Portekiz, ulaşım, eğitim ve kamu hizmetlerini felç etmesi beklenen ulusal bir genel grevle sarsılıyor. Ülkenin başlıca sendikaları, Başbakan Luís Montenegro hükümetinin desteklediği işçi reformları paketine karşı, son 12 yılın ilk genel grevini ilan ederek güçlü bir sosyal ve ekonomik etki yaratacak bir güne hazırlanıyor.

Sendikaların haklara bir gerileme olarak nitelendirdiği bu seferberlik, hükümetin ekonomik stratejisine ve Portekiz işgücü piyasasının geleceğine dair vizyonuna doğrudan bir meydan okuma olarak görülüyor.

Hükümet, İş Kanunu'nun yaklaşık yüz maddesini değiştirmeyi öneriyor. Başbakan Montenegro’ya göre, bu reformun amacı, işgücü çerçevesinin "katılığını" azaltmak ve tarihi olarak yüksek istihdam oranlarına sahip bir ekonomiye uyarlamak. Yürütme Kurulu, şirketlerin rekabet gücünü koruması ve belirsiz Avrupa ekonomik koşullarında büyümeyi pekiştirmesi için esnekliğin anahtar olduğunu savunuyor.

Önerilen kilit önlemler şunları içeriyor:

Haklı nedenlerle işten çıkarmalarda değişiklikler.

Geçici sözleşmelere başvurunun kolaylaştırılması.

Toplu işten çıkarmaların ardından hizmetlerin dış kaynak kullanımının kolaylaştırılması.

Hükümet, bu adımların iş güvenliğini zayıflatma amacı taşımadığını, şirketlere güncel üretken gerçekliğe yanıt verebilmeleri için daha çevik araçlar sunmayı amaçladığını ısrarla belirtiyor.

Sendikaların tepkisi: Güvencesizlik artıyor

Önde gelen sendikalar CGTP ve UGT ise bu okumaya kökten karşı çıkıyor. Reformun, özellikle gençler ve pazarlık gücü düşük işçiler arasında daha fazla iş güvencesizliğine yol açacağını düşünüyorlar.

En çok eleştirilen noktaların başında, günlük çalışma süresinin iki saate kadar uzatılmasına ve haftalık çalışma süresinin 50 saate ulaşmasına olanak tanıyan "bireysel saat bankası" uygulamasının geri getirilmesi geliyor. Sendikalar, bu uygulamanın karşılığında sunulan tazminatları yetersiz buluyor.

Ayrıca, sendikalar iş-yaşam dengesi ve sosyal korumayla ilgili hak kesintilerini kınıyor:

Emzirme döneminde esnek çalışma saatlerine erişimin kısıtlanması.

Hastalık izni durumunda hak edilen izin miktarının azaltılması.

Bazı uzlaştırma önlemlerinin "şirketin işleyişine" koşullanması.

Sendika örgütlerine göre bu hükümler, kadınları ve aileleri orantısız bir şekilde olumsuz etkileyecek.

THükümet tasarıyı Parlamento'ya götürmekte kararlı

Bu toplumsal çatışma, hassas bir siyasi ortamda gerçekleşiyor. Montenegro'nun azınlık hükümeti, sosyal ortaklarla bir anlaşma olmasa bile tasarıyı Parlamento'ya götürmekte kararlı olduğunu belirtti. Reformun, Parlamento'da ana muhalefet partisi olan Chega'nın aşırı sağının desteğiyle ilerleme olasılığı bulunuyor. Bu durum, zaten tartışmalı olan girişime siyasi bir gerilim katıyor.

Sosyalist Parti ve Portekiz Komünist Partisi'nden gelen eleştiriler sert oldu; muhalefet, hükümeti gençleri güvencesizliğe itmekle, yerleşik hakları aşındırmakla ve sendikal eylemi zayıflatmakla suçluyor.

Uçuş iptalleri başladı

Grev, geniş bir alana yayılma potansiyeli taşıyor. Demiryolu taşımacılığı, metro, sivil havacılık, hastaneler, eğitim ve kamu yönetimi hizmetlerinde ciddi aksamalar bekleniyor.

Uluslararası alanda ise komşu İspanya da etkileri hissediyor: Air Europa ve Iberia gibi havayolu şirketleri, iki ülke arasındaki uçuşlarda iptaller ve keskin kesintiler olduğunu duyurdu.

Anlık aksaklığın ötesinde, bu genel grev, toplumsal huzursuzluğun bir göstergesi işlevi görüyor. Portekiz, on yıl önceki gibi bir ekonomik kriz yaşamasa da, özellikle geçici sözleşmeli veya istikrarsız gelirlere bağımlı olanlar arasında, işçi kesiminde zorluk ve hak kaybı algısı devam ediyor.