SGK uzmanı Özgür Erdursun, engelli vatandaşların yıllardır yararlandığı vergi indirimiyle emeklilik uygulamasının 14 Ocak 2025 itibarıyla tamamen kaldırıldığını açıkladı.
Dünya Gazetesi yazarı Özgür Erdursun’un aktardığına göre, 15 Ocak 2025’te yürürlüğe giren 7538 sayılı Kanun ile birlikte engelli emekliliği sistemi köklü bir değişim geçirdi. Yeni dönemde, kişinin hastalığı değil, hastalığın çalışma gücü üzerindeki etkisi esas alınacak.
VERGİ İNDİRİMİYLE EMEKLİLİK RESMEN SONA ERDİ
Yeni düzenlemeyle, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu kapsamında verilen “engelli vergi indirimi belgesi” artık emeklilik hakkı sağlamayacak.
Erdursun, bu dönüşümün teknik bir mevzuat değişikliğinin ötesinde olduğunu belirterek, çalışanların sosyal güvenliğe erişiminden aylık bağlama kriterlerine kadar tüm sistemin yeniden şekillendiğini ifade etti.
ESKİ BAŞVURULAR GEÇERLİ OLMAYA DEVAM EDİYOR
Erdursun, geçiş sürecinde hak kaybı yaşanmaması için 15 Ocak 2025 öncesinde başvuru yapan sigortalıların eski sistemden yararlanacağını vurguladı:
“Bu tarihe kadar vergi indirimi belgesiyle başvuru yapmış olanlar için eski sistem korunacak. Bu kişiler hak kaybına uğramayacak.”
ÇALIŞMA GÜCÜ KAYBI ESAS ALINACAK
Artık emeklilik için %40–59 arası çalışma gücü kaybı oranı aranacak. Değerlendirmeler, Erişkinler İçin Engellilik Yönetmeliği kapsamında yapılacak. Erdursun, yeni yaklaşımı şu sözlerle özetliyor:
“Kişinin hastalığı değil, hastalığın onun çalışma gücünü ne kadar azalttığı ölçülüyor.”
PRİM VE SİGORTA SÜRELERİ YENİDEN BELİRLENDİ
Kanun ile prim gün sayısı ve sigortalılık süreleri de değişti. Buna göre:
-%50–59 kayıp oranı: 16 yıl sigortalılık + 3700 gün
-%40–49 kayıp oranı: 18 yıl sigortalılık + 4100 gün
Böylece vergi indirimine dayalı eski prim gün yapısı tamamen kaldırıldı.
AYLIK BAĞLAMA ORANINDA ALT SINIR
Düşük emekli maaşı riskinin azaltılması için alt sınır koruması getirildi. Erdursun, yeni oranları şöyle aktarıyor:
“5400 gün üzerinden bağlanan aylıklar için ABO en az %30, 2000–2008 dönemi için hesaplanan kısmi aylıklarda ise ABO en az %60 olacak.”
RAPORLAR VE KONTROL MUAYENELERİ STANDARTLAŞTIRILDI
Yeni sistemde tüm raporlar sadece yetkili hastanelerden alınacak; eski tip raporlar geçerli olmayacak. Kontrol muayeneleri Tebligat Kanunu çerçevesinde yapılacak. Engel oranı %40’ın altına düşerse emekli aylığı kesilebilecek.
HANGİ HASTALIKLAR ÇALIŞMA GÜCÜ KAYBI SAĞLAYABİLİR?
Erdursun, %40 ve üzeri çalışma gücü kaybı raporu alınmasına yol açabilecek hastalık gruplarını da detaylandırıyor. Epilepsi, inme, Parkinson, MS, demans, ağır psikiyatrik bozukluklar, kanserler, böbrek ve kalp yetmezlikleri, AIDS, KOAH, uzuv kayıpları ve birçok sistemik hastalık bu kapsamda yer alıyor.
