Doğum yeri, Gökçeada yerine ‘İmveros’ diye Yunanca adını yazdı. 2000 yıllık kilisenin 270’inci başpiskoposu. İtalya-Roma Papalık Doğu Enstitüsü, İsviçre Ekümenik Enstitüsü, Almanya-Münih Üniversitesi’nde yüksek lisans derken Yunanistan Atina Üniversitesi’nde kilise hukuku doktorası da yaptı. Katolik, Anglikan ve Ortodoks kiliselerindeki üç yüksek ruhban derecesinin ilki, ‘Diyakon’ olduğu 1961’den beri ‘Ekümenik Patrik’ ünvanını resmileştirmek için tam 65 yıldır hazırlanıyor. Ruhani makamında 35’inci yılına girdi. Türkiye reddetse de Rumca özgeçmişine artık, “Roma Başpiskoposu” ve “Ekümenik Patrik” ünvanlarını resmen yazdı. AKP iktidarı, Heybeliada Ruhban Okulu açılmasındaki hukuki sorunları çözmekle uğraşırken, ‘kilise hukuku’ uzmanı Fener Rum Patriği Dr. Bartolomeus’tan formül geldi.

HALKİ MODELİ

Marmara’daki Prens Adaları’nın ikincisi Heybeliada Halki Teoloji Okulu yani ‘Tanrı bilimi, ilahiyat’ mezunu ve doktoralı patrik, iktidarın karşısına Halki Modeli ile çıktı. Halki Modeli ne mi? Patrik Bartholomeus’un da mezunu olduğu Ortodoksların ilahiyat okulu. Dersler, Hristiyanlık tarihiyle başlayıp, Bizans’ta Ortodoks Kilisesi hatta İstanbul’u hâlâ ‘Konstantinapol’ gören Yunan megalo idealine kadar gidiyor. Yunanca, İtalyanca, Almanca, Fransızca, İngilizce derken 8 dil bilen patrik bu ideali şimdiye kadar fahri doktora aldığı Yale’den Moskova’ya, Edinburgh’tan Bükreş Üniversitesi’ne kadar dünyada birçok üniversitede anlatan doktoralı bir teolog. Türkiye’de hiçbir üniversite patrik için kürsü açmadı, talep de gelmedi.

KUTSAL YARIMADA

“Dünyaya verilen zararı artırmak ya da iyileşmesine katkıda bulunmak bizim elimizde. Seçim bizim” diyen Patrik Bartholomeos, Ortodoks ruhani lideri olarak 85 yıllık hayatının seçimini yaptı. Şahsını, ‘Ekümenik Patrik’, patrikhaneyi de “Ekümenik Patrikane” ilan etti. Fatih’teki, patrikhanenin ekümeniklik ilanı, kapı komşusu üst mahalledeki İsmailağa Cemaati, az ötedeki Süleymancılar, berideki Cerrahiler, sindirilmiş Nurcular derken 100 yıl önce kapatılan tarikatlara öncü olacak. Tarihi yarımada, Ortodoks Rumlar başta olmak üzere dünyada üç kutsal kilise inancının merkezi olacak. Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılmasıyla ‘Ekümenik Patriklik” dünyada resmileşecek. Caddedeki kızların etek boyunu dert edinen tarikatların, tüm bunlar olurken sessizliğini koruması dikkat çekiyor.

KAPALI KAPILAR

Osmanlı’nın 1844’te açılış izni verdiği ruhban okulunu sanki Türkiye Cumhuriyeti devleti kapatmış gibi algı oluşturulsa da açılıştan 127 yıl sonra 1971’de patrikhane özgür iradesiyle kendisi kapattı. Ruhban okulunu kapattıklarında 4 yıl lise, 3 yıl teoloji yani yüksekokul olarak din eğitimi veriyorlardı. ABD Türkiye Büyükelçisi Tom Barrack’ın, “Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılışı, 2026 yılı Eylül ayına yetişecek” sözleri, laik kesimde “Lozan’a aykırılık, ulus devletin iç işlerine müdahale” darboğazında tartışılsa da okulunun açılışı hızlandırıldı. İktidar, kapalı kapılar ardında patrikhaneyle ortak yürüttüğü çalışmayı tamamladı. Beyaz Saray, Ak Saray ve Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi üçgeninde, 6 aydır süren üçlü diplomasi sonuçlandı.

RAPOR SARAYDA

“Ruhban okulu, YÖK’e mi yoksa MEB’e mi bağlı açılmalı?” hukuken incelendi. Heybeliada’da da 6 ay önce ruhban okulunu gezen Yusuf Tekin her ne kadar, “Ruhban okulunun açılması kişisel olarak arzum” dese de bu okulun açılışı Milli Eğitim Bakanı’nın kişisel istek ve yetkilerini aşıyor. ABD Başkanı Trump ve Patrik Bartholomeos’un, Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan, ruhban okulunun açılışını hızlandırma isteği gerçekten de süreci hızlandırdı. MEB, YÖK ve patrikhane temsilcilerinden oluşan heyet hızla oluşturuldu. Rapor yazılıp, kısa bir süre önce cumhurbaşkanına bizzat elden götürüldü. Cumhurbaşkanına sunulan rapordaki ayrıntılar şöyle:

ANAYASA ENGELİ

Ruhban okulunun, 1844’de ‘azınlık okulu’ olarak açıldığı, 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na hiç tabi olmadığı vurgulandı. ‘Lozan’dan sonra 48 yıl açıktı’ tezi de eklendi. 1971’deki statüsüyle açılışı makul bulundu. Ortaokul ve lise statüsünde açılmaması netleşti. Aya Triada Tepe Manastırı Vakfı’nın mülkiyet sahibi olduğu okul binası, eylüldeki resmi açılışa hazırlandı. 4 yıl lise, 3 yıl yüksekokul olacak. Lise kısmını MEB, yüksekokul kısmını YÖK denetleyecek görünse de milletlerarası, özerk bir teoloji yüksekokulu olacak. Türkiye’de, türünün tek örneği butik üniversite olarak açılacak. AKP’nin patrikhaneye tanıdığı bu ayrıcalık, Türkiye’deki tarikatların da, laiklik ilkesine aykırı, şeriat üniversiteleri kurmasının önünü açacak. AKP’nin tüm bunları yapmasının önünde küçücük (!) bir engel var, anayasa!