2026 Dünya Kupası Elemeleri'nin yeni formatı tüm dünyada tartışılmaya devam ederken Türkiye'nin İspanya deplasmanında ortaya koyduğu 'imkansız gibi görünen' performansı sonrası eleştiriler bir kez daha tavan yaptı.
Bu eleştirilerin ana temelinde elemelerde oluşturulan adaletsiz dağılım var. Peki nedir bu adil olmayan durum? Aslında ortalığı karıştıran taraf Güney Amerika'ya tanınan ayrıcalık ile alakalı.
Eşi benzeri görülmemiş 48 takımlı Dünya Kupası'nın neredeyse tüm katılımcıları onaylandı. Şu anki mevcut durumda 42 ülke katılımını kesinleştirirken geriye kalan 6 ülke son derece zorlu bir play-off maçı serisiyle belirlenecek.
TÜRKİYE, BOLIVYA İLE EŞİT ŞARTLARDA!
Avrupa futbolu, FIFA'ya Dünya Kupası eleme sistemine dair önemli bir eleştiri yöneltiyor. Kıtadaki futbol otoriteleri, Avrupa takımlarının eleme sürecinde Güney Amerika'ya kıyasla çok daha zorlu bir yolculuk yaşadığını savunuyor.
Bu konuda büyük haklılık sahibi olmalarını şu örnekle açıklayabiliriz; Brezilya 6 yenilgi ile doğrudan Dünya Kupası bileti alırken, 12 milyon nüfusu olan Bolivya 10 yenilgi ile play-off hakkı kazanabiliyor. Bir başka deyişle sadece 1 yenilgi ile ancak play-off'a gidebilen Türkiye ile eşit şartlarda olabiliyorlar!
KITA KOTALARINDA BÜYÜK EŞİTSİZLİK
2026 Dünya Kupası Elemeleri'ne Avrupa'dan 54 ülke katılım sağladı (Rusya hariç), ancak bu ülkelerden sadece 16’sı finallere gidebilecek. Bu oran %29,6’ya denk geliyor. Öte yandan, Güney Amerika’dan 10 takım katıldı ve bunların 6'sı doğrudan finallere kalmayı garantiledi. Yedinci takım ise play-off şansını sürdürüyor. Böylece Güney Amerika temsil oranı %60’a, hatta %70’e kadar çıkabilir. Bu oran, diğer kıtalarda %19’un üzerine pek çıkmıyor.
3 ev sahibi ülkeye ek olarak, 12 Avrupa takımı, 6 Güney Amerika takımı, 3 Orta Amerika takımı, 8 Asya takımı, 1 Okyanusya takımı ve 9 Afrika takımı, Dünya Kupası'ndaki yerlerini şimdiden garantiledi. Katılımı garantiye alan ülkeler şu şekilde:
Ev sahibi ülkeler : Kanada, ABD ve Meksika.
Asya : Suudi Arabistan, Avustralya, Katar, Güney Kore, İran, Japonya, Ürdün ve Özbekistan.
Afrika : Cezayir, Yeşil Burun Adaları, Fildişi Sahili, Mısır, Gana, Fas, Senegal, Güney Afrika ve Tunus.
Conmebol : Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Paraguay ve Uruguay.
Concacaf : Panama, Curaçao ve Haiti.
Avrupa : İngiltere, Fransa, Hırvatistan, Portekiz, Norveç, Hollanda, Almanya, İspanya, Belçika, Avusturya, İskoçya ve İsviçre.
Okyanusya : Yeni Zelanda.
GATTUSO'NUN HAKLI İSYANI
İtalya Millî Takımı Teknik Direktörü Genaro Gattuso, geçtiğimiz günlerde bu konudaki rahatsızlığını dile getirdi. Gattuso, "Güney Amerika’da sadece 10 takım var. Bunlardan altısı doğrudan katılıyor, biri de play-off oynuyor. Bu gerçekten adaletsiz" diyerek FIFA'nın bu dağılımı yeniden gözden geçirmesi gerektiğini savundu. Güney Amerika temsilcilerinin temsil oranı %70'lere dayanırken Avrupa'da bu oranın yarıdan bile az olması Gattuso'nun haklı isyanını gözler önüne seriyor.
MONTELLA DA GÜNEY AMERİKA'NIN AYRICALIĞINDAN BAHSETTİ
A Milli Takım Teknik Direktörü Vincenzo Montella da benzer bir eleştiride bulundu. Sevilla’daki maçtan sonra yaptığı açıklamasında, "Bizim grubumuzda İspanya gibi dünyanın en iyi takımı vardı. Dünya Kupası'na direkt katılmak için onları geçmemiz gerekiyordu. Güney Amerika’da ise hata yapma lüksü var, çünkü altı direkt bilet var" ifadelerini kullandı.
YENİ SİSTEM ÖNERİSİ: ŞAMPİYONLAR LİGİ MODELİ
Montella, çözüm olarak Avrupa’daki elemelerin Şampiyonlar Ligi formatına benzer şekilde düzenlenmesini önerdi. Altı gruptan oluşan, her birinde dokuz takımın bulunduğu bir yapı öneren Montella, “Bu sistem daha adil olur. İki takım direkt çıkar, diğerleri play-off ile şansını dener” dedi.
AVRUPA’NIN DEVLERİ DE TEHLİKEDE
Son yıllarda İtalya’nın iki kez üst üste Dünya Kupası’na katılamaması ve Portekiz’in 2010’dan bu yana üç kez play-off’a kalması, mevcut sistemin riskli tarafını gözler önüne seriyor. Orta düzey Avrupa takımları için bu sistem neredeyse imkansız hale gelirken, her büyük turnuvada dev bir ülkenin dışarıda kalması olasılığı giderek artıyor.
ÇETELERİN ELİNDEKİ HAITI 52 YIL SONRA!
Teknik direktörlüğünü Fransız Sébastien Migné'nin yaptığı yoksul Haiti, tarihinde sadece ikinci kez Dünya Kupası'nda mücadele edecek. CONCACAF Elemeleri'nde 8 maçta 4 galibiyet, 2 beraberlik, 2 mağlubiyet alarak 11 puan topladı ve grubunu lider bitirdi. 1974'teki Almanya maçından bu yana katılmayan Haiti Latin Amerika ve Karayipler'in en yoksul ülkesi. Stadyumu çetelerin kontrolünde olan Haiti 2021 yılından bu yana ülkesinde maça çıkamıyor.
AVRUPA'DA PLAY-OFF'LARA KALAN ÜLKELER
1. Torba: İtalya, Danimarka, Türkiye ve Ukrayna
2. Pot: Polonya, Galler, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya
3. Pot: İrlanda, Arnavutluk, Bosna-Hersek ve Kosova
4. Torba: İsveç, Romanya, Kuzey Makedonya ve Kuzey İrlanda.
