Engellilerin emekli hak ve aylıklarının hesaplandığı “Baltazar Formülü” 15 Ocak itibarıyla kaldırdı. Yerine çalışma gücü kayıp oranı getirildi. Baltazar formülünde engellilerin göz, kulak, böbrek, kol, bacak gibi tüm organ ve uzuvlarındaki engel oranları toplanarak emekli hakkı belirleniyordu. Yeni sistemde en yüksek olan tek engel dikkate alınmaya başladı. Yeni düzenleme sadece emekli olacakları değil, Baltazar’a göre emekli olmuş mevcut engellileri de vuracak. Maaşlar düşecek, emeklilikler iptal edilebilecek.
YENİ DÜZENLEME
Türkiye genelindeki 158 engelli örgütünün temsil edildiği Engellilerin Haklarına Erişim Platformu Sözcüsü Turhan İçli, Cumhurbaşkanı onayıyla 15 Ocak’ta yasalaşan düzenleme nedeniyle tüm engellilerin emeklilik haklarının geriye gittiğini söyledi. İçli, Sosyal Sigortalar Kanununda yapılan kritik değişikliği ve etkilerini şöyle anlattı: “5510 sayılı yasada yapılan değişiklikle Baltazar formülü kaldırıldı, yerine 9 Ocak 2025’ten itibaren geçerli olacak şekilde ‘çalışma gücü kayıp oranı’ formülü getirildi. Baltazar’da örneğin yüzde 45 görme engeli olan bireyin aynı zamanda yüzde 20 böbrek, yüzde 10 kalp, yüzde 30 diyabet hastalığına bağlı engeli varsa hepsi toplanıyor ve ortalaması örneğin yüzde 52 çıkmışsa bu oranla emekliliğe hak kazanıyordu. Yeni sistemde sadece en yüksek olan görme engeli dikkate alınacak, diğer engeller yok sayılacak. Bu da daha geç emeklilik ve daha düşük emekli aylığı demek.”
Anayasaya aykırı
Engellilerin iş gücünü belirleme yetkisinin SGK’ya geçtiğine işaret eden Turhan İçli, “Sürekli ya da süreli olduğuna bile bakılmadan engellinin derecesi ne olursa olsun SGK yeniden muayeneye gönderip iş gücü raporu isteyecek. Yeni formüle göre çalışma gücü kaybı düşük çıkanlardan kiminin maaşı düşecek kiminin de emekliliği iptal edilecek. Bu çok acımasız ve haksız bir düzenleme” dedi. Hukukçu olan İçli, düzenlemenin kazanılmış hakları yok etmesi nedeniyle Anayasa’ya da aykırı olduğunu savundu.
