Türk-Alman Üniversitesi'nden İktisatçı Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu'nun gerçekleştirdiği yeni araştırma, Türkiye'deki maaş ve ücretlerin hızla asgari ücret seviyesine yaklaştığını ve bu durumun gelir dağılımında ciddi sorunlara yol açtığını ortaya koydu.
Araştırma, özellikle son yıllarda artan enflasyonun etkisiyle asgari ücretin yükseltildiğini, ancak diğer maaş ve ücret gruplarının bu artışa uyum sağlayamadığını vurguluyor. Bu durum, geniş bir kesimde reel gelir kaybına ve maddi zorluklara neden oluyor.
TEPAV (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı) çatısı altında gerçekleştirilen "Türkiye'de maaş ve ücretlerin asgari ücrete yakınsaması ve ilgili gelir dağılımı sorunlar" isimli araştırmaya göre, son yıllarda diğer ücret ve maaş gruplarının yeterince yükseltilmemesi asgari ücrete doğru bir yakınsama eğilimine yol açtı.
Sonuçlar, 2000’li yıllardan itibaren (özellikle 2014 yılından itibaren) maaşların genel olarak asgari ücret seviyesine gerilediğini ve bazı durumlarda bu seviyenin de altına düştüğünü gösterdi.
Rapora göre, TCMB’nin yüzde 38’lik 2024 yıl sonu enflasyon tahmini tutarsa, som 6 ayda tahminen yüzde 22,7’ye yakın bir reel kayıp oluşacak.
MEMUR MAAŞLARI ASGARİ ÜCRETE YAKINSIYOR
Rapordaki bulgulara göre, memur maaşları 2014’ten sonra hızla asgari ücret seviyesine geriledi.
Memur maaşlarının asgari ücrete oranı, 2003-2022 yılları arasında, özellikle en yüksek ve ortalama memur maaşları itibariyle küçümsenmeyecek bir yakınsamaya işaret etti.
2003-2024 döneminin tamamı bir bütün olarak dikkate alındığında, en yüksek dereceli memur maaşlarının dönem boyunca ciddi biçimde azaldığı, ortalama maaşların daha yavaş da olsa asgari ücrete doğru yaklaştığı, en düşük memur maaşlarının ise 2014’te asgari ücretin 2,4 katına doğru yükseldikten sonra 2023’te 1,4 katının altına doğru indiği görüldü.
İMALAT SANAYİDE ORTALAMA ÜCRET REEL OLARAK GERİLİYOR
Aynı şekilde imalat sanayiinde çalışanların ortalama ücretleri de asgari ücrete doğru geriledi.
Hesaplamalara göre, imalat sanayiinde çalışanların aylık gelirleri açısından da özellikle 2000’li yıllarda belirgin bir düşüş ve asgari ücrete doğru yakınsama gerçekleşti.
Aynı şekilde emeklilik maaşlarının asgari ücretle kıyaslandığında ciddi bir gerileme yaşadığı belirtildi.
Raporda çözüm önerileri olarak "çoklu asgari ücret sistemi" önerisini getirilirken, sendikal hakların güçlendirilmesinin çalışanların refahını artırmada önemli bir adım olarak görüldüğü belirtildi.
