Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, elektrik piyasasına ilişkin uzun süredir tartışma konusu olan bir uygulamayı yazılı yanıtla teyit etti. Buna göre Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), piyasadan yüksek fiyatla aldığı elektriği görevli tedarik şirketlerine (GTŞ) çok daha düşük bedeller üzerinden sattı. Bakanlık, söz konusu uygulamanın özel şirketlere destek değil, elektrik faturalarının vatandaşlar açısından daha düşük tutulması amacıyla yapıldığını ifade etti.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın, CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan’ın bütçe görüşmeleri sırasında yönelttiği sorulara verdiği yanıta göre, EÜAŞ 2024 yılında gün öncesi piyasasından ortalama 2,24 TL/kWh bedelle yaklaşık 94,9 milyon MWh elektrik satın aldı. Aynı yıl görevli tedarik şirketlerine satılan elektrik miktarı ise 98,3 milyon MWh olarak kaydedildi. Bu satışların 0,48 TL/kWh gibi oldukça düşük bir fiyatla yapıldığı belirtildi.
Bakanlık açıklamasında, EÜAŞ’ın kendi üretiminin yetersiz kaldığı dönemlerde piyasadan enerji alarak GTŞ’lere satış yapabildiği, bunun dağıtım ya da tedarik şirketlerine sübvansiyon sağlamak için değil, nihai tüketicilerin daha uygun fiyatla elektriğe erişmesini sağlamak amacı taşıdığı savunuldu.
KAMU ZARARI VAR
Ancak CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan, verilen yanıtın kamu zararını açık biçimde ortaya koyduğunu söyledi. Arslan’ın hesaplamalarına göre, 2024 yılında EÜAŞ’ın bu alım-satım işlemleri nedeniyle katlandığı toplam maliyet 212,5 milyar TL’ye ulaşırken, görevli tedarik şirketlerinden tahsil edilen tutar 47,5 milyar TL’de kaldı. Böylece kamuya yaklaşık 165,1 milyar TL’lik bir zarar oluştu.
Arslan, dağıtım şirketleriyle yapısal olarak bağlantılı olan GTŞ’lere bu denli düşük bedelle elektrik verilmesinin serbest piyasa ilkeleriyle bağdaşmadığını belirterek, “Vatandaş yüksek faturalarla karşı karşıya kalırken şirketlere son derece ucuz elektrik sağlanıyor. Bu tablo, kamu kaynaklarının özel şirketlere aktarılması anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
FATURALARIN YÜZDE 72'Sİ DAĞIRIM BEDELİNE GİDİYOR
Elektrik faturalarının yapısına da dikkat çeken Arslan, bugün faturaların yaklaşık yüzde 72’sinin dağıtım bedelinden, yüzde 8’inin vergilerden ve yalnızca yüzde 20’sinin gerçek enerji bedelinden oluştuğunu belirtti. Bu oranın 2022 yılında tam tersine olduğunu hatırlatan Arslan, 2023-2026 döneminde enerji bedeli gerilerken dağıtım bedellerinin yüzde 450 oranında artırıldığını, bu yolla dağıtım şirketlerine yaklaşık 918 milyar TL aktarıldığını öne sürdü.
CHP’li vekile göre, son üç yılda yalnızca dağıtım bedelleri üzerinden vatandaşın cebinden yaklaşık 668 milyar TL çıktı. Aynı dönemde EÜAŞ’ın elektriği pahalı alıp GTŞ’lere ucuza satması nedeniyle kamu kaynaklarından yaklaşık 390 milyar TL daha aktarıldı. Arslan, toplam maliyetin 1 trilyon liraya yaklaştığını belirterek, “Elektrik temel bir kamu hizmetidir ve bu yükü vatandaşın daha fazla taşıması mümkün değildir” değerlendirmesinde bulundu.
