Reuters'ın haberine göre cezaevindeki Rus muhalif Aleksey Navalny hayatını kaybetti. Navalny'nin ölümü cezaevi yönetimi tarafından açıklandı.
Ancak Alexei Navalny'nin basın sözcüsü X sosyal medya platformunda, ülkenin hapishane teşkilatı tarafından daha önce bildirilen ölümünü doğrulayamadığını, Navalny'nin avukatının, cezasını çekmekte olduğu hapishaneye gittiğini söyledi. Navalny'nin avukatı Leonid Volkov, eski adıyla Twitter olarak bilinen sosyal medya platformu X'te yaptığı açıklamada ölümü teyit edemediklerini söyledi.
19 yıl hapis cezasına çarptırılan Navalny, Putin'in en önemli rakiplerinden biri olarak görülüyordu.
Rusya'da tutuklu olan ve geçtiğimiz aralıkta 20 gün boyunca haber alınamayan muhalif avukat Aleksey Navalny'nin Kuzey Kutbu'na yakın Yamal Yarımadası'ndaki bir hapishanede olduğu açıklanmıştı.
Navalny, resmi sosyal medya hesabından Kuzey Kutup Dairesi'nin içinde yaşadığını belirterek kendisini Noel Baba'ya benzetmişti.
Navalny, 6 Aralık'ta tutuklu bulunduğu Rusya'da başka bir hapishaneye gönderilmiş ve avukatları Rus muhalifin yerini bilmediklerini açıklamıştı. Navalny, yaptığı açıklamada başka bir hapishaneye naklinin 20 gün sürdüğünü belirterek "Artık Kuzey Kutup Dairesi'nin içinde yaşıyorum. Yamal'daki Kharp köyünde. En yakın kasabanın güzel adı Labytnangi'dir" demişti.
TEPKİLER ARKA ARKAYA
Navalny'nin öldüğüne dair açıklamaların gelmesinden sonra uluslararası kamuoyundan dikkat çekici tepkiler geldi.
Avrupa ülkeleri, Avrupa Birliği (AB) ve NATO, Rusya'da tutuklu muhalif Aleksey Navalnıy’nın cezaevinde hayatını kaybetmesine tepki göstererek ölümünün araştırılmasını istedi.
AVRUPA BİRLİĞİ
Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, X hesabından yaptığı açıklamada, Navalnıy'ın "özgürlük ve demokrasi değerleri için savaştığını, idealleri uğruna en büyük fedakarlığı yaptığını" belirtti.
Michel, AB'nin Navalnıy'ın ölümünden yalnızca Rus rejimini sorumlu tuttuğunu vurguladı.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de "(Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin kendi halkının muhalefetinden başka hiçbir şeyden korkmuyor. (Navalnıy'ın ölümü) Putin ve rejiminin neyle ilgili olduğuna dair acımasız bir hatırlatma. Otokrasiye karşı durmaya cesaret edenlerin özgürlüğünü ve güvenliğini korumak için mücadelemizde birleşelim." ifadelerini kullandı.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de "Daha fazla bilgi bekliyoruz. Şunu açıkça belirtelim; bu, sadece Putin'in sorumluluğundadır." dedi.
HOLLANDA
Hollanda’da geçici hükümetin Başbakanı Mark Rutte, Navalnıy’ın demokratik değerler adına ve yolsuzluğa karşı mücadele ettiğini belirterek "En ağır ve insanlık dışı koşullar altında tutulurken mücadelesinin bedelini ölümle ödedi. Bu, Rus rejiminin eşi benzeri görülmemiş vahşetine işaret etmektedir. Ailesine, sevenlerine ve onunla birlikte Rusya'da değişim için mücadele eden herkese güç diliyorum." değerlendirmesini yaptı.
İSPANYA
İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, "Navalnıy'in ölümü bizi derinden şoke etti. Siyasi nedenlerle haksız tutukluluğu sırasında meydana gelen ölümünün koşullarının açıklığa kavuşturulmasını talep ediyoruz." ifadelerini kullandı.
İNGİLTERE
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Navalnıy'ın ölüm haberine ilişkin X hesabından yaptığı paylaşımda, "Bu, korkunç bir haber. Rus demokrasisinin en ateşli savunucusu Aleksey Navalnıy, hayatı boyunca inanılmaz bir cesaret gösterdi." ifadelerini kullandı.
Sunak, Navalnıy'ın ölümünün, eşi ve Rus halkı için büyük bir trajedi olduğunu kaydetti.
İngiltere ana muhalefeti İşçi Partisinin lideri Keir Starmer da paylaşımında Navalnıy'ın Rus demokrasisi için çok büyük bir cesaretle mücadele ettiğini vurgulayarak "Ölümü Rus halkı için korkunç bir haber. Düşüncelerim ailesi, arkadaşları ve dünyanın her yerindeki destekçileriyle birlikte." ifadelerine yer verdi.
FRANSA
Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, Navalnıy'nın cezaevinde hayatını kaybetmesinin ardından ailesi, yakınları ve Rus halkı için X sosyal medya platformundan taziye mesajı yayınladı.
Sejourne, "Aleksey Navalnıy, baskı sistemine direnişini hayatıyla ödedi. Cezaevinde ölümü (Rusya Devlet Başkanı) Vladimir Putin'in rejiminin gerçekte ne olduğunu ortaya koyuyor." değerlendirmesini yaptı.
ALMANYA
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenkiy ile düzenlediği basın toplantısında yaptığı açıklamada, haberin henüz doğrulanmadığını ancak yüksek ihtimalle Navalnıy'in büyük olasılıkla Rus hapishanesinde öldüğünün var sayılması gerektiğini belirterek "Bu, çok iç karartıcı bir şey." dedi.
Navalnıy ile Berlin'de tedavi gördüğü sırada bir araya geldiğini aktaran Scholz "Onunla ülkesine geri dönmesiyle ilgili büyük cesareti konusunda konuştuk. Muhtemelen şimdi bu cesaretinin bedelini hayatıyla ödedi." diye konuştu.
Scholz, artık şimdi (Rusya'da) nasıl bir rejim olduğunu anlaşıldığını, eleştirileri dile getirenlerinin, demokrasiyi savunan herkesin güvenliklerinden ve hayatlarından endişe etmesi gerektiğini belirterek bu yüzden herkesin üzüntülü olduğunu aktardı.
Bunun Rusya’nın nasıl değiştiğinin ve artık demokrasi olmadığının göstergesi olduğunu dile getiren Scholz, Navalnıy'in ailesine ve yakınlarına başsağlığı diledi.
İTALYA
İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, X platformundan yaptığı paylaşımda, "(İtalya) Hükümet, her zaman demokrasi için, düşünce özgürlüğü için, her insanın vazgeçilmez hakları için mücadele edenlerin yanında olacaktır. Aleksey Navalnıy'nın yıllarca hapishanede zulüm gördükten sonra ölmesinden çok etkilendim. Ailesinin ve Rus halkının acısını paylaşıyoruz." ifadelerini kullandı.
SLOVENYA
Slovenya Cumhurbaşkanı Natasa Pirc Musar, X sosyal medya platformundan Navalnıy'ın ölümü sonrası taziye mesajı yayınladı.
Pirc Musar paylaşımında, "Bu, Rusya'daki demokrasiye yönelik bir kalp krizidir." ifadesine yer verdi.
AVUSTURYA
Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen, Rus muhalif Navalnıy’in ölümüne ilişkin sosyal medya hesabı X üzerinden paylaşımda bulundu.
Van der Bellen, “Aleksey Navalnıy’in ölüm haberi beni sarstı. Vladimir Putin ve onun ölümcül rejimi bunun hesabını vermeli.” ifadesini kullandı.
Navalnıy ailesine başsağlığı dileğinde bulunan Van der Bellen, düşüncelerinin Rusya’da özgürlük, demokrasi ve insan hakları için mücadele edenlerle birlikte olduğunu kaydetti.
Navalnıy’in tutuklu bulunduğu cezaevinde hayatını kaybetmesine, Başbakan Karl Nehammer ve Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg de yaptıkları paylaşımlarla tepki gösterdi.
İRLANDA
İrlanda Başbakan Yardımcısı Micheal Martin de X hesabından yaptığı paylaşımda Navalnıy'ın ölümünden duyduğu üzüntüyü belirterek "Ölümü, Rusya'da hukukun üstünlüğüne ve insan haklarına saygı gösterilmemesinin temelini oluştururken rejimin de halkına karşı baskıcı doğasını hatırlatıyor. İrlanda, Navalnıy'ın ölümünden önce sürekli koşulsuz serbest bırakılması çağrısında bulunmuştu." ifadelerini kullandı.
BM
Birleşmiş Milletler (BM) Sözcüsü Stephane Dujarric, günlük basın toplantısında, Guterres'in açıklamasını aktardı.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Navalnıy'ın ölüm haberi karşısında şoke olduğunu belirterek, ailesine başsağlığı dileklerini iletti.
Genel Sekreter, Rus muhalif Navalnıy'ın cezaevindeki ölümüne ilişkin "güvenilir ve şeffaf" bir soruşturma yürütülmesi çağrısı yaptı.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, yaptığı yazılı açıklamada, BM İnsan Hakları Ofisinin, diğerleriyle birlikte Navalny'a yönelik suçlamalar ve onun keyfi görünen tekraren gözaltına alınmasıyla ilgili ciddi endişelerini defalarca dile getirdiğini anımsattı.
"Navalnıy'ın cezaevinde hayatını kaybettiği haberi karşısında dehşete kapıldık." ifadesini kullanan Türk, Ağustos 2023'te Navalnıy'ın serbest bırakılması çağrısında bulunduğunu kaydetti. Türk, Rus yetkililere, "Navalnıy'ın ölümüyle ilgili güvenilir bir soruşturma sağlama" çağrısında bulundu.
NATO
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Münih Güvenlik Konferansı sırasında aldığı haberden büyük üzüntü duyduğunu paylaşarak NATO müttefiklerinin yıllardır Navalnıy'ın serbest bırakılması çağrısında bulunduğunu anımsattı.
Stoltenberg, "Şu an için detaylı bilgiye sahip değiliz. Tüm gerçekler ortaya çıkarılmalı ve Rusya'nın yanıt vermesi gereken çok önemli sorular var." ifadelerine yer verdi.
RUBLE DEĞER KAYBETTİ
Navalny'nin ölümüne dair açıklamaların gelmesi üzerine Rus rublesi değer kaybı yaşadı...
Arka arkaya gelen açıklamalarla birlikte ruble dolar karşısında 93 seviyesine geriledi.
DAHA ÖNCE DE ZEHİRLENMİŞTİ
Sık sık Putin'i eleştiren 47 yaşındaki muhalif lider, 2020 yılında yaşadığı zehirlenme vakasıyla ayrıca dikkat çekmişti. Sibirya'daki Tomsk kentinden başkent Moskova'ya gitmek üzere uçakta olan Navalny'nin seyahat sırasında rahatsızlandığı açıklanmış ve fenalaşmasıyla birlikte uçak, Tomsk kentine acil iniş yapmıştı. Tomsk'ta bir hastaneye kaldırılan Navalny bir süre yoğun bakımda kalmıştı.
Rusya ile Ukrayna arasında 2 yıldır savaş devam ederken son dönemde birçok Rus muhalif yaşamını yitirmiş ve batı medyası da Putin'in muhalifler üzerindeki baskıyı artırdığını aktarmıştı.
