Kakao fiyatları, Batı Afrika'nın yetiştirme bölgesinde üretim açığına yol açan sağanak yağışların ardından aylardır yükselişte.
Kakao vadeli işlemleri, arz endişelerinin büyümesiyle New York'ta ilk kez ton başına 7 bin doları aşarak rekor seviyeye yükseldi.
Küresel emtia piyasalarında kakao fiyatı geçen ay ton başına 6 bin 900 dolar sınırına gelerek tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmış ve bir yıl öncesine göre yaklaşık yüzde 150 artmıştı.
En büyük kakao üreticileri olan Fildişi Sahili ve Gana'daki üretim, olumsuz hava koşulları ve yaşlanan, hastalıklı ağaçlar gibi yapısal endişeler nedeniyle azalmaya devam etti. Artan maliyetler ise çikolata üreticileri üzerinde baskı oluşturdu.
ÇİKOLATA FİYATLARI ARTABİLİR
Beş yıllık ortalamasının yaklaşık yüzde 25 üzerinde seyreden şeker fiyatlarıyla birleştiğinde, yüksek kakao maliyetlerinin çikolata fiyatlarını artırması bekleniyor.
Oreo kurabiyeleri ve Toblerone çikolatalarının üreticisi Mondelez'in CEO'su Dirk Van de Put, geçen yılın sonlarında bu yıl fiyatları artırmayı planladığını söylemişti.
New York Kakao fiyatları tarihsel seyri (ton/dolar)
ÜRETİM, TALEBİ KARŞILAMAKTA ZORLANIYOR
Küresel kakao üretiminin 30 Eylül'de sona erecek olan mevcut ürün yılında 4,5 milyon tona düşmesi bekleniyor. Uluslararası Kakao Örgütü'ne (ICCO) göre, bu miktar, tahmini talebin 330 bin ton altında kalacak.
Diğer tahminler ise daha DA vahim. Bloomberg'in haberine göre, dünyanın en büyük dökme çikolata üreticisi Barry Callebaut'un başkan yardımcısı Hugo van der Goes, açığın 500 bin metrik tona ulaşabileceği görüşünde.
2025'te ise arz ve talep arasındaki dengesizliğin daha da kötüleşmesi bekleniyor. ICCO'ya göre, kakao stoklarının işleme talebinin sadece yüzde 31,4'ünü karşılaması bekleniyor ki bu da son 40 yılın en düşük seviyesi.
'FİYATLAR UZUN SÜRE DÜŞMEYEBİLİR'
Citi Research analistleri geçtiğimiz haftalarda, Batı Afrika arzının talepte anlamlı bir daralma olmaksızın kötüleşmeye devam etmesi halinde New York kakao vadeli işlemlerinin ton başına 7 bin ila 10 bin dolar aralığında işlem görebileceğini söylemişti. Analistler, bu senaryoda fiyatlarda bir gerilemenin 2025'in ikinci yarısına kadar gerçekleşmeyebileceğini söyledi.
Öte yandan kakao ağaçlarının ekim alanlarının genişletilmesi de sınırlı bir şekilde gerçekleşiyor. Avrupa Birliği'nin ormansızlaşmayla bağlantılı ürünlerin ticaretini engellemeye yönelik düzenlemelerinin yakında yürürlüğe girecek olması bu genişlemeyi sınırlayan en önemli faktör.
Araştırma şirketi BMI Research analistleri geçen hafta yayınladıkları bir notta, "Son fiyat artışlarının ardından hava koşullarıyla ilgili kısa vadeli arz yönlü sorunlardan ziyade, uzun vadeli endişelere acilen çözüm bulunması gerekiyor," dedi.
