Grönland ve Antarktika’daki buz tabakalarının erime hızı, 1990’lardan bu yana dört kat arttı. Bu da deniz seviyesindeki yükselmenin ana nedenlerinden biri haline geldi. Küresel sıcaklığı 1,5 derecenin altında tutma hedefi ise neredeyse ulaşılamaz durumda.
Yeni veriler, sera gazı emisyonları hızla azaltılsa bile deniz seviyesinin yüzyılın sonunda yılda yaklaşık 1 cm artacağını ortaya koyuyor — bu, kıyı savunmalarının inşasında ciddi bir zorluk demek.
Şu anda dünya, 2,5 ile 2,9 derece arasında bir ısınma yolunda ilerliyor. Bu, Grönland ve Batı Antarktika’daki buz tabakalarının çöküşü için kritik eşiklerin aşılacağı anlamına geliyor. Eğer bu tabakalar tamamen erirse, deniz seviyesi yaklaşık 12 metre yükselebilir. Bugün, dünya çapında 230 milyon kişi deniz seviyesinden yalnızca 1 metre yukarıda yaşıyor.
2050 yılına kadar yalnızca 20 cm’lik bir yükselme bile, 136 büyük kıyı kentinde yıllık 1 trilyon dolarlık sel zararına yol açabilir. Bilim insanları her sıcaklık düşüşünün bile büyük önem taşıdığını vurguluyor. Bu düşüşler, deniz seviyesi yükselmesini yavaşlatarak zaman kazandırıyor ve insan acısını azaltıyor.
'EŞİ GÖRÜLMEMİŞ BÜYÜKLÜKTE GÖÇLERE YOL AÇAR'
Bristol Üniversitesi’nden Prof. Jonathan Bamber, “Yılda 1 cm’den fazla yükselme, uyum mekanizmalarını devre dışı bırakır. Bu da, eşi görülmemiş büyüklükte göçlere yol açar” diyor. Gelişmekte olan ülkelerin bu süreçte daha büyük kayıplar yaşayacağı da belirtiliyor.
Durham Üniversitesi’nden Prof. Chris Stokes ise, “En kötü senaryolar gözlerimizin önünde yaşanıyor” diyerek 1,2 derece sıcaklıkta bile deniz seviyesindeki yükselmenin yönetilemez bir hale geldiğini ifade ediyor.
KIYI NÜFUSLARI İÇİN BÜYÜK BİR TEHDİT
Küresel sıcaklık ilk kez 2024’te 1,5 dereceye ulaştı. Paris Anlaşması bu sınırı 20 yıllık ortalamayla değerlendirdiği için resmi olarak aşılmış sayılmasa da, buz tabakalarının sürekli kütle kaybı kıyı nüfusları için varoluşsal bir tehdit oluşturuyor.
Geçmiş sıcak dönemlerden elde edilen veriler, 1,5 derecede deniz seviyesinin birkaç metre yükselebildiğini gösteriyor. Bilim insanlarına göre, atmosferden karbondioksit çekilse bile buz tabakalarının toparlanması yüzlerce, hatta binlerce yıl sürebilir.
Belize gibi ülkeler bu tehdidi çoktan deneyimlemeye başladı. 1970’teki yıkıcı kasırgadan sonra başkent iç bölgeye taşınsa da, en büyük şehir hala kıyıda. Belize’nin iklim müzakerecisi Carlos Fuller, “1,5 derece hedefi hayati önem taşıyor” diyerek şehirlerin korunabilmesi için sıcaklıkların mutlaka düşürülmesi gerektiğini vurguluyor.
