İlkbaharın taze kokusunu müjdeleyen çilekler, parlak görüntülerinin ardında sakladıkları pestisitler ve kirleticilerle aldatıcı olabiliyor. Geleneksel su altında durulama, zararlı kalıntıların büyük çoğunluğunu temizlemekten uzak kalıyor.
Japon merkezli Çevre Çalışma Grubu’nun analizlerine göre, sıradan yıkama sonrası bile çileklerin neredeyse tamamında pestisit izleri tespit ediliyor.
Peki, gerçekten etkili bir temizlik nasıl yapılır?
Japon mutfağından ödünç alınan basit ama güçlü bir tarif, meyvelerin üzerindeki kimyasal kalıntıların %80’ine yakınını gidermeyi vadediyor.
Gereken malzemeler sadece ılık su, bir tutam tuz ve kabartma tozu. İşlemse şöyle işliyor:
Japonların pestisit arındırma yöntemi
Çileklerin saplarını koparmadan önce dikkatlice yıkanacağı kabın içine yerleştirin. Böylece iç kısımlarına su kaçmasını önlemiş olursunuz.
Her litre ılık suya bir çay kaşığı tuz ve bir çay kaşığı kabartma tozu ekleyip karıştırın.
Meyveleri bu solüsyonda yaklaşık 10 dakika bekletin.
İşlem sonunda meyveleri soğuk, akan suyla iyice durulayın.
Bu yöntem, meyvenin doğal dokusuna zarar vermeden yüzeydeki zararlı maddeleri nazikçe temizliyor.
Çilek dışındaki çilekgiller ailesinden diğer meyvelerde de başarıyla uygulanabilen bu teknik, mikropların, tozun ve görünmeyen böcek kalıntılarının uzaklaştırılmasında etkili bir alternatif sunuyor.
Bilim bu konuda ne diyor, pestisitleri meyve sebzeden arındırmak mümkün mü?
1996’da İsviçre’de kurulan, açık erişimli (open access) akademik yayınevi sitesinde yer alan makalelere göre ise meyve ve sebzelerdeki pestisit kalıntılarını tamamen yok etmek neredeyse imkânsız olsa da, doğru yöntemlerle yüzeydeki miktarları anlamlı ölçüde azaltmak mümkün.
Effectiveness of Different Washing Strategies on Pesticide Residue Removal: The First Comparative Study on Leafy Vegetables isimli makalede musluk suyu altında 1–2 dakika süren hızlı yıkama, bazı pestisit türlerinde %40–60 oranında azaltığını ortaya koydu.
Örneğin, farklı yapraklı yeşilliklerde uygulanan su altında durulama yöntemi, toplam kalıntının %43,7–77,0’ini uzaklaştırdı.
sciencedirect.com'da yer alan Substantial removal of four pesticide residues in three fruits with ozone microbubbles isimli makalede ise ozon mikrobaloncuk uygulamasının çilek, kiraz ve kayısı gibi meyvelerde emamektin benzoat, azoksistrobin ve difenokonazol gibi pestisitleri %80’in üzerinde uzaklaştırdığı belirtiliyor.
“Nano Letters” dergisindeki bir çalışmaya göre de yıkama kabuğun altındaki kalıntıları temizlemeye yetmiyor; bu nedenle özellikle elma gibi sert kabuklu meyvelerde kabuğu soymak en etkili yöntem sayılıyor.
Özetle, hiçbir yıkama yöntemi pestisitleri %100 ortadan kaldıramasa da, su, karbonat-tuz solüsyonları, ozon ve ultrason gibi teknikler bir arada uygulandığında %80–90’a varan kalıntı indirimi sağlanabiliyor.
