“Asimetrik kelebek krateri” olarak tanımlanan yapı, Mars’ın kuzey alçak bölgelerinde yer alan Idaeus Fossae adlı engebeli ve geçmişte volkanik faaliyetlerin görüldüğü bir bölgede bulunuyor. Krater, doğudan batıya yaklaşık 20 kilometre, kuzeyden güneye ise 15 kilometre genişliğe sahip. Bu boyutlarıyla neredeyse Manhattan Adası’nı içine alabilecek büyüklükte olduğu belirtiliyor.

ESA’ya göre krater, düşük açıyla Mars’a çarpan büyük bir asteroidin etkisiyle oluştu. Bu sıra dışı çarpma açısı nedeniyle krater, klasik dairesel yapılar yerine iki yana açılmış “kanatlar” şeklinde bir enkaz dağılımına sahip oldu. ESA yetkilileri, çarpışma sırasında kraterin kuzey ve güneyine doğru iki ayrı malzeme lobunun savrulduğunu ve bunun kelebek benzeri görünümü oluşturduğunu ifade etti.

Mars Express yörünge aracı tarafından 2003 yılından bu yana toplanan topografik veriler kullanılarak dijital olarak oluşturulan görüntüler, kraterin detaylarını ortaya koydu. Verilerle ayrıca, kraterin etrafında bir helikopterle dolaşılıyormuş hissi veren kısa bir video da hazırlandı. Kraterin tabanı düzensiz ve ceviz kabuğunu andıran bir yapıya sahipken, “kanat” olarak adlandırılan bölgelerin çok daha pürüzsüz olduğu dikkat çekiyor.

Bilim insanları bu pürüzsüzlüğün, çarpma sırasında yer altında bulunan Mars buzunun erimesiyle ortaya çıkan suyla ilişkili olabileceğini düşünüyor. ESA açıklamasına göre bu süreçte buz eridi, su serbest kaldı ve kanat bölgelerindeki malzemeyi “akışkanlaştırdı”. Bu da kraterin Mars’taki antik su varlığına dair yeni kanıtlar sunduğunu gösteriyor.

Kelebek kraterleri son derece nadir kabul ediliyor. Ancak bu, Mars’ta tespit edilen ilk örnek değil. 2006 yılında Mars Express, Mars’ın güney yüksek bölgelerindeki Hesperia Planum’da daha uzun ve böcek görünümüne daha çok benzeyen başka bir kelebek krateri görüntülemişti. Bu tür yapılar, çarpmanın açısı, gücü ve çarpma anındaki yüzey koşulları hakkında önemli bilgiler sağlıyor.

Bilim insanları, bu yeni kraterin tam olarak ne zaman oluştuğunu ya da çarpan göktaşının boyutunu ve hızını henüz netleştiremedi. Ancak göktaşına ait parçaların hâlâ krater içinde bulunabileceği belirtiliyor. Uzmanlara göre bu tür keşifler, Mars yüzeyinin altında gizli katmanlar ve gezegenin geçmiş çevresel koşulları hakkında daha fazla bilgi edinilmesine katkı sağlıyor.