1 Temmuz 2024 itibarıyla Kur Korumalı Mevduat (KKM) ve katılım hesaplarına uygulanan kurumlar vergisi istisnasının kaldırılmasının ardından şirketler yeniden döviz mevduatına yöneldi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) verilerine göre, döviz mevduatlarında artış yaşandı. Yaşanan artışa en büyük katkı şirketlerden geldi.
6 Eylül haftasında döviz mevduatı pariteden arındırılmış haliyle gerçek kişilerde 251 milyon dolar azalırken tüzel kişilerde ise artış 1,1 milyar dolar olarak kaydedildi.
KKM bakiyesi ise geçen hafta yüzde 1,2 ve 19 milyar 692 milyon liralık azalışla 1 trilyon 574 milyar 752,4 milyon liraya düştü.
Böylece KKM büyüklüğü, toplam mevduatın yüzde 9,1'ine geriledi.
AVANTAJ KALKTI, DÖVİZ BÜYÜKLÜĞÜ YÜZDE 11 ARTTI
Temmuzun ilk haftasında kalkan vergi avantajından bu yana şirketlerin döviz mevduatlarında artış yaşandı.
BDDK verilerine göre vergi avantajı kaldırılmadan önceki son hafta olan 28 Haziran haftasında şirketlerin yabancı para cinsi mevduat büyüklüğü 2 trilyon 97 milyar 791 milyon TL idi.
Bu büyüklük vergi avantajının kalkmasının ardından 2 trilyon 330 milyar 634 milyon TL'ye çıktı.
Böylece temmuzun ilk haftasından bu yana şirketlerin döviz mevduat hesaplarının büyüklüğü yüzde 11,1 arttı.
DÖVİZ MEVDUATINDAKİ ARTIŞIN NEDENLERİ NELER?
Son dönemde döviz mevduatlarında yaşanan artışın ardından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası araştırmacıları konuyla ilgili bir analiz yayımlamış, analizde artışın nedenleri açıklanmıştı.
Mart ayındaki sıkılaşma adımlarının etkisiyle nisan ve mayıs aylarında mevduat tercihlerinin hızla TL'ye yöneldiği ancak temmuz ve ağustos aylarında lira payındaki artışın yavaşladığı belirtilen analizde, döviz mevduatında yaşanan artışın nedenlerinden biri olarak yaz aylarında cari fazla verilmesi gösterildi.
Analizde, artışın nedenleriyle ilgili şunlar kaydedildi:
"Yabancı para mevduat bakiyesi 210 milyar dolardan haziran başında 190 milyar dolara kadar geriledi. Bu dönemde gerçek ve tüzel kişi lira mevduat payı güçlü bir artış gösterdi. Temmuz ve ağustos aylarında lira payındaki artış gerçek kişiler için yavaşlamakla birlikte devam ediyor. Lira payı tarihsel ortalamalara (yüzde 60) yaklaştıkça bu eğilimin yavaşlaması beklenen bir durum.
Öte yandan, tarihsel ortalamaların (yüzde 49) üzerine çıkan tüzel kişi lira payı istikrarlı bir patika izliyor. Lira tercihlerinin güçlenerek devam ettiği bir ortamda, yabancı para mevduattaki artışın arkasındaki nedenlerden biri yaz aylarında cari fazla verilmesidir. Ekonominin cari fazla verdiği yaz aylarında şirketler döviz tevdiat hesaplarını mevsimsel olarak artırabiliyorlar. Yabancı para mevduat hesaplarındaki artışı sürükleyen bir diğer önemli faktör ise atılan politika adımlarıyla hızlanarak devam eden KKM'den çıkış süreci."
Analizde, TCMB'nin KKM arz ve talebini azaltmaya yönelik attığı adımlar sonucunda KKM hesaplarında azalışın hız kazandığı belirtilerek vade bitiminde lira ve yabancı paraya geçişlerin arttığı kaydedildi. Geçişlerdeki gelişmelerin TCMB beklentileri ve düzenlemelerin amaçları ile uyumlu olduğu belirtildi.
