Aşk, ayrılık ve duygusal uyum konularının popülerliğini koruduğu bir dönemde, psikanalist Daniel Tejedor, bir ilişkinin başarısı için en belirleyici ancak en az konuşulan faktörün "çiftlerin zekâ seviyelerinin benzerliği" olduğunu söylüyor.
La Pura Verdad Podcast'inde konuşan psikanalist Daniel Tejedor, bu konunun popüler bilimde yeterince ciddiye alınmamasından yakınıyor ve çarpıcı bir iddiada bulunuyor:
"Bir çiftin birlikte olup olmayacağını en çok tahmin eden değişkenlerden biri, zekâ puanlarının benzer olmasıdır. Karşınızdaki kişi sizden çok daha az zekiyse veya çok daha zekiyse, bir ilişkide mutlu olmanız imkansızdır."
Tejedor'a göre, bilişsel yeteneklerde belirgin bir fark olduğunda, ilişkide şu duygusal sorunlar ortaya çıkıyor:
Zeki olana yansıması: Eşiniz sizden çok daha zekiyse, kendinizi küçük düşmüş veya yetersiz hissedebilirsiniz.
Daha az zeki olana yansıması: Partneriniz çok daha az zekiyse, direkt olarak duygusal izolasyon ve yalnızlık duygusu baskın çıkıyor.
Paylaşılan dil: Tejedor, meselenin akademik başarı veya seçkincilik olmadığını, iki insanın gerçekliği nasıl yorumladığı, bilgiyi nasıl işlediği ve günlük hayatın zorluklarıyla nasıl yüzleştiği konusundaki farklılıkların devrede olduğunu belirtiyor.
Psikanalist, entelektüel uyumluluğun, iletişimin zahmetsizce akmasını sağlayan ve çiftlerin benzer hızlarda büyümesini mümkün kılan bir "paylaşılan dil" işlevi gördüğünü savunuyor.
Bilim de Tejedor'u destekliyor
Bu konu popüler tartışmalara nadiren girse de, psikolojik araştırmalar onlarca yıldır bu tezi destekliyor:
Edinburgh Üniversitesi (2010): Binlerce Avrupalı ve Amerikalı çifti inceleyen bir çalışma, sözel akıl yürütme ve problem çözme gibi belirli bilişsel becerilerdeki benzerliğin, daha yüksek evlilik memnuniyeti ile ilişkili olduğunu gösterdi.
Eşleşme Hipotezi (2003): İnsanların benzer zekâ seviyelerine sahip eşleri seçme eğiliminde olduğunu; bunun, çatışmayı azalttığını ve günlük iletişimi iyileştirdiğini ileri sürüyor.
Intelligence Dergisi (2018): Yayımlanan bir başka çalışma, benzer IQ'lara sahip çiftlerin, aralarında büyük farklar olan çiftlere göre daha istikrarlı ve uyumlu dinamikler sergilediğini kanıtladı.
Tüm bu bilimsel veriler, Tejedor'un temel sezgisini destekliyor: Entelektüel benzerlik, bir çiftin refahı ve uzun ömürlü olması için güçlü bir göstergedir.
Zeka konuşmak rahatsız edici bulunuyor
Psikanalist Tejedor, "ilişkiler hakkında yüz binlerce podcast olmasına rağmen" zekâ faktörünün neden hiç tartışılmadığını iki ana nedene bağlıyor:
Zekâdan bahsetmek, sınıfçı görünme veya değer yargıları ima etme endişesiyle rahatsız edici bulunuyor.
İletişim eksikliği veya öz saygı sorunları gibi üzerinde çalışılması daha kolay konulara odaklanmak tercih ediliyor. Ancak bu çözümler, bazı ilişkilerin neden hâlâ yürümediğini tam olarak açıklayamıyor.
Tejedor, zekâyı tabu bir konu olmaktan çıkarıp, değerler veya yaşam beklentileri kadar önemli duygusal bir faktör olarak değerlendirmeyi öneriyor. Ona göre bu, bilinçli, olgun ve kalıcı ilişkiler arayan herkes için son derece yararlı ancak rahatsız edici bir hatırlatmadır.
