Geçen hafta boyunca gün içinde büyük iniş çıkışlar yaşayan döviz kurları, piyasada uzun zamandır yaşanan fiyatlama sorununu kilit hale getirirken, tahsilatlar da artık dolarla yapılmaya başlandı. Ekim enflasyonuna aylık yüzde 7.56’lık artışla en büyük katkıyı veren hazır giyim sektöründe, dövize endeksli olarak TL üzerinden yapılan ödemeler son 1 haftadır dolara döndü. İplik kumaş gibi hammadde üretimi yapan şirketler gönderdikleri mailler ile bundan sonra kur seviyelerinin sürekli değişmesinden dolayı tüm tahsilatların dolarla yapılacağını bildirdi. Hammadde sıkıntısı ve kurlar nedeni ile yaşanan fiyat sorunu bir süredir peşin ödemeye dönen üretim ayağında ön ödemeli geçişe neden oldu. Yapılacak hammadde alımları için bir iki ay öncesinden ödeme istendiğini açıklayan sektör yetkilileri, tüm bu yaşanan süreçlerin ise ocaktan itibaren tüketiciye en az yüzde 50 zam olarak yansıyacağını ve 2022’de düşen alım gücü ile tüketimde daralma yaşanacağını açıkladı.



DÖVİZ ÇEKİ DE VAR

Özellikle de döviz bazlı hammadde satıcılarının ya dövizle ödeme ya da döviz çeki istediğini anlatan Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya, son bir haftada yaşanan süreci şöyle aktardı: “Özellikle bu hafta başı dövizin sıçraması ile bu durum yaşandı. Firmalar döviz üzerinden satıyordu. Ödemeler MB kurundan TL’ye çevrilerek ödeme yapılıyordu. Ya da dövizle satıyorlardı ya da vadeli alımlarda döviz hesabına karşılık TL çek gönderip kur farkı hesabı yapıyorduk. Şimdi diyorlar ki biz döviz üzerinden satarız, bunun karşılığında döviz isteriz. TL gönderemeyin. Çünkü gün içinde oynaklık olduğu için ve gönderdiğimiz TL çeki buna cevap olmadığı için şu anda döviz satışlarında tamamen ya döviz istiyorlar ya da döviz çeki ödemeli model istiyorlar.”

ZAM FURYASI

Hem hammaddede hem de kurda yaşanan gelişmelerin etiketlere zam olarak yansıyacağını kaydeden Kaya, “Yılbaşından sonra etiketlere en az ortalamalarda yüzde 50 zam yansıyacak. Bu da enflasyonu tetikleyecek” dedi.


Tüketim düşecek piyasa daralacak


İhracatçı şirketlerin ödemelerini dövizle yaptığını kaydeden İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Öksüz, iç piyasada ise döviz üzerinden yapılan fiyatlamaların TL’ye çevrilerek tahsil edildiğini aktardı. Kur artışı ile vadelerin de kısaldığını kaydeden Öksüz, şöyle devam etti:

DÖVİZE BAĞLI ARTIŞ

“Kurların hızla artması tabii  hammadde fiyatlarında da çarpan etkisi yaratıyor. Hem hammadde döviz bazlı olarak artıyor hem de dolar artınca bu sefer büyüyor rakamlar. Döviz bazlı artan maliyetler de söz konusu. Bunların anında farkını alamıyorsunuz müşteriden, zamana yaymak gerekiyor. İç piyasada daha fazla sorun görüyorum. Piyasanın alışması kabullenmesi zaman alacak. Belki tüketimi azaltacaktır eskiden 3 parça alabiliyorsa şimdi 2 parça açacak insanlar dolayısıyla tüketimi düşürecek. Fiyatlar artacak bunun önüne geçemezsiniz. Bu kur ve emtia fiyatları ile benim beklentim piyasanın biraz küçüleceği yönünde.”

Belirsizlikten dolayı bütün alımlar peşine döndü


Bu noktada özellikle son zamanlarda hammadde satışlarındaki belirsizlikten dolayı bütün alımların peşine hatta ön ödemeye döndüğünü kaydeden Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Ramazan Kaya, parayı gönderip daha sonra ürünü aldıklarını belirtti. Olumsuzlukların üretim açısından arttığını vurgulayan Kaya, bir ay sonra teslim edilecek ürünün de ödemesinin bugünden istendiğini aktardı.