’nin ilk GSM operatörü Turkcell Holding’in Çukurova Grubu tarafındaki hissedarı Çukurova Telecom Holding Limited ve Çukurova Telecom International Limited Virgin Adaları’nda kuruldu.

Çukurova Telecom Holding’de Rus şirketi Alfa’nın yüzde 49, Cukurova Finance International Limited’te de yüzde 51 payı bulunuyor.

Özet olarak söylenen şu: Kredi Alfa’nın (LetterOne) kasasına girdi. Böylece şirkette yüzde 13.22 imtiyazlı hisseye 1.6 milyar dolar ödendi.

★★★

Rus şirketi Alfa (Altimo) Çukurova Grubu’ndan 1.6 milyar dolar alacağı olduğunu iddia ediyordu.

İki ortak 2013 yılında İngiltere Yüksek Mahkemesi’ne (Privy Council) gitti.

Mahkeme Çukurova’ya 30 Temmuz 2014 gününe kadar; Alfa’nın yüzde 13.8 hissesini 2.8 milyar dolar ödeyerek satın alması için süre verdi.

Bu süre içinde Ziraat Bankası devreye girdi.

Çukurova Grubu, Alfa Grubu’na rehinli dolaylı Turkcell hisselerinin geri alımı için Ziraat Bankası ile1.6 milyar dolarlık kredi sözleşmesi imzaladı.

Bu kredi karşılığında söz konusu yüzde 13.76’lık pay Ziraat Bankası’na teminat olarak verildi.

★★★

Nihai duruma gelince; Turkcell’in yüzde 26.2’si TVF’na, yüzde 24.8’i LetterOne’a ait; yüzde 49’u da halka açık.

Turkcell’de, Çukurova ve İsveç GSM şirketi Tellia ortaklıktan çıktı.

Çukurova’nın iddiası o ki; Sayıştay raporu eski! Aradan geçen 2 yılda Çukurova’nın Ziraat’e olan kredi borcu sıfırlandı.

Simit Sarayı’nın uçağını aldı

Muhtemelen aklınıza gelen cümleyi ben söylüyorum: Simit Sarayı olmadı, oto kiralama şirketi verelim!

Ağırlığı Denizbank’ta olmak üzere yüz milyonlarca kredi borcuyla birlikte Ziraat Girişim’e geçmesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın son dakikada “Tasvip etmiyorum” açıklamasıyla engellenen Simit Sarayı’nı yeniden hatırlatan bir gelişme oluyor.

Simit Sarayı’nın patronu Abdullah Kavukçu’nun Mehmet Sepil’den Ziraat Bankası kredisiyle 12.5 milyon dolara satın aldığı TC-SPL Callenger 300 tipi uçağı, Ziraat Girişim şirketi Metal Oto’ya (MTL Oto) geçiyor.

Ayakları yerden kesen “araç kiralama hizmetlerine” bir uçak yetmiyor, bir tane daha özel jet alıyorlar.

Yine Ziraat Bankası kredisiyle...

★★★

MTL Oto’nun sahibi Eyüpspor Başkanı Murat Özkaya’nın girişimcilik öyküsü, gençlere “ders” olur.

Ziraat Girişim, MTL Oto’ya aldığı araçları kiralayarak 15 milyon TL’lik ödeme de yapıyor. Kamudaki otomobil saltanatı nasıl sürüyor zannediyorsunuz...

5 parmağın 5’i de kazanıyor; biri tutuyor, beriki temizliyor, diğeri pişiyor, öteki yiyor.

Çocuk yaşlarda sokaklarda gazete satarak, Tahtakale’de çıraklık yaparak girişimcilik heyecanını besleyen Özkaya’nın katıldığı bir TV programında gençlere bir tavsiyesini de dinledim:

“Mutlaka bankalar yanınızda olacak” diyor.

Herkes kendisi gibi AKP kadroları ile kolkola girecek kadar “girişken” olamıyor tabii.

Özkaya, TVF’na geçen 9 bin araçla, 25 şehirde faaliyet gösteren Metal Oto’yu 2005 yılında kurdu.

2018’de, Türkiye’nin ilk oto kiralama şirketi Central’i bünyesine kattı. Central’in kurucusu Yorgo Karakaş’tı. MTL Oto’nun İngiltere’de de Green Motion şirketi bulunuyor.

Ekonomi bürokrasisinde değişim kimden başlayacak?

1981 yılında Pamukbank ve Halkbank ile bankacılık sektöründe ilk deneyimlerini edinen Hüseyin Aydın’ın üç şapkası var:

2011 yılından beri Ziraat Bankası genel müdürü, Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı ve TVF yönetim yönetim kurulu üyesi...

Hazine Maliye Bakanlığı’na Lütfi Elvan, Merkez Bankası Başkanlığı’na Naci Ağbal'ın gelmesiyle birlikte; SPK, BİST, TBB başta olmak üzere kamu finans kurumlarında koltuk değişimi bekleniyor.

Böyle bir konjonktürde; TBMM’ye sunulan Sayıştay raporlarının Ankara kulislerinde kasırga etkisi yarattığını söylemek yanlış olmaz.

Ziraat 2. el oto satıyor

İkincisi; Ziraat Bankası’nın bağlı ortaklığı Ziraat Girişim Sermaye Yatırım Şirketi, oto kiralama-tamir-sigorta-ikinci el oto satış hizmetleri veren MTL Oto’nun yüzde 99 hissesini, 250 milyon TL bedelle 2018 yılında devraldı.

Türkiye’de üretim yapan bir otomobil fabrikasına 2 ayrı partide araç alımı için avans yatırıldı.

Raporda, Ziraat Girişim’in Central Rent A Car ve Metal Oto’nun bağlı olduğu MTL Oto’ya araç alımı için açtığı 650 milyon TL’lik avansın, yalnızca 144 milyonunun araç alımı için kullanıldığına dikkat çekiliyor.

Dolayısıyla Ziraat Bankası’nın faizsiz ve de sözlü sözleşmelerle aktardığı finansmanın kamu zararına yol açtığı ifade ediliyor.