Belce Örü Erçin
Asgari ücretli, hayat pahalılığı nedeniyle bugün temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta zorlanıyor. 22 bin 104 lira olan asgari ücretlinin maaş zammının Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı enflasyon oranlarına yakın olması bekleniyor. Merkez Bankası’nın sürekli değiştirdiği enflasyon beklentilerinde asgari ücretlinin geliri eriyor. Sendikalar asgari ücretlinin insanca yaşam standartlarına ulaşabilmesi için AKP iktidarında ekonomik kayıplarının telafi edilmesini şart koşuyor. Dar gelirlinin bütçesinde ise temel ihtiyaçlar olarak sıralanan gıda ve barınma harcamaları ağırlığını koruyor.
TEK ÖĞÜN 254.5 TL
TÜİK 2020’de yaptığı çalışmada bir işçinin aylık harcama gereksinimini hesaplamak için gıdanın payını yüzde 23.1, gıda dışı harcamaların payını ise yüzde 76.9 olarak baz almıştı. TÜİK’in bu tavsiyesi doğrultusunda Sağlık Bakanlığı’nın Türkiye Beslenme Rehberi’nde bir işçi için önerdiği temel besin grupları üzerinden bir gıda harcaması hesabı yaptık. Rehberdeki öneriler doğrultusunda 125 gram et, 75 gram pirinç, 250 gram yoğurt, 250 gram meyve (portakal ya da elma), 50 gram bal, 225 gram ekmek ve 50’şer gram katı ve sıvı yağdan oluşan menünün bir zincir marketten alınan fiyatlarla tek öğün maliyeti yaklaşık 254.5 TL oldu.
Menünün iki öğünden oluşan günlük maliyeti ise 509 TL’yi buluyor. Menünün 30 gün üzerinden hesaplanan aylık maliyeti de 15 bin 270 TL’ye ulaşıyor. TÜİK’in aylık harcama gereksinimine göre yapılan hesaplamada ise asgari ücretin 66 bin 103 TL olması gerekiyor. Gazetemizin hesaplamasına göre Aralık 2024’te bu ücret 50 bin 129 TL idi.
Bu zamlarla zor!
Bugün özellikle büyükşehirlerde kiralar bile asgari ücreti aşıyor. Oysa en düşük geliri temsil eden asgari ücretin sağlıklı beslenme, barınma, giyinme, ulaşım, ısınma gibi temel ihtiyaçlarının yanı sıra kültürel ihtiyaçları karşılayabilecek düzeyde olması gerekiyor. Fakat bugün konuşulan yüzde 25 ile yüzde 30 arasındaki zam oranları mevcut asgari ücretin 22 bin 104 lira olduğu düşünüldüğünde bu mümkün görünmüyor. Üstelik çalışanların yaklaşık yarısı asgari veya ona komşu ücretle geçinmeye çalışıyor.
Sendikalar en az 40 bin lira istiyor.
İktidar medyası: 28 bin olacak
Fakat görüşmelerden önce zam oranlarıyla iktidara yakın Sabah Gazetesi ve yabancı kuruluşlar tarafından dillendirilmeye başlandı. JPMorgan, Türkiye Tüketici Şirketleri 2026 Görünümü raporunda asgari ücret beklentisini açıkladı. ABD’li devi asgari ücrette yüzde 25’lik artış beklediğini açıkladı. JPMorgan’ın tahminine göre 2026 yılında asgari ücretin 27 bin 630 TL olması bekleniyor. Banka geçen yıl da asgari ücrete yapılacak zam oranını bilmişti.
Sabah Gazetesi ise “Asgari ücrete temmuz ayında bir artış yapılmadığı için yıllık enflasyona göre bir zam yapılması bekleniyor. Bu doğrultuda asgari ücret, yüzde 31.07’lik zam oranı baz alındığında 28 bin 971 TL olacak” ifadelerini kullandı.
