2024 Serbest Dalış Deniz (Açıksu)/Outdoor Büyükler Türkiye Şampiyonası, Gençler ve Masterlar Bireysel Türkiye Şampiyonası ve Milli takım seçme müsabaka reglamanı bugün başlıyor.

Antalya’nın Kaş ilçesinde gerçekleştirilecek olan ve 3 Eylül’de sona erecek şampiyonada onlarca sporcu kıyasıya mücadele edecek.

Şampiyona öncesi SÖZCÜ’ye konuşan Milli Dalgıç Birgül Erken’le Türkiye’de fazla bilinmeyen bu sporun inceliklerini, sporcuların yaşadığı sorunları konuştuk. Aynı zamanda edebiyat öğretmeni olan başarılı Milli sporcunun hikayesi de oldukça ilginç.

Milli Sporcu Birgül Erken, 30 Ağustos Zafer Bayramı'nın 102. Yıldönümü kutlamaları kapsamında Türkiye Serbest Dalış Şampiyonası'na katılacak. Milli Takım seçmeleri olarak yapılan şampiyonanın ardından Yunanistan'ın Kalamata ilçesinde düzenlenecek olan dünya şampiyonasında yarışmayı ve rekor kırmayı hedefliyor.

Antrenmanları boyunca dünya şampiyonu Kateryna Sadurska ile online özel çalıma yapan, Milli sporcu Birgül Erken, Yunanistan'da Uluslararası arenada ülkemizi, bayrağımızı en iyi şekilde temsil etmeye kararlıyım ifadelerini kullandı.

Milli Dalgıç, “Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün: “Zafer, ‘Zafer benimdir’ diyebilenindir" sözüne atıf yaparak, yeni zaferlere imza atacağımız yüksek bir sezon açılışı olması için, elimizden geleni yapacağız diye konuştu.

Rekortmen sporcuyla yaptığımız söyleşinden öne çıkanlar:

- Öncelikle serbest dalış sporuna değinelim. Uluslararası arenada ülkemizi başarı ile temsil eden bir serbest dalış sporcusu olarak bu sporla tanışmanız hikâyenizi paylaşabilir misiniz?

SERBEST DALIŞLA TANIŞMAM TAMAMEN TESADÜF

- Serbest dalış kısaca, havuzda ve açık suda tek nefeste en büyük derinlik, en uzun mesafe ve süreye ulaşmanın hedeflendiği bir su altı aktivitesidir. Serbest dalışla tanışmam, tamamen şans eseri, Çanakkale’deki Sualtı Sporları Kulübü’nde oldu. Bu spor henüz Türkiye’de çok yeniydi. Geçmişte; voleybol, atıcılık, yüzme, sualtı ragbisi ve sualtı hokeyi sporlarını branşlarında profesyonel olarak icra ettim. Daha sonra sualtı deneyimim scuba (aletli dalış) ve sualtı fotoğrafçılığı ile devam ederken, Çanakkale Sualtı Sporları Kulübü’nden serbest dalış takımına davet aldım.

Kulübün antrenörü benim serbest dalışı yapabilecek bir potansiyele sahip olduğumu belirterek serbest dalış branşı için beni cesaretlendirdi ve dediği gibi de oldu. İlk yarışmamda Fethiye’nin akvaryum koyundaki turkuaz mavisine tek nefesle indim. Türkiye 2.’liği geldi. Şaşırtıcı bir adaptasyona sahiptim. Bunun, sakin bir yapıya sahip ve Çanakkaleli bir deniz çocuğu oluşumla ilgili olduğunu düşünüyorum. Bu yarışmadan sonra hayatımın yönü değişti. 2010 yılından sonra Milli Sporcu olarak, hiç ara vermeden antrenmanlarımı sürdürdüm. Yıllar içinde milli takımın bir parçası olarak dünya kürsüsünde her zaman yerimi aldım.

İNSANIN KENDİNİ TANIMASI İÇİN ÖZEL BİR ALAN

- Serbest dalış size neler kattı/katıyor?

Serbest dalışın bana ne kattığını düşündüğümde, aklıma ilk gelen şey özgürlük hissi oluyor. Serbest dalış insanın iç alanına doğru bir yolculuğun kapısını aralıyor. Bu sporun diğer tüm sporlardan farklı bir yanı olduğuna inanıyorum. Bence serbest dalış sadece bir spor değil, aynı zamanda insanın kendini tanıması için bir fırsat tanıyan bir özel alan. Bu yönden ele alındığında bu sporun en belirgin özelliğinin nefis terbiyesi ve kişinin kendiyle olan yüzleşmesi olduğunu söyleyebilirim.

Tek nefes alıp dalışa başladığımda, hissim şu: Tüm varlığımın içine yüzüyormuş gibiyim. Nefesimi tuttuğumda mikron mikron her hücremi, bedenimin en küçük parçacıklarını, dokuları, tüm hislerimi takip ettiğim bir yolculuk başlıyor sanki...

YENİDEN DOĞMAK GİBİ

Dalışın sonunda yüzeyde aldığım her nefes yeniden doğmak gibi... Nefesimi tutup dalışa geçtiğim anda hem “hiç”lik hem de “tamamlanmışlık” hissi bütün bir halde tüm hücrelerimi kapsıyor adeta. Tarifi mümkün olmayan bir duygu.

BU SPOR SPORDAN ÖTE BİR ŞEY

Derine indikçe hisler de vücudumdaki fizyoloji de değişiyor. Orada artık basınç da var narkoz kafası da… Başka türlü bir “hal” içinde oluyor insan.  Bu spor, spordan öte başka bir şey!

- Bu branşın sağlıklı bir beden ve gençlikle alakası çok anladığım kadarıyla. Biraz açar mısınız?

GENÇLİK AŞISI GİBİ

Serbest dalışın uzun vadede ruh ve beden sağlığına katkıları da çok kıymetli. Öncelikle kalp damar sağlığını koruyan bir yönü var. Nefes tuttuğumuz zaman damar elastikiyeti artıyor. Bu sayede varis de olmuyor. Damar cidarının sağlıklı ve genç kalıyor olması size, gençlik aşısı gibi bir hediye.

Ayrıca nefes tuttukça damarlarımız genişliyor. Beyne giden kan akışının da artışı ile daha zinde bir zihin yaratıyor. Tüm bunların yanı sıra zor zamanlarınızda stresinizi yönetmeyle ilgili antrenmanda yaptığınız nefes çalışmaları ile daha dingin ve huzurlu oluyorsunuz.

SERBEST DALIŞ KENDİNİZE NAZİK BİR MEYDAN OKUMA

Bütüncül olarak baktığınızda, serbest dalış kendinize nazik bir meydan okuma aslında. Zorlama ile elinizden kaçıyor, ama moda girdiğinizde limitsizliğinize şaşıracağınız bir yerde olduğunuza siz de şaşırıyorsunuz.

Yaptığınız antrenmanlar sonucunda hem büyük bir adaptasyon gelişiyor, hem de zorlama olmadan çabasızca ilerlemeyi öğreniyor vücudunuz. Dolayısıyla disiplinli, sabırlı ve azimli çalışmanın sizi bir yere götürdüğünü biliyorsunuz.

- Bildiğimiz kadarıyla bu yıl için yeni  serbest dalış rekorlarını hedefleriniz bulunuyor. Hedefe yönelik hazırlık süreci nasıl gidiyor? Rekor denemesinin detayları belliyse bizimle paylaşmanızı istesek…

HEDEFTE YENİ REKORLAR VAR

Evet bu yıl Türkiye Şampiyonasında kırmak istediğim CNF (paletsiz dinamik apnea) branşına odaklandım. Eğer sağlığım izin verirse rekor kırmak istiyorum. İşler yolunda giderse Yunanistan’daki dünya şampiyonasında rekorumu daha da çok geliştirmek niyetindeyim.

CMAS konfederasyonuna bağlı TSSF federasyonunda hedeflerim bu yıl bu şekilde. Diğer yandan genel sıralamanın geçerliliği olduğu büyük yarışmalara da hazırlıklarım devam ediyor.

HEDEFİM 100 METREYE DALABİLEN SPORCULAR ARASINA GİRMEK

2021 yılında Bahamalar’da dünyanın en prestijli yarışması olan Vertical Blue’ya katıldım ve burada kırdığım iki ulusal rekor ile yaklaşık 4 dakikaya yakın dip süresi olan dalışlarımda yeni rekorlara hazır olduğumu gördüm. 77 m. ve 78 m. ile yaptığım dalışlarım ulusal rekor olarak kayıtlara geçti. Son gün 81 metreye dalarak kendi en derin derecemin zirvesini yaşadım.

Hedefim, bu dünya sıralamasında kürsüde 100 metreye dalabilen az sayıda kadın sporcudan biri olabilmek. Bunun için çok çalışıyorum. 

Ayrıca daha az derin olduğu halde Master kadın kategorisinde beni dünya rekortmeni yapabilecek paletsiz bir branşta gelişim göstermek için, dünyanın her en iyileri inden ders ve koçluk alıyorum.

SPONSOR ARAMAYA DEVAM EDİYORUM

Yepyeni rekorlar için çok özel çalışmalar yürütüyorum yorum. Tüm bu süreçlerde ve yarışma dönemlerinde her türlü zorluğu kendi başlarına göğüslediğimiz için desteğe ihtiyacımız var. Bunun için sponsor aramaya devam ediyorum.

HAYAL ORTAKLIĞI GEREKİYOR

Sporseverlerden hayal ortaklığı, destek bekliyoruz. Reklam ve görünürlüğü üst düzeyde olan dünyanın en prestijli yarışmalarında yarışmak istiyorum. Bunun için de sizin aracılığınızla sponsorluk isteğimi duyurmak istiyorum.

- Ülkemizde ön plana çıkan birkaç spor dışında diğer sporlara hak ettiği önem verilmiyor? Sizce bunun sebebi nedir? Ülkemizde hem genel anlamda spor bilincinin oluşturulması hem de her spora eşit derecede destek verilmesi için neler yapılmalı?

HAKKETİĞİ ÖNEM VERİLMİYOR

Ne yazık ki, bireysel sporlar başta olmak üzere birçok spor dalına hak ettiği önem verilmiyor. Ülkemizde kendine çok emek vermiş iyi sporcular var. Bunlar kendi çabalarıyla aile desteği ile bir noktaya kadar geliyor.

SPOR BİLİNCİNİ GELİŞTİRMEMİZ ŞART

Büyük başarılar bile elde etseniz, spor bilinci yoksa spor bir yere kadar sürdürülebilir oluyor. Dolayısıyla da sporu desteklemek ve uzun vadede toplumsal barışın teminatı kılmak için ülkelerin spor politikaları olması gerektiğine inanıyorum.

Spor bilinci olan toplum refah seviyesi yüksek ve gelişmiş ülkeler oluyorlar. Herkesin spor yaptığı bir toplum sağlıklı bir yapıyı kurguluyor. Hiç şaşmaz kural: Sağlam kafa sağlam vücutta bulunuyor.

- Bir önceki sorumla da bağlantılı şunu da sormak istiyorum. Önemli başarılara imza atan sporcularımız olmasına rağmen serbest dalış da ne yazık ki çok yaygın bir spor değil. Serbest dalış sporunun yaygınlaştırılması ve yetenekli sporcuların keşfedilmesi için neler yapılmalı sizce?

PAHALI BİR SPOR

Çok doğru, az bilinen bir spor zaten serbest dalış. Bunun yanı sıra ekipmanları, lojistiği pahalı bir spor. Benim gibi bu spora yıllarını vermiş, değeri yüksek bir elit bir sporcu bile yarışma, antrenman ve rekor bütçelerini tamamlamakta zorluklar yaşıyor. Dolayısıyla bu spora yeni başlamış bir sporcunun ilerlemesi daha da zorlaşıyor.

İŞ İNSANLARINA BÜYÜK İŞ DÜŞÜYOR

Öte yandan bizim için büyük gibi görünen bütçeler iş insanları için çerez olabilir. Ancak bize verilen desteklerin sonucunda, hem işbirliği doyurucu hem de ülkemizin temsil edildiği her platformda kürsüde bayrağımızı dalgalandırdığımız her yerde hep birlikte gurur ve büyük sevinç yaşıyor ve yaşatıyoruz.

- Biraz da geleceğimizden, özellikle de denizlerin geleceğinden bahsedelim istiyorum. Su kaynakları tüm dünya için çok önemli ancak ne yazık ki her geçen gün artan bir tehlike ile karşı karşıya. Sürekli su ile iç içe olan, deniz yaşamının dostu biri olarak sizce denizlerin geleceği adına farkındalık nasıl artırılabilir?

DÜNYA GENELİNDE DENİZLERİN SADECE YÜZDE 6’SI KORUNUYOR

Dünyamızda okyanusları korumak adına söylenecek çok söz var. Şu anda dünyada denizlerin kağıt üzerinde sadece yüzde 6’sı korunuyor. Bunun içerisinde balıkçılara kapalı alanların oranı yüzde 1. Daha çok farkındalık, daha çok korumaya dair kanunlara ihtiyacımız var.

2030 için toplam korunan alan miktarının %30’a çıkarmak gibi bir hedef var. Ancak bu hedef hiç gerçekçi olmamakla beraber ne kadar artabilirse o kadar dünya denizleri ve sürdürülebilir kaynaklar için önemli. Özellikle korunan alanlar içerisinde her türlü insan aktivitesine kapalı özellikle balıkçılar kapalı alanının arttırılması lazım.

O yüzden 2030 yılına kadar Türkiye’mizin de bu konuda önündeki potansiyeli arttırmak konusunda çalışması gerekiyor. Bu konu hakkında çok şey söylenebilir. Deniz kirliliği de apayrı bir röportaj konusu olur. Örneğin sürdürülebilir su ürünleri avcılığı ve yetiştiriciliği, ekolojik çalışmaların önemi, ekosistem dostu projelerin artırılması, derin deniz deşarjlarının doğru yönetimi (pis atık suların arıtılmadan denizlerimize verilmesi) denizlerde özel çevre koruma alanlarının oluşturulması vb…

AŞIRI VE BİLİNÇSİZ AVLANMA BÜYÜK TEHLİKE ARZ EDİYOR

Aşırı ve bilinçsiz avlanma, büyük ölçekli endüstriyel balıkçıların (gırgır, trol) daha iyi denetlenmesi gibi konular acil olarak ele alınmayı bekleyen konular.

Ayrıca yeni nesillerimize deniz kültürünü aşılayabilecek, su ürünleri tüketimimizi artırabilecek projeler üretmek gerek. Denizel kaynaklarımızdan en efektif ve optimum şekilde istifade edebilecek politikalar ve destekler sağlanmalı ki koruma kültürü oluşsun.

- Denizlerdeki artan atık ve kirlilik oranını suyun içinde herkesten daha uzun vakit geçiren biri olarak nasıl gözlemliyorsunuz? Önceki yıllara göre değerlendirdiğinizde ekosistemde gözle görülür ne gibi değişmeler neler? Bu kirlilik dalış esnasında size ne gibi zorluklar yaratıyor ya da yaratıyor mu?

SUYA BAKIŞ AÇIM DEĞİŞTİ

Geçtiğimiz yıl pandeminin içinden geçtiğimiz dönemde Mısır’da antrenman yapmak için 3 ay Mısır, Dahab Blue Hole’de yaşadım. Mısır’daki evimde damlayan suyun bile hesabını yapıyorduk. Çünkü 3 evin bir temiz su deposu vardı ve su bitmeye yakın musluktan çamur gibi su geliyordu. Susuzluk korkunç boyutlardaydı. Eve döndüğümde suya bakışım ve israfa karşı duruşum çok değişti.

DENİZ ADETA PLASTİK KUSTU

Mısır sualtı zenginliği, canlı çeşitliliği ile muhteşemdir. Dahab ise Mısır’da dünyanın dört bir yanından gelen en iyi serbest dalıcıların mekanıdır. Blue Hole denilen bölgede yüzlerce serbest dalıcı antrenman yapar. İşte yine burada Blue Hole’de onlarca şamandra birbirine bağlanmış herkes derinlik antrenmanı yaptığı bir günde denizin akıntıları değişti ve o güzelim kızıl deniz bütün plastik atıkları adeta kustu.

Bu fotoğraf Mısır'da antrenman kampı esnasında ünlü sualtı fotoğrafçısı Eslam Piko tarafından çekildi

Hiç unutamayacağımız bir gündü. Herkes kamyon tekerine benzeyen ortasına derine daldığımız ipleri koyduğumuz şamandıralarının başında olduğu halde idi. Bir anda dalmayı bırakıp çevremizi çepeçevre kuşatan plastikleri alıp şamandıralara toplamaya başladık.

Göz gözü görmüyordu poşetler, çeşitli plastik atıklar her yerde ve garip bir şekilde sadece yüzeyde değil, derinliklerde vardı. Dalışlar bütün bu kirliliğe karşı bir mücadeleye dönüştü. Akşam 17:00’de milli park kapanana kadar kaç sorti yaptık hatırlamıyorum.

DİĞER SPORLARDAN 19 KAT DAHA ZOR

Serbest Dalış diğer bütün sporlara kıyasla, aerobik bir spor olarak 19 kat daha zor. Çünkü yüksek yoğunlukta ve oksijensiz solunum yaparken serbest dalış sırasında vücudumuzda sadece 2 ATP vardır. Normal günlük hayatta oksijen solunumu yaparken, aerobik solunumla nominal olarak glikoz başına 38 ATP üretilir.

Şahika Ercümen’in rekorlarını kırdı ama ertesi yıl sponsor bulamayınca antrenman yapamadı

Birgül Erken Bahamalar’da 2021 de “Vertical Blue” dünya kupasında büyük başarılara imza attı. İki ulusal rekor kırdı. Erken kırdığı rekorlar, bir başka rekortmen sporcumuz Şahika Ercümen’e ait rekorlardı.

Erken, bir sonraki yıl sponsor bulamayınca, kendi imkanları ile antrenman bütçesi yaratamadı.

YENİ REKORLAR ÇOCUK OYUNCAĞI YETER Kİ DESTEK VERİLSİN

Rekortmen Dalgıç Birgül Erken destek verilirse yeni rekorlar çocuk oyuncağı. Yeter ki sahip çıkılsın dedi.

Özellikle yarışma sporcusu olduğunu belirten milli sporcu yarışmalarda bazı sporcuların potansiyelini ortaya koymakta zorlandığını kendisinin de tam tersi yarışma ortamında en iyi şekilde süreçleri yönetip adrenalin ile unutulmaz zaferler kazandığını belirtti.

YARIŞMA CANAVARI

“Çok hassas dengeleri gözetip kendimize çok iyi bakıp sınırlarımızı sağlıklı bir çerçevede zorlayarak insanüstü gelişim kaydeden sporcularız. Arkadaşlarım bana ‘yarışma canavarı’ adını taktı.

Antrenmanlarda zorlamadığım limitlerimi yarışmada canlı yayın vs. olduğu noktada büyük sıçramalarla arttırıyorum. Bu bir çok insana zor bana en kolay olan tarz nedense.

KILDAN İNCE KILIÇTAN KESKİN

Serbest dalış çok ilginç bir spor kıldan ince kılıçtan keskin bir noktadayız. Tabi ki bazen de alerjik bir nezle, bir kulak enfeksiyonu hiç aklınıza gelmeyecek bir virütik zemin sizi yarışmalardan alıkoyabiliyor. Bu nedenle her şeye çok dikkat ediyoruz ister istemez.

İnsanlardan da izole olduğumuz zamanlar oluyor bazen yarışmalar öncesinde.

Her şeyimiz kontrollü ve düzenli. Antrenmanlarla disiplinli bir diyet programı yanısıra iç dünyamızın da huzuru ve mutluluğu için ruhumuza iyi gelen şeyler yapmaya çalışıyoruz bu süreçlerde.