Merkez bankaları gevşeme dalgasını başlatıyor

İsviçre Merkez Bankası (SNB), son 3 ayda ikinci faiz indirimine giderek gelişmiş ülkelerin para politikasındaki gevşeme adımlarına öncülük ederken, Avrupa ve Kanada bu ülkeyi takip etti.

Politika faizinde indirime giden ilk büyük merkez bankası, mart ayında politika faizini sürpriz bir şekilde indiren SNB oldu.

SNB'nin ardından haziranda faiz indirimi yapan Kanada Merkez Bankası (BoC) ile Avrupa Merkez Bankası (ECB) da para politikasında gevşeme adımlarına başlayan önde gelen merkez bankaları arasında yer aldı.

Politika faizini İngiltere Merkez Bankası (BoE) son 16 yılın, ABD Merkez Bankası (Fed) ise son 23 yılın en yüksek seviyelerinde tutmaya ederken, Macaristan, Çekya ve İsveç gibi ülkelerin merkez bankaları da politika faizini düşürdü.

Yılda 4 kez para politikası toplantısı yapan İsviçre Merkez Bankası (SNB), mart ayında gerçekleşen 2024'ün ilk toplantısında politika faizini beklenmedik şekilde 25 baz puan düşürdü.

Bankadan yapılan açıklamada, politika faizinin yüzde 1,50'ye indirildiği belirtilerek, "Para politikasının gevşetilmesi, son 2,5 yılda enflasyonla mücadelenin etkili olması nedeniyle mümkün olmuştur." değerlendirmesine yer verildi.

SNB, İsviçre para biriminin değer kazanmasını da göz önünde bulundurarak faiz indirimi kararı aldığını belirtti.

Beklentiler SNB'nin politika faizini yüzde 1,75 seviyesinde sabit tutacağı yönündeydi. Sürpriz faiz indirimi SNB'nin 9 yılda yaptığı ilk faiz indirimi oldu.

Analistler, SNB'nin faiz oranlarını düşürmek için hazirandaki toplantısına kadar bekleyeceğini tahmin ediyordu. Banka, 20 Haziran'da da faiz indirimine devam etti ve politika faizini ekonomiye destek için 25 baz puan düşürerek yüzde 1,25'e çekti.

SNB'nin açıklamasında enflasyonist baskının bir önceki çeyreğe kıyasla azalmaya devam ettiği kaydedildi.

İsviçre frangının ülkenin ihracata dayalı ekonomisine zarar verebilecek seviyede hızlı değer kazanmasını engellemek amacıyla 2014-2022 yıllarında negatif faiz politikası benimseyen SNB, Kovid-19 salgını sonrası enflasyonist baskıya karşı koymak için parasal sıkılaştırmalara gitmişti.

4 YIL SONRA FAİZ İNDİRDİLER

Kanada Merkez Bankası, 5 Haziran'da politika faiz oranını beklentiler doğrultusunda 25 baz puan düşürerek yüzde 4,75'e çekti.

Bankadan yapılan açıklamada, son verilerin enflasyonun yüzde 2 hedefine doğru hareket etmeyi sürdüreceğine olan güveni artırdığı, ancak enflasyon görünümüne yönelik risklerin devam ettiği aktarıldı.

BoC Başkanı Tiff Macklem, para politikası kararına dair düzenlediği basın toplantısında, enflasyonla mücadelede uzun bir yol katettiklerine dikkati çekerek, enflasyonun azaldığına dair daha fazla ve sürdürülebilir kanıta sahip olduklarını, bu nedenle para politikasının artık bu kadar kısıtlayıcı olmasının gerekmediğini söyledi.

Macklem, "Enflasyonun azalmaya ve yüzde 2 hedefine sürdürülebilir bir şekilde doğru ilerlediğine dair güvenimiz artmaya devam ederse, politika faiz oranımızda daha fazla indirim beklemek makul." ifadesini kullandı.

BoC, bu ay politika faizini düşürerek, 4 yıl sonra ilk faiz indirimini gerçekleştirmiş oldu. Banka ayrıca, enflasyonu dizginlemek için agresif faiz artışları sonrasında G7 ülkeleri arasında politika gevşetmeye başlayan ilk merkez bankası olarak dikkati çekti.

ECB, FED'İN ÖNÜNE GEÇTİ

ECB de 6 Haziran'da piyasa beklentileri doğrultusunda yaklaşık 5 yıl sonra ilk faiz indirimine giderek üç temel politika faizini 25 baz puan düşürdü.

Bankadan para politikası kararına ilişkin yapılan açıklamada, refinansman, mevduat ve marjinal fonlama faizlerinin 25 puanlık düşüşle sırasıyla yüzde 4,25, 3,75 ve 4,50'ye indirildiği belirtildi.

Böylece, para politikasına yönelik yılın dördüncü toplantısında hem refinansman faizi hem de marjinal fonlama faizi için Mart 2016'dan, mevduat faizi için ise Eylül 2019'dan bu yana ilk indirim geldi. ECB'nin Fed'den önce harekete geçerek faiz indirimine gitmesi dikkati çekti.

ECB Başkanı Christine Lagarde, düzenlediği basın toplantısında, enflasyonun merkez bankasının faiz oranlarını düşürmeye başlaması için yeterince azaldığını söyledi.

Lagarde, bankanın faiz indirimleri hızı ve zamanı konusunda dikkatli olacağını belirterek, "Faiz indirimleri verilere bağlı olacak. Çok belirsiz olan şey; hangi hızda ilerlediğimiz ve bunun ne kadar zaman alacağı." dedi.

FAİZ İNDİRİMİNE GİDEN DİĞER ÜLKELER

Öte yandan, Macaristan Merkez Bankası (MNB), mart ayında politika faizini 75 baz puan düşürerek yüzde 8,25'e çekti. Nisan ve mayıs aylarında politika faizini 50'şer baz puanlık azalışla yüzde 7,25'e indiren MNB, haziranda da 25 baz puanlık indirimle politika faizini yüzde 7'ye düşürdü.

İsveç Merkez Bankası (Riksbank), mayısta yüksek enflasyonla mücadelesinin ardından zayıf ekonomiyi sebep göstererek 8 yıl sonra ilk kez politika faiz oranını düşürdü. Bankadan yapılan açıklamada, politika faizinin 0,25 baz düşürülerek yüzde 3,75’e çekildiği belirtildi.

Çekya Merkez Bankası (CNB) da geçen yıl aralıkta başladığı faiz indirimlerine devam etti. Son olarak mayıs ayında temel faiz oranlarını 50 baz puan düşüren CNB, iki hafta vadeli repo faiz oranını yüzde 5,25'e çekti.

Ayrıca, bu ay politika faizini 150 baz puan düşüren Pakistan Merkez Bankası, 2020 ortalarından bu yana ilk faiz indirimini gerçekleştirdi.