Avusturya’daki Viyana Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, bu sürecin nasıl işlediğini detaylı bir şekilde ortaya koydu. Çalışmaya göre, yaralanma sonrası bölgelerdeki hücreler, sadece birkaç saat içinde yeniden kök hücre benzeri bir forma dönüşüyor ve yeni bir büyüme bölgesi oluşturmak için hızlıca adapte oluyor.
Moleküler biyolog Leonie Adelmann, bu süreci "dediferansiyasyon" olarak tanımlıyor. Dediferansiyasyon, hücrelerin özelleşmiş görevlerini bırakıp daha önceki kök hücre benzeri durumlarına geri dönmesi anlamına geliyor. Platynereis bu yöntemi kullanarak epidermis, nöronlar, kas ve bağ dokusu gibi farklı doku türlerini yeniden oluşturabiliyor.
Araştırma ekibi, laboratuvar ortamında solucanın hücre davranışlarını analiz etmek için ileri genetik teknikler kullandı. Tek hücreli RNA dizileme ve mozaik transgenezi yöntemleri, hücrelerin nereden geldiğini ve neye dönüştüğünü izlemelerine olanak tanıdı.
Çalışmada, iki farklı kök hücre popülasyonu keşfedildi: Biri epidermis ve nöronları, diğeri ise kas ve bağ dokusunu yeniliyor. Moleküler biyolog Florian Raible, “Dediferansiyasyon kavramı 60 yıl önce öne sürülmüştü, ancak o zamanlar bu fikri test edecek araçlar yoktu. Şimdi moleküler düzeyde anlayabileceğimiz araçlara sahibiz,” dedi.
Platynereis’in bu yeteneği, insan tıbbı için yeni umutlar sunuyor. Bilim insanları, bu tür mekanizmaların keşfinin hastalık tedavilerinde ve ağır yaralanmalarda rejenerasyon sınırlarını zorlayabileceğine inanıyor. Hücrelerin özelleşmesini kontrol edebilme yeteneği, önemli tıbbi tedavilerin kapısını aralayabilir.
Araştırma ekibi, bu bulguların kök hücre ve rejenerasyon çalışmaları için bir temel oluşturduğunu vurguluyor. Platynereis’in bu olağanüstü yeteneği, insan hücrelerinin nasıl yeniden programlanabileceği konusunda da ilham kaynağı olabilir.
