Bilim kurgu filmlerini aratmayan görüntüsüyle ünlenen ve "Cehennemin Kapısı" olarak adlandırılan Darvaza Gaz Krateri, yarım asrı aşkın süredir yanmaya devam ediyor. Türkmenistan'da Karakum Çölü'nün ortasında yer alan krater, 1971 yılında Sovyetler Birliği döneminde yaşanan bir kazanın ardından alev aldı ve o günden bu yana hiç sönmedi.
BİLİNÇLİ OLARAK ATEŞE VERİLDİ
Yerel adıyla “Karakum’un Parıltısı” olarak bilinen Darvaza Gaz Krateri, sondaj çalışmaları sırasında yer altındaki doğal gaz boşluğunun çökmesiyle oluştu. Dönemin Sovyet jeologları, zehirli gazların çevreye yayılmasını önlemek için krateri ateşe verdi. Alevlerin birkaç hafta içinde söneceği düşünülse de hesap tutmadı.
Türkmenistan'ın dünyadaki en büyük doğal gaz rezervlerine sahip ülkelerden biri olması nedeniyle krater, 50 yılı aşkın süredir yanmayı sürdürdü. Ülkede olayla ilgili resmi kayıtların bulunmaması ise dikkat çekiyor. Uzmanlara göre belgelerin gizli tutulması ya da arşivlerde yer almaması, Türkmenistan'ın kapalı devlet yapısıyla örtüşüyor.
KİLOMETRELERCE UZAKTAN GÖRÜLÜYOR
Darvaza köyü yakınlarında bulunan kraterin 60–70 metre çapında ve yaklaşık 30 metre derinliğinde olduğu belirtiliyor. Geceleri kilometrelerce uzaktan görülebilen alevler, krateri ülkenin en ilgi çekici turistik noktalarından biri haline getirdi.
İlk bakışta yaşam barındırması imkânsız gibi görünen bu cehennem çukurunda, bilim insanlarını şaşırtan bir gelişme de yaşandı. Kanadalı kaşif George Kourounis, Kasım 2013'te National Geographic desteğiyle kraterin tabanına inmeyi başaran bilinen tek insan oldu.
Isıya dayanıklı özel bir kıyafetle kraterin içine giren Kourounis, yaklaşık 17 dakika boyunca kraterin tabanında kalarak toprak örnekleri topladı. Amaç, aşırı koşullarda yaşam olup olmadığını araştırmaktı.
Sonuçlar şaşırtıcıydı. Kraterin metan yüklü, aşırı sıcak ortamında bazı bakteri türlerinin yaşadığı tespit edildi. Kourounis bu deneyimi, "Dünya üzerinde uzaylı yaşamı arar gibiydik" sözleriyle anlattı.
"ALEVLERİN GÜCÜ ESKİSİ GİBİ DEĞİL"
Yıllardır durmaksızın yanan kraterle ilgili bu yıl önemli bir gelişme yaşandı. Türkmenistan devlet enerji şirketi Türkmengaz yöneticilerinden Irina Luryeva, haziran ayında düzenlenen basın toplantısında alevlerin belirgin şekilde azaldığını açıkladı.
Luryeva, "Yangın neredeyse üç kat azaldı. Daha önce kilometrelerce uzaktan görülen büyük bir alev vardı. Bugün ise yalnızca zayıf bir yanma kaynağı kaldı" ifadelerini kullandı.
