Son dönemde Borsa İstanbul'da dikkat çeken gelişmeler yaşanıyor.
Milyonlarca vatandaşın sıraya girdiği halka arzlarda rüzgar terse dönerken, bazı hisselerde küçük yatırımcıları isyan ettiren şüpheli hareketler yaşanıyor.
Öne çıkan gelişmelerden biri, Gübre Fabrikaları Türk A.Ş. (Gübretaş) hisselerinde son bir haftada yaşanan çöküş.
Borsa İstanbul'da son dört yılda görkemli bir yükselişe imza atan ve BIST 30 endeksine dahil edilen Gübretaş'ın hisse değeri, son 6 günde yaşanan tabanlarla birlikte yaklaşık yüzde 47 oranında geriledi.
15 Aralık'ı 360 TL seviyesinden kapatan Gübretaş hissesi, bu sabah yüzde 9,9'luk düşüşle yine taban oldu ve 191 TL'yi gördü.
Şirketin piyasa değeri de bir haftada 120 milyar TL'den 64 milyar TL'ye çok sert düşüş yaşadı.
Halka açılık oranı yüzde 23,43 olan şirketin hisselerini elinde bulunduranların son 6 gündeki toplam kayıpları ise yaklaşık 13 milyar TL oldu.
ALTIN MADENİYLE YÜKSELMİŞTİ
2019 sonunda 2,97 TL olan Gübretaş hissesi, bu yıl aralık ayı başında 392 TL'ye kadar yükseldi. Hisse fiyatındaki artış 5 yılda 130 katı aştı.
Yüzde 75,95'lik hissesi Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği'ne ait olan Gübretaş'ta, halka açık olan yüzde 23,43'lük payın yüzde 8,28'inin Oğuzhan Şahinkaya isimli kişiye ait olması dikkat çekiyor.
Normalde gübre üretimi yapan Gübretaş'ın yükselişinde, 2020 yılında Bilecik'in Söğüt ilçesinde keşfedildiği açıklanan 109 ton rezerve sahip altın madeni etkili oldu.
1 Ekim 2020'de şirket, Borsa İstanbul'da en yüksek piyasa değerine ve en yüksek işlem hacmine sahip 30 şirketin performansını takip eden BIST 30 endeksine dahil edildi.
NEDEN ÇAKILDI?
Gübretaş hisseleri, 18 Aralık Pazartesi günü şirket tarafından Kamuoyu Aydınlatma Platformu'na (KAP) yapılan açıklamayla düşüşe geçti.
Söz konusu açıklamada, şirketin bedelsiz sermaye artırımı başvurusunun Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından reddedildiği duyuruldu.
Şirket, 5 Haziran 2023 tarihindeki KAP açıklamasında, 334 milyon TL'lik sermayesinin yüzde 300 artışla 1 milyar 336 milyon TL'ye yükseltilmesi için SPK'ya başvurduğunu duyurmuştu.
Gübretaş'ın 18 Aralık tarihli KAP açıklamasında, SPK'nın 7 Aralık 2023 tarihli toplantısında bu talebin reddedildiği aktarılarak "şirketimizin bağımsız denetim raporundaki sınırlı olumlu görüşe dayanak olan ve bağlı ortaklığımız Razi Petrochemical Co.'nun taraf olduğu davaya ilişkin olarak karşılık ayrılıp ayrılmayacağının konsolide finansal tablolarımızda yarattığı belirsizlik nedeniyle, olmayan kaynaktan sermaye artırımına yol açma riski ve muhasebenin ihtiyatlılık ilkesi de dikkate alınarak, "bedelsiz sermaye artırımı başvurumuzun bu aşamada olumsuz karşılanmasına karar verildiği" şirketimize bildirilmiştir" denildi.
Gübretaş'ın İran'daki bağlı ortaklığı Razi Petrochemical aleyhine "fazla gaz tüketimi" nedeni ile yerel mahkemede 330 milyon dolar tutarında dava açılmıştı.
UZMANLAR NE DİYOR?
İnfo Yatırım Stratejisti Çağlar Toros, bedelsiz sermaye artırımının reddedilmesi ile Gübretaş hissesinin baskılandığını belirtti.
Toros, "Bu baskı artarak devam etti ve piyasa tarafında hisse ve VİOP tarafında gerek terste kalınmalar gerekse de teminat tamamlama ya da kredi kapama için satışlar arttı gibi duruyor" dedi.
Bir aracı kurum yetkilisi, Borsa İstanbul'da son yıllarda yüksek kredili işlemlerle şişirilen hisseler olduğuna ve SPK'nın bunla ilgili hamle yapmış olabileceğine işaret etti.
Ata Portföy Genel Müdürü Mehmet Gerz ise, BIST 30'a giriş kriterinin sadece piyasa değeri ve işlem hacmi olmaması gerektiğini, kurumsal yönetişim notunun da bir kriter olması gerektiğini, aksi takdirde sağlıksız fiyatlamaların ortaya çıktığını dile getirdi.
ERDOĞAN VE ŞİMŞEK'TEN UYARILAR
Tepkiler artınca, 22 Aralık Cuma günü Borsa istanbul'un 150. Yıl Gong Töreni'ndeCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'ten açıklamalar geldi.
Erdoğan "Sermaye piyasalarını maniple etmeye çalışan tamahkarlara meydanı boş bırakamayız" ifadelerini kullandı.
Şimşek de "Borsa bir oyun alanı değildir. O yüzden SPK'nın yaptığı çalışmalar önümüzdeki dönemde etkili hale gelecek" dedi.
SPK'ya dönük eleştiri ve tepkiler artıyor.
